Nederland
Voorleesactie PEN Nederland en Amnesty International voor Nobelprijswinnaar
Liu Xiaobo op Boekenweekzondag
15 maart 2011 Op Boekenweekzondag (20 maart) vragen PEN Nederland en
Amnesty International aandacht voor de gedetineerde Chinese
Nobelprijswinnaar voor de Vrede, Liu Xiaobo.
In de bibliotheek van Utrecht leest Alexis de Roode van het Utrechts
Dichtersgilde Liu's gedicht Je wacht op mij met 't stof' voor tijdens
een bijeenkomst met schrijvers Bettine Vriesekoop en Kluun. Eduard
Nazarski, directeur van Amnesty International, zal het gedicht daarna
aanbieden aan de schrijvers Kluun, Bettine Vriesekoop en
presentator/auteur Karin Giphart. Amnesty International vraagt de
Chinese regering Liu Xiaobo onmiddelijk en onvoorwaardelijk vrij te
laten.
Het gedicht van Liu Xiaobo wordt diezelfde dag wereldwijd in meer dan
zeventig steden voorgedragen uit protest tegen de gevangenschap van Liu
en van tientallen andere gedetineerde Chinese schrijvers en dichters.
Zij zitten gevangen vanwege hun geweldloze oproep tot meer
democratische vrijheden en respect voor mensenrechten in China. Ook in
Nederland wordt op diverse literaire podia een Chinees gedicht
voorgelezen, zoals tijdens het Boekenfestival in Deventer.
Amnesty International en PEN Nederland hebben in een gezamenlijk brief
zo'n 400 Nederlandse schrijvers, dichters en essayisten verzocht de
komende maanden actie te voeren voor vervolgde schrijvers in China.
Achtergrondinformatie
Op 10 december 2010 ontving Liu Xiaobo de Nobelprijs voor de Vrede
'voor zijn lange en vreedzame strijd voor fundamentele mensenrechten in
China.' Liu heeft de prijs opgedragen 'aan allen die hun leven hebben
opgeofferd aan de vreedzame strijd voor vrede, democratie en vrijheid.'
Liu Xiaobo kon de prijs zelf niet in ontvangst nemen omdat hij tot een
celstraf van elf jaar is veroordeeld vanwege het 'aanzetten tot
staatsondermijning.' Liu werd eind 2008 voor de derde keer in zijn
leven gearresteerd. Een jaar later werd hij veroordeeld tot elf jaar
gevangenisstraf, na een proces dat slechts 2 uur duurde.
De literatuurwetenschapper, dichter, mensenrechtenactivist en voormalig
voorzitter van de Chinese afdeling van schrijversvereniging PEN was
verbonden aan de Beijing Normal University en ook buiten China werkzaam
aan verscheidene universiteiten, onder meer in Oslo, Hawaï en New York.
In het voorjaar van 1989 speelde een cruciale rol bij de
pro-democratische beweging. Tijdens de opstand op het Tiananmenplein
ging hij in hongerstaking om de studenten te steunen en voorkwam veel
bloedvergieten door zijn oproep tot geweldloosheid aan de studenten.
Liu Xiaobo is een van de initiatiefnemers van Charta 08, een manifest
dat op 10 december 2008 werd gepubliceerd en waarin gepleit wordt voor
meer democratische vrijheden en respect voor mensenrechten in China.
Charta 08 betoogt onder meer: 'Vrijheid is de kern van alle universele
rechten, waaronder die op vrijheid van meningsuiting, publicatie,
geloof, vereniging, vergadering en beweging. Mensenrechten worden niet
toegekend door de staat, ze zijn rechten die iedereen geniet vanaf de
geboorte. Democratie betekent dat de overheid wordt gekozen door het
volk.' De oproep is inmiddels door meer dan 10.000 mensen in CHina
ondertekend.
Actie voor vervolgde Chinese schrijvers
Deze actie is de start van een reeks acties die Amnesty International
organiseert in de aanloop naar de Beijing Book Fair (31 augustus 4
september), waar Nederland gastland is. Dit betekent dat de Nederlandse
literatuur centraal staat, met lezingen en ontmoetingen tussen
schrijvers en uitgevers. Enkele van de bekendste Chinese schrijvers
(Liu Xiaobo, Ma Jian, Bei Dao, Jung Chang) zullen daar niet
vertegenwoordigd zijn - ze zitten gevangen of zijn in ballingschap.
Amnesty voert de komende maanden actie (onder meer op Pinkpop en
Lowlands) voor Chinese schrijvers die ernstig worden beperkt in hun
recht op vrijheid van meningsuiting, een recht dat ook in de Chinese
grondwet is vastgelegd.
De censuur in China is veelomvattend. Chinese schrijvers kunnen alleen
na voorafgaande toestemming publiceren. Veel auteurs zijn gearresteerd,
in de ban gedaan of naar het buitenland uitgeweken. Buitenlandse
literatuur en tijdschriften zijn veelal niet of alleen in gecensureerde
uitgave verkrijgbaar. Chinezen hebben geen toegang tot de websites van
de New York Times of Amnesty International.
World Wide Readings
Sinds 2006 worden de WorldWide Readings gehouden waarbij een vervolgde
schrijver, dichter of journalist centraal staat. Zo zijn onder meer de
vermoorde journaliste Anna Politkovskaja, die kritisch stond tegenover
Poetin, de Chinese dichter Lu Xun, die het reactionaire beleid van de
Guomindang onder Chiang Kai-Shek kritiseerde, en de Palestijnse dichter
Mahmoud Darwish herdacht.
Amnesty International