Rijksoverheid
Verslag van de informele Navo-ministeriële te Brussel van 10 en 11 maart jl.
Graag bied ik u hierbij als bijlage het verslag aan van de informele ministeriële
bijeenkomst van de Navo Defensieministers te Brussel op 10 en 11 maart jl.
DE MINISTER VAN DEFENSIE
J.S.J. Hillen
Pagina 2 van 5
Ministerie van Defensie
Datum
Onze referentie
BS2011006814
Agenda
Op 10 en 11 maart jl. vond te Brussel een informele Navo ministeriële plaats op
het niveau van de defensieministers. Op 8 maart jl. heb ik over de voorlopige
agenda een overleg gehad met uw Kamer.
Naar aanleiding van de ontwikkelingen in Libië is de agenda van de bijeenkomst
kort tevoren gewijzigd. De eerste bijeenkomst stond in het teken van Libië en een
mogelijke rol van de Navo bij de ontwikkelingen aldaar. Gedurende de tweede
bijeenkomst en het diner is gesproken over de documenten en rapporten over de
hervormingen van de Navo. Op 11 maart is in mijn afwezigheid zoals gepland
gesproken over het transitieproces in Afghanistan. En marge van de
bijeenkomsten heb ik deelgenomen aan een vergadering van het Northern
Initiative, een Brits initiatief waarin de Noordelijke Navo-lidstaten en Zweden en
Finland vertegenwoordig zijn. Tevens heb ik bilaterale gesprekken gevoerd met
mijn collega´s van België en Luxemburg en mijn collega van het Verenigd
Koninkrijk.
Libië
Inzake Libië heeft de Secretaris-Generaal een aantal voorstellen voorgelegd ter
besluitvorming. Deze betroffen vooral de planning en voorbereiding van de Navo
op mogelijke inzet. Over daadwerkelijke inzet zijn geen besluiten genomen. Als
voorwaarde voor deze inzet werden in de vergadering drie leidende principes
genoemd, namelijk: een bewezen behoefte, een solide juridische basis en
regionale steun. Ik heb mijn instemming met deze principes uitgesproken. De
defensieministers hebben voorts ingestemd met een tweetal NATO Initiating
Directives, planningsdirectieven, ten behoeve van ondersteuning van humanitaire
hulpverlening door de Navo en ten behoeve van monitoring en handhaving van
het embargo dat door de VN Veiligheidsraad tegen het regime van Khadaffi is
afgekondigd. De consensus was dat voor eventuele volgende stap, namelijk
handhaving van dit embargo een aanvullende VN Veiligheidsraadresolutie nodig
zou zijn. Deze planningsdirectieven stellen SACEUR in staat om een operatieplan
te schrijven op basis waarvan later eventueel politieke besluitvorming kan
geschieden. Er is verder gesproken over de wenselijkheid en mogelijkheid van
een No Fly Zone. De meningen hierover liepen uiteen. De ministers kwamen
overeen dat de planning voor een No Fly Zone zal worden gestart, zonder dat dit
vooruitloopt op de uiteindelijke besluitvorming. De Raad nam er verder nota van
dat SACEUR middelen die al onder zijn commando staan binnen het huidige
mandaat in de richting van het centrale deel van de Middellandse Zee verplaatst
om de Navo-capaciteit voor surveillance in dat gebied te versterken, nadat eerder
die week al was besloten de inzet van AWACS-vliegtuigen vanaf Trapani te
verhogen naar continu beschikbaarheid, om de situatie in de Middellandse Zee
dag en nacht te kunnen monitoren. Tot deze middelen behoren de standing NATO
Maritime Group 1 en de standing NATO Mine Counter Measures Group 1, waaraan
momenteel Hr. Ms. Haarlem deelneemt en waarover een Nederlandse
commandant het commando voert en een aantal Nederlandse officieren deel
uitmaken van de staf. Wat betreft de mogelijke inzet van deze of andere
middelen zij verwezen naar de kennisgevingsbrief betreffende de uitvoering van
Veiligheidsraadsresolutie 1973, die de regering de Kamers heden toezendt.
Pagina 3 van 5
Ministerie van Defensie
Datum
Onze referentie
BS2011006814
Hervormingen
Door de ingelaste vergadering over Libië resteerde slechts een korte bijeenkomst
voor de behandeling van alle aan de hervormingen gerelateerde documenten. De
voortgang met betrekking tot de hervorming van de commandostructuur is voor
kennisgeving aangenomen. Zoals verwacht heeft de Secretaris-Generaal tijdens
deze bijeenkomst nog geen voorstel voor de geografische verdeling van de
hoofdkwartieren gedaan. Wel is het nieuwe Host Nation Support-beleid
goedgekeurd. Hiermee wordt voor de Navo, en dus voor de lidstaten, een
aanzienlijke besparing bereikt. Het houdt evenwel ook in dat landen die een
hoofdkwartier op hun grondgebied hebben, daar meer voor moeten betalen. Die
meerkosten staan echter in geen verhouding tot de economische meerwaarde die
de aanwezigheid van een hoofdkwartier oplevert.
Meerdere landen uitten hun teleurstelling over de vertraging die is opgelopen in
het hervormingstraject van de Agentschappen. De meeste landen erkenden en
ondersteunden echter dat een inhoudelijke benadering op basis van toereikende
en onderbouwde business cases voorwaardelijk was voor verdere besluitvorming.
Ook in die discussie is derhalve nog niet gesproken over de geografische
verdeling van de agentschappen.
Ik heb in de vergadering gesteld dat ik evenals mijn voorganger veel waarde
hecht aan de hervormingen van de Navo, zeker in tijden dat de nationale
defensiebudgetten onder druk staan. De ingeslagen weg zal daarom naar mijn
mening voortvarend verder moeten worden bewandeld. Dat de voortgang van de
hervormingen inmiddels een vast agendapunt zijn van onze bijeenkomsten
beschouw ik als een ondersteuning van mijn eerdere pleidooien.
Political Guidance
Tijdens de ministeriële bijeenkomst is de political guidance vastgesteld. Zoals ik
in de geannoteerde agenda en het overleg met uw Kamer heb gesteld betreft het
een uitwerking van het Strategisch Concept in meer detail. Waar het Strategisch
Concept vooral houvast biedt als richtsnoer voor de Navo op politiek niveau,
vertaalt de political guidance de doelstellingen in concretere ambities, die
vervolgens kunnen worden gebruikt in het verdere militaire planningsproces
binnen de commandostructuur en de lidstaten. Het betreft een geclassificeerd
document, dat alleen voor interne planningsdoeleinden wordt gebruikt.
Posture review
Nederland heeft ingezet op een brede opzet van de posture review, waarin ook
nieuwe dreigingen zoals de verspreiding van massavernietigingswapens,
internationaal terrorisme en cyber aanvallen worden meegenomen. Deze
uitgangspunten zijn vastgelegd in de Terms of Reference voor de review, die wij
op 10 maart jl. hebben goedgekeurd. Tijdens de bijeenkomst van ministers van
Buitenlandse Zaken in Berlijn in april zal hun worden gevraagd een eerste input
te geven voor de review. Daarnaast zullen zij het werkplan voor de posture
review goedkeuren. Na een inventariserende thematische fase zal de review in
het najaar geschreven worden.
Een van de kernelementen in de besprekingen zal de vraag zijn welke verhouding
tussen de conventionele en de nucleaire Navo-capaciteiten nodig is voor een
Pagina 4 van 5
Ministerie van Defensie
Datum
Onze referentie
BS2011006814
geloofwaardige afschrikking en verdediging en hoe dat aangevuld kan worden
met raketverdediging. Nederland zal in de besprekingen in de NAVO een actieve
rol op zich nemen. Hoewel nog niet vaststaat of en in hoeverre de review een
openbaar of vertrouwelijk document wordt, zullen ik en mijn collega van
Buitenlandse Zaken uw Kamer zoveel mogelijk van de voortgang op de hoogte
houden.
Raketverdediging
Er lag een voortgangsrapport voor over de ontwikkeling van territoriale
raketverdedigingscapaciteit van de Navo. Dit zal leiden tot een actieplan voor
onze bijeenkomst in juni, zo mogelijk vergezeld van concrete voorstellen voor
samenwerking met Rusland. Tenslotte hebben we besloten om het bestaande
Defence Policy and Planning Committee te belasten met de rol van High Level
Body voor interne en externe consultatie, en interne coördinatie.
Transformatie en internationale samenwerking
Voor de discussie tijdens het diner had de SG het thema 'smart defence'
geagendeerd, een concept dat hij had geïntroduceerd in zijn voordracht voor de
München Sicherheitskonferenz vorige maand. Daarin ging de SG in op de
noodzaak om zo effectief mogelijk met beschikbare middelen om te gaan. Volgens
Rasmussen moeten landen waar mogelijk de krachten bundelen in multinationale
initiatieven (door middel van pooling & sharing), moeten ze een strikte
prioriteitenstelling hanteren, en moeten ze beter coördineren met andere actoren,
in het bijzonder de EU. Daarnaast stimuleert de SG de ontwikkeling van nieuwe
instrumenten om de prestaties van landen beter te kunnen meten en vergelijken.
Deze "output measurements" zouden, naast de usability-cijfers en de spending-
targets, bondgenoten kunnen stimuleren hun defensie-inspanningen beter te
richten op de prioriteiten die de Navo stelt. Ik heb deze benadering gesteund. Een
Task Force binnen de Navo zal nu een aantal concrete projecten voor bereiden
voor bespreking tijdens onze bijeenkomst in juni en besluitvorming tijdens onze
bijeenkomst in oktober van dit jaar.
ISAF
De bijeenkomst met de ISAF-partners was gewijd aan transitie, het proces
waarbij de verantwoordelijkheid voor de veiligheid geleidelijk zal worden
overgedragen van ISAF aan de Afghaanse krijgsmacht en politie. SACEUR,
COMISAF en de Afghaanse Minister van Defensie Wardak deden verslag van de,
nu duidelijk zichtbare, voortgang in het land. Voortgang die vooral mogelijk is
door de groei van de ANSF. Er bestaat nog steeds behoefte aan trainers voor
leger en politie en de US Secretary Gates deed een dringende oproep aan de
landen om bij te dragen aan het ANSF Trust Fund. De VN-vertegenwoordiger
onderstreepte het belang van een goede samenwerking tussen UNAMA, de SCR
en ISAF. Daarnaast stelde hij dat UNAMA de in de transitie vastgelegde
prioriteiten zal ondersteunen. De Raad heeft aan Navo-zijde het sein op groen
gezet om het transitieproces te starten. Daadwerkelijke besluitvorming over de
start van het proces en finale selectie van de gebieden waarin transitie kan
beginnen, is aan de Afghaanse regering.
Bilat BeNeLux
Pagina 5 van 5
Ministerie van Defensie
Datum
Onze referentie
BS2011006814
In een korte bijeenkomst met mijn collega's van België en Luxemburg heb ik
afgesproken om een raamwerk te ontwikkelen om onze samenwerking op
defensiegebied te intensiveren. Zoals ook in breder kader besproken tijdens het
diner denken wij dat dit op termijn tot meer effectiviteit en besparingen kan
leiden. In de beleidsbrief zal uitgebreid aandacht worden besteed aan
internationale samenwerking.
Bilat VK
Met mijn Britse collega heb ik in een kort onderhoud van gedachten gewisseld
over onze bilaterale samenwerking in het kader van de UK-NL Amphibious Force,
waaraan hij evenals ik grote waarde hechtte. Tevens spraken wij over de aanpak
van piraterij, waarbij mijn Britse collega mijn visie deelde dat het probleem van
piraterij vooralsnog groter wordt en een structurele aanpak behoeft.
Northern Intiative
Op uitnodiging van mijn Britse collega heb ik op 10 maart een lunchbijeenkomst
van de Northern Initiative bijgewoond. Dit is een Brits initiatief voor een forum
van de Scandinavische landen, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Baltische
Staten, waar in een informele setting kan worden gediscussieerd over alle
onderwerpen die Defensie raken. Ik heb in dat verband mijn visie op
piraterijbestrijding gedeeld. Wij spraken af daar in een volgende bijeenkomst in
dit verband nader op terug te komen. Tijdens het diner heb ik dit onderwerp
onder de aandacht van al mijn Navo-collega´s gebracht.