D/11/3
COMMISSION EUROPÉENNE
SECRETARIAT GENERAL
Bruxelles, le 25 mars 2011
TEXTE NL
CONSEIL EUROPEEN - BRUXELLES
24 & 25 mars 2011
Hierbij gaan voor de delegaties de conclusies van de Europese Raad
(24/25 maart 2011).
________________________
Wij betuigen ons diepste medeleven en onze solidariteit met de
bevolking en de regering van Japan vanwege het grote verlies aan
mensenlevens in dat land. De gedachten van de burgers van de
Europese Unie zijn bij de vele duizenden gezinnen die dierbaren
hebben verloren en de honderdduizenden die hun leven en hun
gemeenschappen nu weer moeten opbouwen. Wij loven het snelle en
doortastende optreden van de Japanse autoriteiten. Indachtig de
bestendige vriendschap en de nauwe politieke en economische
betrekkingen die de EU aan Japan binden, zijn wij vastbesloten
Japan de helpende hand te bieden bij het overwinnen van de
problemen waarvoor het land zich gesteld ziet.
° °
De laatste maanden heeft Europa een ernstige financiële crisis
doorstaan. Hoewel het economisch herstel in Europa op gang is
gekomen, blijven er risico's bestaan en moeten wij doorgaan met ons
vastberaden optreden. Wij hebben vandaag een breed pakket aan
maatregelen goedgekeurd, dat ons in staat moet stellen de
financiële crisis achter ons te laten en verder te gaan op de weg
naar duurzame groei. Dit pakket zal de economische governance in de
Europese Unie versterken en zorgen voor een blijvende stabiliteit
van de gehele eurozone. Ook hebben wij overeenstemming bereikt over
een krachtig optreden op EU-niveau waarbij groei wordt gestimuleerd
door het versterken van de eengemaakte markt, het beperken van de
totale regeldruk en het bevorderen van handel met derde landen. Wij
hebben de ernstige situatie in Libië besproken, onze voldoening na
de aanneming van Resolutie 1973 van de VN-Veiligheidsraad
uitgesproken en daarbij onze vastberadenheid onderstreept om bij te
dragen aan de uitvoering daarvan. In verband met de zuidelijke
buurlanden hebben wij benadrukt vastbesloten te zijn met deze regio
tot een nieuw partnerschap te komen, en gevraagd om een snelle
uitvoering van de op 11 maart vastgestelde richtsnoeren; wij hebben
overeenstemming bereikt over de eerste concrete stappen om de
zuidelijke buurlanden op korte termijn te steunen. Ten slotte
hebben wij besproken welke lessen getrokken kunnen worden uit de
gebeurtenissen in Japan, met name ten aanzien van de nucleaire
veiligheid.
* ECONOMISCH BELEID
* De Europese Raad heeft vandaag een breed maatregelenpakket
aangenomen om de crisis aan te pakken, de financiële stabiliteit te
vrijwaren en de basis te leggen voor een slimme, duurzame, sociaal
inclusieve en werkgelegenheid scheppende groei. Dit zal de
economische governance en het concurrentievermogen van de eurozone
en de Europese Unie ten goede komen.
Het Europees semester implementeren: Europa 2020,
begrotingsconsolidatie en structurele hervorming
* In het nieuwe kader van het Europees semester heeft de Europese
Raad de prioriteiten inzake begrotingsconsolidatie en structurele
hervorming goedgekeurd^1. Hij benadrukte dat voorrang moet worden
gegeven aan het weer gezond en houdbaar maken van begrotingen, het
terugdringen van de werkloosheid door hervormingen van de
arbeidsmarkt en nieuwe inspanningen om de groei te stimuleren. Alle
lidstaten zullen deze prioriteiten omzetten in concrete maatregelen
die in hun stabiliteits- of convergentieprogramma's en in hun
nationale hervormingsprogramma's zullen worden opgenomen. Aan de
hand hiervan zal de Commissie tijdig haar voorstellen presenteren
voor landenspecifieke adviezen en aanbevelingen zodat ze door de
Europese Raad tijdens zijn bijeenkomst van juni kunnen worden
goedgekeurd.
* Meer bepaald zullen de lidstaten een meerjarig consolidatieplan
presenteren met specifieke doelstellingen op het gebied van
tekorten, ontvangsten en uitgaven, de beoogde strategie ter
verwezenlijking van deze doelstellingen en een tijdpad voor de
uitvoering ervan. Het begrotingsbeleid voor 2012 moet gericht zijn
op herstel van het vertrouwen; hiertoe moet de ontwikkeling van de
schuld naar een houdbare koers worden omgebogen en moet de
tekortquote binnen het door de Raad vastgestelde tijdschema weer
onder de 3% van het bbp worden gebracht. In de meeste gevallen is
hiervoor een jaarlijkse structurele aanpassing van ruim boven de
0,5% van het bbp nodig. In lidstaten met zeer grote structurele
tekorten of met zeer hoge of snel toenemende overheidsschuldniveaus
moet de consolidatie in de eerste fase geconcentreerd worden.
* De inspanningen op het gebied van begrotingsconsolidatie moeten
samengaan met structurele hervormingen ter bevordering van de
groei. Hiertoe benadrukken de lidstaten dat ze vastbesloten zijn de
Europa 2020-strategie uit te voeren. In het bijzonder zullen ze
maatregelen treffen om:
- werken aantrekkelijker te maken;
- werklozen aan een nieuwe baan te helpen;
- armoede te bestrijden en sociale insluiting te bevorderen;
- te investeren in onderwijs en opleiding;
- zekerheid en flexibiliteit in evenwicht te houden;
- de pensioenstelsels te hervormen;
- particulier kapitaal aan te trekken om de groei te financieren;
- onderzoek en innovatie op te voeren;
- en een kosteneffectieve toegang te verschaffen tot energie en het
beleid inzake doelmatig gebruik van energie aan te scherpen.
5. De lidstaten zullen aangeven welke belangrijke maatregelen nodig
zijn om de in juni 2010 overeengekomen Europa 2020-kerndoelen
dichterbij te brengen. Zij zullen tevens beleidsmaatregelen
presenteren om hardnekkige schadelijke macro-economische
onevenwichtigheden te corrigeren en het concurrentievermogen te
verbeteren.
6. Bij de uitvoering van al dit beleid zal, ook om een breed draagvlak
te verzekeren, de nauwe samenwerking met het Europees Parlement en
andere EU-instellingen en adviesorganen (EESC, Comité van de
Regio's) worden voortgezet, met volledige betrokkenheid van de
nationale parlementen, de sociale partners, de regio's en andere
belanghebbenden.
7. De eengemaakte markt heeft een sleutelrol te spelen bij het creëren
van groei en werk-gelegenheid en het bevorderen van het
concurrentievermogen. De Europese Raad is ingenomen met het voornemen
van de Commissie om het pakket eengemaakte markt te presenteren en
verzoekt het Europees Parlement en de Raad om uiterlijk eind 2012 een
eerste lijst van prioritaire maatregelen vast te stellen om de
eengemaakte markt een nieuwe impuls te geven. Bijzondere nadruk moet
worden gelegd op maatregelen die groei en banen creëren en concrete
resultaten opleveren voor burgers en bedrijven. Tevens dient de
voltooiing van de digitale eengemaakte markt te worden benadrukt. De
totale regeldruk moet, met name voor het midden- en kleinbedrijf, zowel
op Europees als op nationaal niveau worden verlicht. Voor de zomer zal
de Commissie hierover verslag uitbrengen. Ook was de Europese Raad
ingenomen met het voornemen van de Commissie om voorstellen in te
dienen waardoor micro-ondernemingen niet onder sommige toekomstige
verordeningen vallen. Uitgaande van de mededeling van de Commissie "Op
weg naar een betere werking van de eengemaakte dienstenmarkt" roept de
Europese Raad de lidstaten op de dienstenrichtlijn onverkort uit te
voeren, en verzoekt hij de Commissie en de lidstaten om waar nodig
verdere maatregelen te nemen om de interne markt voor diensten te
verbeteren.
8. De externe dimensie van de eengemaakte markt is eveneens belangrijk;
de klemtoon moet daar, overeenkomstig de conclusies van de Europese
Raad van 16 september 2010, liggen op het bevorderen van vrije,
open en eerlijke handel, met als doel de afronding van de
WTO-Doha-ronde en het sluiten van vrijhandelsovereenkomsten in
2011. Nu het verslag van de Commissie met de prioriteiten voor het
wegnemen van handelsbelemmeringen in derde landen beschikbaar is,
moet hieraan voortvarend worden gewerkt.
Sterkere governance
9. Het pakket van zes wetgevingsvoorstellen betreffende economische
governance is cruciaal voor een strakkere begrotingsdiscipline en
het voorkomen van buitensporige macro-economische
onevenwichtigheden. Het omvat een hervorming van het stabiliteits-
en groeipact die ten doel heeft het toezicht op het
begrotingsbeleid aan te scherpen en handhavingsmaatregelen
consequenter en in een vroeger stadium toe te passen; voorts bevat
het pakket nieuwe bepalingen betreffende nationale begrotingskaders
en een nieuwe vorm van toezicht op macro-economische
onevenwichtigheden.
10. De Europese Raad is ingenomen met de in de Raad bereikte algemene
oriëntatie betreffende de voorstellen, waarmee de weg is geëffend
voor onderhandelingen met het Europees Parlement. Hij roept op het
werk voort te zetten, zodat de voorstellen in juni 2011 kunnen
worden aangenomen.
Een nieuw kwaliteitsniveau tot stand brengen in de coördinatie van het
economisch beleid: het Euro Plus-pact
11. Het door de staatshoofden en regeringsleiders van de eurozone
overeengekomen Euro Plus-pact, waarbij Bulgarije, Denemarken,
Letland, Litouwen, Polen en Roemenië zich hebben aangesloten (zie
bijlage I), zal de economische pijler van de EMU verder versterken
en de coördinatie van het economisch beleid op een nieuw
kwaliteitsniveau brengen; doel van het pact is het
concurrentievermogen te verbeteren en daardoor meer convergentie
tot stand te brengen en onze sociale markteconomie te versterken.
Het pact blijft openstaan voor andere lidstaten. De integriteit van
de eengemaakte markt wordt in het kader van het pact volledig
geëerbiedigd.
12. De lidstaten die het pact onderschreven hebben, dienen op basis van
de in het pact vervatte indicatoren en beginselen een pakket
concrete maatregelen aan te kondigen die de komende twaalf maanden
moeten worden uitgevoerd. Een aantal lidstaten heeft reeds de
eerste toezeggingen aangekondigd. Alle deelnemende lidstaten zullen
hun toezeggingen zo spoedig mogelijk presenteren, in ieder geval
vroeg genoeg om te kunnen worden opgenomen in de stabiliteits- of
convergentieprogramma's en de nationale hervormingsprogramma's die
zij in april moeten indienen, en om te worden beoordeeld tijdens de
bijeenkomst van de Europese Raad in juni.
De banksector opnieuw gezond maken
13. De Europese Bankautoriteit en de bevoegde autoriteiten zijn
stresstests aan het uitvoeren. De Europese Raad acht het van belang
dat deze collegiale toetsing plaatsvindt in nauwe samenwerking met
de nationale toezichthouders, het Europees Comité voor
systeemrisico's, de Commissie en de Europese Centrale Bank, zodat
de samenhang en de kwaliteit van de resultaten verbeteren. Gezorgd
zal worden voor een hoog niveau van informatieverschaffing door
banken, ook waar het gaat om hun staatsschuldportefeuille.
14. De lidstaten stellen, vóór de bekendmaking van de resultaten,
specifieke, ambitieuze strategieën voor de herstructurering van
kwetsbare instellingen op, waaronder op de particuliere sector
georiënteerde oplossingen (rechtstreekse financiering vanuit de markt
of verkoop van activa), alsook, conform de staatssteunregels, een
robuust kader voor het verlenen van overheidssteun indien nodig.
15. Zoals in juni 2010 door de Europese Raad overeengekomen, dient de
invoering van een mondiale belasting op financiële transacties verder
te worden verkend en te worden uitgewerkt. De Europese Raad neemt
kennis van het voornemen van de Commissie om uiterlijk in de herfst van
2011 met een verslag te komen over de belastingheffing in de financiële
sector.
De stabiliteitsmechanismen voor de eurozone versterken
16. De Europese Raad, die andermaal onderstreept dat de financiële
stabiliteit in de eurozone moet worden gegarandeerd, heeft het besluit
betreffende de wijziging van het VWEU met het oog op de instelling van
het Europees stabiliteitsmechanisme aangenomen. Hij verzoekt snel een
begin te maken met de nationale goedkeuringsprocedures, zodat het
besluit op 1 januari 2013 in werking kan treden.
17. De Europese Raad is ingenomen met de beslissingen die de
staatshoofden en regeringsleiders van de eurozone op 11 maart hebben
genomen en hecht zijn goedkeuring aan de kenmerken van het ESM (zie
bijlage II). Aan de voorbereiding van het verdrag betreffende het ESM
en aan de in de overeenkomst betreffende de in de EFSF aan te brengen
wijzigingen om voor dit fonds een reële kredietverleningscapaciteit van
440 miljard euro te verzekeren, zal de laatste hand worden gelegd opdat
beide overeenkomsten gelijktijdig voor eind juni 2011 kunnen worden
ondertekend.
* LIBIË / ZUIDELIJKE BUURLANDEN
* De Europese Raad heeft de situatie in Libië besproken en zijn
goedkeuring gehecht aan de conclusies die de Raad Buitenlandse
Zaken op 21 maart had aangenomen. De Europese Raad sprak, onder
verwijzing naar zijn verklaring van 11 maart, zijn voldoening uit
na de aanneming van Resolutie 1973 van de VN-Veiligheidsraad,
waarin het beginsel van de verantwoordelijkheid om te beschermen
tot uitdrukking wordt gebracht, en beklemtoonde vastbesloten te
zijn bij te dragen tot de uitvoering ervan. Hij constateerde met
instemming dat de top van Parijs van 19 maart op doorslaggevende
wijze aan de uitvoering va, de resolutie heeft bijgedragen. Hij
veroordeelde het aanhoudend negeren van de resoluties 1970 en 1973
van de VN-Veiligheidsraad door het Libische regime, alsook de
gewelddadige en brute repressie door het bewind waarvan de eigen
burgers bij voortduring het slachtoffer zijn. Hij merkte op dat de
acties die overeenkomstig het mandaat van de Veiligheidsraad zijn
ondernomen aanzienlijk hebben bijgedragen tot het beschermen van
burgers en civiele woongebieden die door aanvallen worden bedreigd
en dat zij het leven van burgers hebben helpen redden. Wanneer de
burgerbevolking beveiligd is tegen aanvallen en de doelstellingen
van Resolutie 1973 verwezenlijkt zijn, zullen de militaire
operaties worden beëindigd.
De Europese Raad wees met nadruk op de sleutelrol van de Arabische
landen, en in het bijzonder van de Arabische Liga, in het actief
ondersteunen van de uitvoering van Resolutie 1973 van de
VN-Veiligheidsraad en het vinden van een politieke oplossing voor de
crisis.
* Overeenkomstig Resolutie 1973 van de VN-Veiligheidsraad zal de
Europese Unie, samen met de Arabische Liga, de Verenigde Naties en
de Afrikaanse Unie, de inspanningen opvoeren om voor de crisis een
oplossing te vinden die in overeenstemming is met de
gerechtvaardigde verlangens van het Libische volk. De Europese Raad
herhaalde zijn oproep aan kolonel Kadhafi om onmiddellijk afstand
te doen van de macht teneinde Libië de mogelijkheid te bieden snel
een ordelijke en door Libië aangestuurde overgang naar de
democratie in te zetten, door middel van een brede dialoog, waarbij
tevens rekening wordt gehouden met de noodzaak de soevereiniteit en
de territoriale integriteit van Libië te eerbiedigen. De EU is
bereid om deze dialoog mee op gang te brengen, ook met de Nationale
Overgangsraad, en een nieuw Libië te steunen op economisch gebied
en bij het ontwikkelen van nieuwe instellingen, in samenwerking met
de Verenigde Naties, de Arabische Liga, de Afrikaanse Unie en
anderen.
* De Europese Unie heeft de uitvoering van de bij de resoluties 1970
en 1973 van de VN-Veiligheidsraad opgelegde sancties voortvarend
aangepakt, en daarbij personen en entiteiten toegevoegd aan de
autonome EU-lijst van personen en entiteiten die aan beperkende
maatregelen zijn onderworpen. De Europese Unie is bereid het
initiatief te nemen voor aanvullende sancties en deze aan te nemen,
met inbegrip van maatregelen om te voorkomen dat het Kadhafi-regime
inkomsten uit olie en gas ontvangt. De lidstaten zullen
vergelijkbare voorstellen doen aan de VN-Veiligheidsraad.
* De humanitaire situatie in Libië en aan zijn grenzen blijft een
bron van grote bezorgdheid. De EU zal humanitaire hulp blijven
verlenen aan alle getroffenen, in nauwe samenwerking met alle
betrokken humanitaire agentschappen en NGO's. De EU heeft de
planning met betrekking tot steun voor humanitaire
hulp/civielebeschermingsoperaties geïntensiveerd en zal deze
voortzetten, ook met maritieme middelen.
* De Europese Raad heeft met voldoening kennis genomen van het vlotte
verloop van het referendum over grondwetswijzigingen in Egypte op
19 maart, dat een belangrijke stap is op weg naar een opener en
meer democratisch politiek bestel.
* De Europese Raad, die erop wees dat de situatie in elk land anders
is, verklaarde uiterst bezorgd te zijn over de situatie in Syrië,
Jemen en Bahrein; hij veroordeelde met kracht de geweldsescalatie
en het hardhandig optreden tegen demonstranten, en drong er bij
alle betrokken partijen op aan onmiddellijk en zonder voorwaarden
een zinvolle en constructieve dialoog aan te gaan. Hij bekrachtigde
de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 21 maart.
24. De werkzaamheden om tot een nieuw partnerschap met de regio te
komen dienen met spoed doorgang te vinden overeenkomstig de verklaring
van de Europese Raad van 11 maart 2011. Het partnerschap zal gebaseerd
zijn op een hechtere economische integratie, ruimere markttoegang en
een nauwere politieke samenwerking, en zal een gedifferentieerde en
resultaatgerichte aanpak volgen. Als eerste stappen in de uitvoering
van het pakket van 11 maart vraagt de Europese Raad, op basis van de
gezamenlijke mededeling van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger,
om snelle vooruitgang op de volgende punten:
- de EU en haar lidstaten zullen hun humanitaire hulpverlening
opvoeren;
- lopende hulpprogramma's in de zuidelijke mediterrane landen
zullen worden getoetst, waarna andere accenten zullen worden
gelegd, waar mogelijk in samenspraak met de betrokken landen;
- het maximumbedrag voor verrichtingen van de EIB ten behoeve van
Middellandse Zeelanden die politieke hervormingen nastreven, dient
met een miljard euro te worden verhoogd, zonder dat er geraakt
wordt aan de acties in de oostelijke buurlanden van de EU;
- de aandeelhouders van de EBRD dienen te onderzoeken of de Bank
haar activiteiten kan uitbreiden tot de zuidelijke buurlanden;
- de voorstellen betreffende pan-Euro-mediterrane oorsprongsregels
dienen onverwijld te worden goedgekeurd, en de Commissie wordt
verzocht voorstellen in te dienen voor verdere middelen om de
handel en buitenlandse directe investeringen in de regio op de
korte, de middellange en de lange termijn te vergroten.
25. De Europese Raad is ingenomen met het recente bezoek van het
voorzitterschap en de Commissie aan Egypte, als onderdeel van de
eerste fase van het overleg ter bevordering van een alomvattende
aanpak van de migratie tussen de zuidelijke buurlanden en de
Europese Unie. In dit verband verzoekt de Europese Raad de
Commissie haar voorstellen betreffende de totaalaanpak van migratie
en over het mobiliteitspartnerschap ruim voor de bijeenkomst van de
Europese Raad in juni in te dienen.
26. De Europese Raad ziet tevens uit naar de indiening door de
Commissie van een plan voor de ontwikkeling van capaciteiten voor het
beheer van de migratie- en vluchtelingenstromen nog voor de bijeenkomst
van de Europese Raad in juni. Voor juni 2011 dient er een akkoord te
zijn over de verordening tot versterking van de capaciteit van Frontex.
Intussen zal de Commissie ter ondersteuning van de door dit agentschap
in 2011 uitgevoerde operaties Hermes en Poseidon aanvullende middelen
beschikbaar stellen en de lidstaten wordt verzocht verdere personele en
technische middelen ter beschikking te stellen. De EU en haar lidstaten
zullen graag concrete solidariteit tonen aan de lidstaten die het meest
rechtstreeks te maken hebben met de migratiebewegingen en de nodige
bijstand bieden naarmate de situatie zich ontwikkelt.
III. JAPAN
27. De Europese Unie zal Japan steunen in zijn inspanningen om het
hoofd te bieden aan de uitdagingen waarvoor het zich geplaatst ziet na
de aardbeving en de tsunami die zulke tragische gevolgen hebben gehad
voor het land.
28. Na een eerste verzoek van de Japanse regering maakt de Unie
hulpgoederen vrij voor de getroffen bevolking. De Unie staat klaar om
verdere steun te bieden als erom wordt gevraagd. Meer in het algemeen
zou de Europese Unie de samenwerking met Japan op het gebied van
rampenbestrijding willen uitbouwen.
29. De Europese Unie heeft lof voor de snelle en doortastende wijze
waarop de Japanse autoriteiten hebben gereageerd op de verstoring van
de financiële markten. Zij is ingenomen met de maatregelen die de G7
met betrekking tot de yen heeft getroffen. Zij staat paraat om, in
algehele samenwerking met Japan, het hoofd te bieden aan de economische
en financiële repercussies van de gebeurtenissen, met name in het kader
van de G8 en de G20.
30. Vooruitblikkend bevestigt de Europese Raad het strategische belang
van de betrekkingen tussen de Europese Unie en Japan. Van de komende
top moet gebruik worden gemaakt om deze betrekkingen aan te halen en
voortgang te maken met de gemeenschappelijke agenda, mogelijkerwijs
mede door het openen van onderhandelingen over een
vrijhandelsovereenkomst, uitgaande van Japanse bereidheid om onder meer
non-tarifaire belemmeringen en beperkingen ten aanzien van
overheidsopdrachten aan de orde te stellen.
31. In dit verband benadrukt de Europese Raad dat volledige lering moet
worden getrokken uit het gebeurde en dat alle nodige informatie moet
worden verstrekt aan het publiek. De Europese Raad, die in herinnering
brengt dat de energiemix een bevoegdheid van de lidstaten is, verlangt
dat allereerst de volgende actie wordt ondernomen:
- aan de hand van een volledige en transparante risico- en
veiligheidsevaluatie ("stresstest") dient de veiligheid van alle
kerncentrales in de EU te worden onderzocht; de Groep Europese
regelgevers op het gebied van nucleaire veiligheid (Ensreg) en de
Commissie wordt verzocht zo spoedig mogelijk in een gecoördineerd
kader het bereik en de nadere details van deze stresstests vast te
stellen in het licht van de uit het ongeluk in Japan getrokken
lering en met de volledige betrokkenheid van de lidstaten, en
daarbij ten volle gebruik te maken van de beschikbare deskundigheid
(met name die van de Vereniging van West-Europese regelgevers op
nucleair gebied); de evaluaties zullen worden uitgevoerd door
onafhankelijke nationale instanties en door middel van collegiale
toetsing: de resultaten ervan en alle in aansluiting daarop te
nemen maatregelen dienen met de Commissie en met de Ensreg te
worden gedeeld en moeten openbaar worden gemaakt; de Europese Raad
zal de eerste bevindingen voor eind 2011 bezien aan de hand van een
verslag van de Commissie;
- het toekennen van prioriteit aan de veiligheid van kerncentrales
kan uiteraard niet ophouden bij onze eigen grenzen; de EU zal
verzoeken om de uitvoering van gelijkaardige stresstests in de
buurlanden en wereldwijd, zowel met betrekking tot de bestaande als
tot geplande centrales; in dit verband moet ten volle gebruik
gemaakt worden van de bevoegde internationale organisaties;
- in de EU moeten de hoogste normen voor nucleaire veiligheid
geïmplementeerd worden, deze normen moeten voortdurend worden
verbeterd en internationaal worden uitgedragen;
- de Commissie zal het bestaande wettelijke en regelgevingskader inzake
de veiligheid van kerninstallaties opnieuw bezien en waar nodig
voor eind 2011 verbeteringen voorstellen. De lidstaten dienen in te
staan voor de volledige uitvoering van de richtlijn voor de
veiligheid van kerninstallaties. Het richtlijnvoorstel inzake het
beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval dient zo
spoedig mogelijk te worden aangenomen. De Commissie wordt verzocht
zich te beraden op de wijze waarop nucleaire veiligheid in de
buurlanden kan worden bevorderd;
- de gevolgen voor de wereld en voor de Unie moeten nauwlettend in het
oog worden gehouden; bijzondere aandacht moet worden geschonken aan
de schommelingen van de energie- en de grondstoffenprijzen, met
name in het kader van de G20.
______________
BIJLAGE I
het euro plus-pACT
STERKERE COÖRDINATIE VAN HET ECONOMISCH BELEID met het oog op
concurrentiekracht en convergentie
Dit pact is overeengekomen door de staatshoofden en regeringsleiders
van de eurozone en Bulgarije, Denemarken, Letland, Litouwen, Polen en
Roemenië hebben zich erbij aangesloten, met het doel de economische
pijler van de monetaire unie te versterken, de coördinatie van het
economisch beleid op een nieuw kwaliteitsniveau te brengen, het
concurrentievermogen te verbeteren en aldus tot een grotere mate van
convergentie te komen. Het pact is hoofdzakelijk toegespitst op
gebieden die onder de nationale bevoegdheid vallen en cruciaal zijn om
het concurrentievermogen te verbeteren en schadelijke
onevenwichtigheden te voorkomen. Concurrentievermogen is essentieel om
de EU te helpen sneller en duurzamer te groeien, op de middellange en
de lange termijn, hogere inkomensniveaus voor de burgers tot stand te
brengen en onze sociale modellen te vrijwaren. Andere lidstaten wordt
verzocht hieraan op vrijwillige basis deel te nemen.
Deze hernieuwde inspanning om de coördinatie van het economische beleid
te versterken met het oog op meer concurrentiekracht en convergentie
stoelt op vier leidende beginselen:
a. De coördinatie zal sporen met de bestaande economische governance in
de EU, deze versterken en tegelijkertijd een meerwaarde bieden. Zij zal
consistent zijn met en voortbouwen op bestaande instrumenten (de Europa
2020-strategie, het Europees semester, de geïntegreerde richtsnoeren,
het stabiliteits- en groeipact en het nieuwe kader voor
macro-economisch toezicht). Bovenop de bestaande inspanningen zal een
extra inspanning nodig zijn, met concrete verplichtingen en acties die
ambitieuzer zijn dan die welke reeds zijn overeengekomen, en met een
tijdschema voor de uitvoering ervan. Deze nieuwe verplichtingen zullen
achteraf worden geïntegreerd in de nationale hervormings- en
stabiliteitsprogramma's en onder het reguliere toezichtskader vallen,
met een sterke centrale rol voor de Commissie bij de monitoring van het
nakomen van de verplichtingen, en met de betrokkenheid van alle
bevoegde Raadsformaties en de Eurogroep. Het Europees Parlement zal
zijn rol onverkort spelen conform zijn bevoegdheden. De sociale
partners zullen op EU-niveau ten volle bij een en ander worden
betrokken in het kader van de tripartiete sociale top.
b. De coördinatie zal doelgericht en actiegericht zijn en betrekking
hebben op prioritaire beleidsterreinen die cruciaal zijn voor het
stimuleren van concurrentiekracht en convergentie. De coördinatie zal
toegespitst zijn op acties waarvoor de lidstaten bevoegd zijn. Voor de
geselecteerde beleidsterreinen zullen op het niveau van de
staatshoofden en regeringsleiders gezamenlijke doelstellingen worden
overeengekomen. De deelnemende lidstaten zullen deze doelstellingen in
het kader van hun eigen beleidsmix trachten te verwezenlijken, met
inachtneming van de specifieke uitdagingen waarvoor zij zich gesteld
zien.
c. Elk staatshoofd of elke regeringsleider zal jaarlijks concrete
nationale verplichtingen aangaan. De lidstaten zullen daarbij rekening
houden met beste praktijken en zich vergelijken met de best
presterenden, binnen Europa en ten aanzien van andere strategische
partners.
Het nakomen van de verplichtingen, alsook de vorderingen met de
gezamenlijke beleidsdoelstellingen, zullen jaarlijks op politiek niveau
worden gemonitord door de staatshoofden en regeringsleiders van de
eurozone en de deelnemende landen, op basis van een verslag van de
Commissie. Voorts verbinden de lidstaten zich ertoe hun partners te
raadplegen over alle belangrijke economische hervormingen met mogelijke
overloopeffecten, voordat zij deze aannemen.
d. De deelnemende lidstaten staan volledig achter de voltooiing van de
eengemaakte markt, die cruciaal is om het concurrentievermogen in de EU
en de eurozone te verhogen. Dit proces zal volledig stroken met het
Verdrag. Het pact zal de integriteit van de eengemaakte markt ten volle
eerbiedigen.
Onze doelstellingen
De deelnemende lidstaten zeggen toe alle noodzakelijke maatregelen te
nemen ter verwezenlijking van de volgende doelstellingen:
* het concurrentievermogen verbeteren
* de werkgelegenheid stimuleren
* verder bijdragen tot de houdbaarheid van de overheidsfinanciën
* de financiële stabiliteit versterken.
Elke deelnemende lidstaat zal de specifieke maatregelen presenteren die
hij ter verwezenlijking van deze doelstellingen zal nemen. Indien een
lidstaat kan aantonen dat maatregelen op een bepaald terrein niet nodig
zijn, zal hij deze achterwege laten. Elk land blijft verantwoordelijk
voor de keuze van de specifieke beleidsmaatregelen ter verwezenlijking
van de gezamenlijke doelstellingen, maar bijzondere aandacht zal
uitgaan naar het hierna omschreven samenstel van eventuele maatregelen.
Concrete beleidsverplichtingen en monitoring
De staatshoofden en regeringsleiders zullen op politiek niveau de
vorderingen in de richting van de bovengenoemde gezamenlijke
doelstellingen monitoren aan de hand van een aantal indicatoren
betreffende het concurrentievermogen, de werkgelegenheid, de
houdbaarheid van de openbare financiën en de financiële stabiliteit.
Nagegaan wordt welke landen op één van deze gebieden met belangrijke
uitdagingen geconfronteerd worden, en deze zullen zich ertoe moeten
verbinden deze uitdagingen binnen een welbepaald tijdsbestek aan te
gaan.
* Het concurrentievermogen verbeteren
De vorderingen zullen worden beoordeeld aan de hand van de loon- en
productiviteitsontwikkelingen en de benodigde aanpassingen van het
concurrentievermogen. Om te beoordelen in hoeverre de loonontwikkeling
en de productiviteitsontwikkeling gelijke tred houden worden de
loonkosten per eenheid product (unit labour costs-ULC) gedurende een
bepaalde tijdspanne gemonitord; daarbij wordt uitgegaan van een
vergelijking met de ontwikkelingen in de andere landen van de eurozone
en bij de belangrijkste vergelijkbare handelspartners. Voor ieder land
wordt gekeken naar de loonkosten per eenheid product voor de gehele
economie, alsook per belangrijke sector (de be- en verwerkende
industrie, de dienstensector, alsmede de verhandelbare en de
niet-verhandelbare sector). Grootschalige en aanhoudende
loonsverhogingen kunnen leiden tot een verlies aan concurrentiekracht,
met name indien deze trend zich voordoet in combinatie met een
toenemend tekort op de lopende rekening en krimpende marktaandelen op
de exportmarkten. Initiatieven ter versterking van het
concurrentievermogen zijn weliswaar nodig in alle landen, maar de
aandacht zal in het bijzonder uitgaan naar landen die op dat terrein
tegen belangrijke uitdagingen aankijken. Om ervoor te zorgen dat de
groei over de hele eurozone evenwichtig en breed gespreid is, zullen er
specifieke instrumenten en gezamenlijke initiatieven worden overwogen
om de productiviteit in achterblijvende regio's te stimuleren.
Ieder land is verantwoordelijk voor zijn keuze van specifieke
beleidsmaatregelen ter verbetering van zijn concurrentievermogen, maar
bijzondere aandacht zal uitgaan naar de volgende hervormingen:
i) onder eerbiediging van de nationale tradities inzake sociale dialoog
en arbeidsverhoudingen dienen maatregelen te worden genomen om ervoor
te zorgen dat de kosten zich ontwikkelen in overeenstemming met de
productiviteit; te denken valt aan:
* maatregelen om de mechanismen inzake loonvorming, en, indien nodig,
de mate van centralisering van de loononderhandelingen, alsook de
indexeringsmechanismen te herzien, zulks met behoud van de
autonomie van de sociale partners in het proces van collectieve
loononderhandelingen;
* maatregelen om ervoor te zorgen dat de loonakkoorden in de openbare
sector de inspanningen inzake concurrentievermogen in de
particuliere sector ondersteunen (zulks indachtig de belangrijke
signaalfunctie van de lonen in de publieke sector).
ii) maatregelen ter verbetering van de productiviteit, zoals:
* het verder openstellen van beschermde sectoren door middel van op
nationaal niveau te nemen maatregelen om ongerechtvaardigde
beperkingen op beroepsmatige dienstverlening en in de detailhandel
weg te nemen, teneinde de concurrentie en de efficiëntie in deze
sectoren te verbeteren, zulks met volledige inachtneming van het
acquis communautaire;
* specifieke inspanningen ter verbetering van de onderwijssystemen en
ter bevordering van O&O, innovatie en infrastructuur;
* maatregelen ter verbetering van het bedrijfsklimaat, met name voor
kleine en middelgrote ondernemingen, met name door het verminderen
van de administratieve rompslomp en het verbeteren van de wet- en
regelgeving (bijvoorbeeld het faillissementsrecht, het wetboek van
koophandel).
* De werkgelegenheid stimuleren
Een goed functionerende arbeidsmarkt is van cruciaal belang voor het
concurrentievermogen van de eurozone. De vorderingen zullen worden
gemeten aan de hand van de volgende indicatoren: langdurige
werkloosheid en jeugdwerkloosheid, en arbeidsparticipatiegraden.
Ieder land is verantwoordelijk voor zijn keuze van specifieke
beleidsmaatregelen ter verbetering van de werkgelegenheid, maar een
bijzondere plaats zal worden ingeruimd voor de volgende hervormingen:
* hervormingen van de arbeidsmarkt met het oog op het bevorderen van
"flexizekerheid", het verminderen van zwartwerk en het verbeteren
van de arbeidsparticipatie;
* een leven lang leren;
* belastinghervormingen, zoals het verminderen van de belastingen op
arbeid teneinde arbeid lonend te maken en tegelijk de totale
belastinginkomsten op peil te houden, en maatregelen om het aantal
tweede verdieners op de arbeidsmarkt te vergroten.
* De overheidsfinanciën houdbaarder maken
Om te bewerkstelligen dat het stabiliteits- en groeipact volledig
uitgevoerd wordt, zal de hoogste aandacht worden besteed aan:
* Houdbaarheid van de pensioenen, de gezondheidszorg en de sociale
voorzieningen
Dit zal met name worden beoordeeld aan de hand van de indicatoren voor
het houdbaarheidstekort^2. Deze indicatoren meten of schuldniveaus
houdbaar zijn op basis van het gevolgde beleid, met name wat betreft de
pensioenregelingen, de gezondheidszorg en de uitkeringsstelsels,
waarbij demografische factoren in aanmerking worden genomen.
De hervormingen die noodzakelijk zijn om de houdbaarheid en
toereikendheid van de pensioenen en de sociale voorzieningen te
waarborgen, zouden onder meer het volgende kunnen omvatten:
* het pensioenstelsel afstemmen op de nationale demografische
situatie, bijvoorbeeld door de effectieve pensioengerechtigde
leeftijd op de levensverwachting af te stemmen of door de
participatiegraden te verhogen;
* vervroegde-uittredingsregelingen beperken en oudere werknemers (met
name in de leeftijdscategorie ouder dan 55) met op de doelgroep
gerichte prikkels stimuleren om langer te blijven werken.
* Nationale begrotingsregels
De deelnemende lidstaten verplichten zich ertoe de in het stabiliteits-
en groeipact vervatte begrotingsregels van de EU in nationale wetgeving
om te zetten. Het staat de lidstaten vrij te kiezen van welk nationaal
rechtsinstrument daartoe gebruik wordt gemaakt, zolang dat instrument
bindend en duurzaam genoeg is (bijvoorbeeld de grondwet of een
kaderwet). Het is ook aan de afzonderlijke lidstaat te besluiten in
welke vorm het voorschrift wordt gegoten (bijvoorbeeld een rem op de
schuld, een voorschrift betreffende het primair begrotingssaldo of een
voorschrift betreffende de uitgaven), maar het moet in ieder geval de
begrotingsdiscipline op nationaal en subnationaal niveau waarborgen. De
Commissie wordt in de gelegenheid gesteld om, met volledige
inachtneming van de prerogatieven van de nationale parlementen, te
worden geraadpleegd over de begrotingsregel in kwestie alvorens die
vastgesteld wordt, om te garanderen dat hij verenigbaar is met en
ondersteuning biedt aan de EU-regels.
d. De financiële stabiliteit versterken
Een sterke financiële sector is bepalend voor de algehele stabiliteit
van de eurozone. Er is een alomvattende hervorming van het EU-kader
voor toezicht op en regulering van de financiële sector in de maak.
In die context verplichten de lidstaten zich ertoe nationale wetgeving
voor crisisafwikkeling in de banksector in te voeren, met volledige
inachtneming van het acquis communautaire. Banken zullen regelmatig aan
strenge, op EU-niveau gecoördineerde stresstests worden onderworpen.
Daarnaast zal de voorzitter van het Europees Comité voor
systeemrisico's en de voorzitter van de Eurogroep regelmatig worden
verzocht de staatshoofden en regeringsleiders te informeren over
aangelegenheden in verband met de macrofinanciële stabiliteit en
macro-economische ontwikkelingen in de eurozone die om specifiek
optreden vragen. In het bijzonder zal, per lidstaat, het niveau van de
particuliere schulden voor banken, huishoudens en niet-financiële
ondernemingen aan een nauwlettende monitoring worden onderworpen.
***
Behalve aan de bovengenoemde aangelegenheden zal er aandacht worden
besteed aan coördinatie van het belastingbeleid.
Directe belastingen blijven tot het domein van de nationale
bevoegdheden behoren. Pragmatische coördinatie van het belastingbeleid
is een essentieel onderdeel van een nauwere coördinatie van het
economisch beleid in de eurozone ter ondersteuning van het proces van
begrotingsconsolidatie en de economische groei. In die context
verbinden de lidstaten zich ertoe gestructureerde besprekingen te
voeren over aangelegenheden van het belastingbeleid, met name om te
zorgen voor uitwisseling van beste praktijken, vermijding van
schadelijke praktijken en voorstellen ter bestrijding van fraude en
belastingontduiking.
De ontwikkeling van een gemeenschappelijke heffingsgrondslag voor de
vennootschapsbelasting kan een inkomstenneutrale stap vooruit betekenen
om, onder eerbiediging van de nationale belastingstrategieën,
consistentie tussen de nationale belastingstelsels te garanderen en bij
te dragen tot houdbare openbare financiën en tot het
concurrentievermogen van Europese ondernemingen.
De Commissie heeft een wetgevingsvoorstel inzake een gemeenschappelijke
geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting
gepresenteerd.
Jaarlijkse concrete verplichtingen
Teneinde daadwerkelijk op verandering in te zetten en de noodzakelijke
politieke impuls tot het verwezenlijken van onze gezamenlijke
doelstellingen te geven, zullen de deelnemende lidstaten elk jaar op
het hoogste niveau een samenstel van concrete maatregelen overeenkomen
die binnen 12 maanden verwezenlijkt moeten worden. Elk land blijft
verantwoordelijk voor de keuze van de specifieke beleidsmaatregelen,
maar bij die keuze dient bijzondere aandacht uit te gaan naar de
bovenvermelde aangelegenheden. Deze verplichtingen moeten ook terug te
vinden zijn in de jaarlijks in te dienen nationale
hervormingsprogramma's en nationale stabiliteitsprogramma's, die in het
kader van het Europees semester door de Commissie, de Raad en de
Eurogroep zullen worden beoordeeld.
______________
BIJLAGE II
Nota inzake voorwaarden betreffende het ESM
De Europese Raad heeft besloten het volgende lid toe te voegen aan
artikel 136 van het Verdrag:
"De lidstaten die de euro als munt hebben kunnen een
stabiliteitsmechanisme instellen dat geactiveerd wordt indien dat
onontbeerlijk is om de stabiliteit van de eurozone in haar geheel te
waarborgen. De verlening van financiële steun, indien vereist, uit
hoofde van het mechanisme zal aan stringente voorwaarden gebonden
zijn."
Ingevolge dit besluit is de Europese Raad overeengekomen dat de
lidstaten van de eurozone een permanent stabiliteitsmechanisme moeten
instellen: het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Het ESM zal in
onderlinge overeenstemming geactiveerd worden^3 indien dat
onontbeerlijk is voor het waarborgen van de financiële stabiliteit van
de eurozone in haar geheel. Het ESM neemt de rol over van de Europese
Faciliteit voor financiële stabiliteit (EFSF) en het Europees
financieel stabilisatiemechanisme (EFSM) bij het verstrekken van
externe financiële bijstand aan lidstaten van de eurozone na juni 2013.
Toegang tot financiële bijstand van het ESM wordt verleend op basis van
stringente voorwaarden qua beleid in het kader van een macro-economisch
aanpassingsprogramma en een rigoureuze analyse van de houdbaarheid van
de overheidsschuld, die wordt uitgevoerd door de Europese Commissie en
het IMF, in overleg met de ECB. Van de ontvangende lidstaat zal worden
verlangd dat een passende vorm van betrokkenheid van de particuliere
sector wordt bewerkstelligd naar gelang van de specifieke
omstandigheden en op een wijze die volledig aansluit op de werkwijze
van het IMF.
Het ESM zal beschikken over een effectieve kredietverleningscapaciteit
van 500 miljard euro^4. Of deze capaciteit toereikend is, wordt
geregeld, en minimaal eens in de vijf jaar, bezien. Het ESM streeft
ernaar zijn kredietverleningscapaciteit aan te vullen via de deelname
van het IMF aan financiële bijstandsoperaties, terwijl lidstaten van
buiten de eurozone ook kunnen deelnemen, en wel op ad-hocbasis.
In de rest van deze nota worden de structurele hoofdkenmerken van het
ESM uiteengezet:
Institutionele vorm
Het ESM zal door middel van een verdrag tussen de lidstaten van de
eurozone worden ingesteld als een intergouvernementele organisatie naar
internationaal publiekrecht en zal gevestigd zijn in Luxemburg. Het
statuut van het ESM wordt opgenomen in een bijlage bij het verdrag.
Functie en financieringsstrategie
De functie van het ESM wordt het vrijmaken van middelen en het
verstrekken van financiële bijstand, onder stringente voorwaarden, ten
gunste van lidstaten van de eurozone die te maken hebben met of worden
bedreigd door ernstige financieringsproblemen, met als doel de
financiële stabiliteit van de eurozone in haar geheel te vrijwaren.
De lidstaten van de eurozone geven het ESM het bedrag van de financiële
sancties die zijn opgelegd uit hoofde van het stabiliteits- en
groeipact en de procedures voor macro-economische onevenwichtigheden.
Dit bedrag zal deel uitmaken van het volgestort kapitaal.
Het ESM zal een passende financieringsstrategie gebruiken zodat er
toegang is tot ruime financieringsmiddelen en het in staat is onder
alle marktomstandigheden financiëlebijstandspakketten te verstrekken
aan de lidstaten. Daaraan verbonden risico's worden in de hand gehouden
via een adequaat beheer van de activa en passiva.
Bestuur
Het ESM krijgt een raad van bestuur, bestaande uit de ministers van
Financiën van de lidstaten van de eurozone (als stemgerechtigde leden),
met de Europese Commissaris voor economische en monetaire zaken en de
president van de ECB als waarnemers. De raad van bestuur kiest uit zijn
stemgerechtigde leden een voorzitter.
De raad van bestuur vormt het hoogste besluitvormingsorgaan van het ESM
en neemt in onderlinge overeenstemming onderstaande belangrijke
besluiten:
- de toekenning van financiële bijstand,
- de voorwaarden van financiële bijstand,
- de kredietverleningscapaciteit van het ESM,
- wijzigingen in het scala van instrumenten.
Alle overige besluiten van de raad van bestuur worden met
gekwalificeerde meerderheid genomen, tenzij anders is bepaald.
Het ESM beschikt over een directie, die specifieke, door de raad van
bestuur gedelegeerde taken uitvoert. Elke lidstaat van de eurozone
benoemt een directeur en een adjunct-directeur. Bovendien benoemen de
Commissie en de ECB elk een waarnemer en een plaatsvervanger bij de
directie. Alle besluiten van de directie worden met gekwalificeerde
meerderheid genomen, tenzij anders is bepaald.
De weging van de stemmen in de raad van bestuur en in de directie is
evenredig aan de inschrijvingen van iedere lidstaat op het kapitaal van
het ESM. Tachtig procent van de stemmen geldt als een gekwalificeerde
meerderheid.
De raad van bestuur benoemt een directeur voor het dagelijks beheer van
het ESM. De directeur zit de directie voor.
Kapitaalstructuur
Het ESM streeft ernaar van de belangrijkste kredietbeoordelingsbureaus
de hoogste rating te krijgen en deze te behouden.
Het ESM beschikt over een totaal geplaatst kapitaal van 700 miljard
euro. Hiervan is 80 miljard volgestort kapitaal van de lidstaten van de
eurozone, verdeeld over vijf gelijke jaarlijkse tranches vanaf juli
2013. Voorts beschikt het ESM over een combinatie van toegezegd
opvraagbaar kapitaal en garanties van lidstaten van de eurozone tot een
totaal van 620 miljard euro. Tijdens de overgangsfase van 2013 tot 2017
zullen de lidstaten, in het onwaarschijnlijke geval dat zulks nodig is,
sneller passende instrumenten ter beschikking stellen, opdat de
verhouding tussen het volgestort kapitaal en het uitstaande bedrag aan
ESM-uitgiften ten minste 15 procent blijft.
De sleutel voor de bijdrage van iedere lidstaat in het totale
geplaatste kapitaal van het ESM wordt gebaseerd op de sleutel voor het
volgestort kapitaal van de ECB (zie bijlage). Wanneer de lidstaten het
verdrag tot instelling van het ESM ratificeren, verbinden zij zich er
wettelijk toe hun bijdrage te leveren aan het totale geplaatste
kapitaal.
De raad van bestuur besluit in onderlinge overeenstemming over een
wijziging van het totale geplaatste kapitaal of het opvragen van
kapitaal, behalve in de hieronder beschreven specifieke gevallen. Ten
eerste kan de directie met gewone meerderheid besluiten om (middels het
opvragen van kapitaal) het niveau van het volgestort kapitaal te
herstellen wanneer het bedrag van het volgestort kapitaal is gedaald
als gevolg van de absorptie van verliezen^5. Ten tweede komt er een
afroepgarantieprocedure waarbij kapitaal van de ESM-aandeelhouders
automatisch wordt opgevraagd wanneer dat nodig is om een tekort in de
voldoening van de crediteuren van het ESM te vermijden. De
aansprakelijkheid van iedere aandeelhouder blijft in alle gevallen
beperkt tot zijn aandeel in het geplaatste kapitaal.
Voor bijdragen aan het geplaatst kapitaal door een lidstaat^6 die na
juli 2013 tot het ESM toetreedt, gelden dezelfde voorwaarden als voor
de oorspronkelijke bijdragen. Over de praktische gevolgen voor het
totaalbedrag van het geplaatst kapitaal en de verdeling van kapitaal
onder de lidstaten beslist de raad van bestuur in onderlinge
overeenstemming.
Zolang het ESM niet is geactiveerd, en mits de effectieve
kredietverleningscapaciteit niet minder dan 500 miljard euro bedraagt,
wordt de opbrengst van de belegging van het volgestort kapitaal van het
ESM uitgekeerd aan de lidstaten, na aftrek van operationele kosten. Na
de eerste activering van het ESM blijft de opbrengst van de belegging
van ESM-kapitaal en de financiëlebijstandsactiviteit in het ESM.
Wanneer het volgestort kapitaal echter meer bedraagt dan vereist is om
de krediet-verleningscapaciteit van het ESM te handhaven, kan de
directie met gewone meerderheid besluiten aan de lidstaten van de
eurozone een dividend uit te keren, naar rato van de bijdragesleutel.
Instrumenten
Voor zover dit onontbeerlijk is om de stabiliteit van de eurozone in
haar geheel te waarborgen, overeenkomstig het gewijzigde artikel 136
van het Verdrag, biedt het ESM in het kader van een macro-economisch
aanpassingsprogramma onder stringente voorwaarden financiële bijstand,
die in verhouding staat tot de ernst van de onevenwichtigheden in de
lidstaat. De bijstand wordt verstrekt in de vorm van leningen. Het ESM
mag echter bij wijze van uitzondering op de primaire markt voor
overheidsschuld interveniëren, op basis van een macro-economisch
aanpassingsprogramma met stringente voorwaarden, en als de raad van
bestuur daarvoor toestemming geeft.
* ESM-stabiliteitssteun (ESS)
Het ESM kan stabiliteitssteun voor de korte of middellange termijn
geven aan een lidstaat van de eurozone die ernstige
financieringsproblemen ondervindt. Toegang tot ESS vereist een
macro-economisch aanpassingsprogramma met toereikende
beleidsvoorwaarden die in verhouding staan tot de ernst van de
onderliggende onevenwichtigheden in de ontvangende lidstaat. De duur
van het programma en de looptijd van de leningen hangen af van de aard
van de onevenwichtigheden en de vooruitzichten van de ontvangende
lidstaten op herstel van de toegang tot de financiële markten binnen de
periode waarin ESM-middelen beschikbaar zijn.
* Steunvoorziening op de primaire markt
Het ESM kan, ten behoeve van een maximale kostenefficiëntie van de
steun, op de primaire markt de obligaties aankopen van een lidstaat die
ernstige financieringsproblemen ondervindt. De voorwaarden voor en de
wijze waarop de aankoop van obligaties plaatsvindt, worden vastgelegd
in het besluit betreffende de nadere voorwaarden voor financiële
bijstand.
De raad van bestuur kan de instrumenten die het ESM ter beschikking
staan, aan een evaluatie onderwerpen en kan ertoe besluiten
veranderingen aan te brengen in het scala van instrumenten.
De rol van het IMF
Het ESM zal bij het verstrekken van financiële bijstand zeer nauw met
het IMF samenwerken^7. Onder alle omstandigheden zal naar actieve
deelname van het IMF worden gestreefd, zowel op technisch als op
financieel niveau. De schuldhoudbaarheidsanalyse wordt gezamenlijk door
de Commissie en het IMF verricht, in overleg met de ECB. Over de
beleidsvoorwaarden die zijn verbonden aan een gezamenlijke
ESM/IMF-ondersteuning wordt gezamenlijk door de Commissie en het IMF
onderhandeld, in overleg met de ECB.
Activering van financiële bijstand, programmatoezicht en -follow-up
Financiële bijstand van het ESM wordt in alle gevallen geactiveerd na
een verzoek van een lidstaat aan de andere lidstaten van de eurozone.
De Eurogroep stelt de Raad ervan in kennis dat er een verzoek tot
activering van steun is gedaan. Na ontvangst van een dergelijk verzoek
vraagt de raad van bestuur de Commissie in overleg met de ECB te
onderzoeken of er een risico voor de financiële stabiliteit van de
gehele eurozone bestaat, en om samen met het IMF en in overleg met de
ECB een grondige analyse van de houdbaarheid van de overheidsschuld van
de betrokken lidstaat te verrichten. Bij het activeren van financiële
bijstand van het ESM worden achtereenvolgens de volgende stappen
genomen:
* Wanneer om ESS wordt verzocht, beoordelen de Commissie en het IMF
gezamenlijk in overleg met de ECB de reële financieringsbehoeften
van de ontvangende lidstaat, evenals de aard van de verlangde
betrokkenheid van de particuliere sector, die met de IMF-praktijken
dient te stroken.
* Aan de hand van die beoordeling draagt de raad van bestuur de
Commissie op om, samen met het IMF en in overleg met de ECB, met de
betrokken lidstaat te onderhandelen over een macro-economisch
aanpassingsprogramma, dat in een memorandum van overeenstemming
wordt beschreven.
* De Commissie dient bij de Raad een voorstel in voor een besluit tot
goedkeuring van het macro-economische aanpassingsprogramma. De raad
van bestuur neemt een besluit over het toekennen van financiële
bijstand, alsmede over de nadere voorwaarden waaronder die bijstand
wordt verstrekt. Zodra het programma door de Raad is aangenomen,
ondertekent de Commissie het memorandum van overeenstemming namens
de lidstaten van de eurozone, onder voorbehoud van voorafgaande
onderlinge overeenstemming in de raad van bestuur. Vervolgens hecht
de directie haar goedkeuring aan het akkoord over de financiële
bijstand, dat de technische aspecten van de te verstrekken
financiële bijstand bevat.
* De Commissie is samen met het IMF en in overleg met de ECB
verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de
beleidsvoorwaarden die in een macro-economisch aanpassingsprogramma
worden gesteld. Zij brengt verslag uit aan de Raad en de directie.
Op basis van dat verslag neemt de directie in onderlinge
overeenstemming een besluit over de uitbetaling van de nieuwe
tranches van de lening.
* Na bespreking in de raad van bestuur kan de Raad, op voorstel van
de Commissie, besluiten tot het instellen van
post-programmatoezicht, dat kan worden gehandhaafd zolang een
bepaald bedrag van de financiële bijstand niet is terugbetaald.
Overeenstemming met het EU-kader voor multilateraal toezicht
De EU-lidstaten zal om goedkeuring worden verzocht, teneinde het de
lidstaten van de eurozone mogelijk te maken, de Commissie samen met het
IMF en in overleg met de ECB te belasten met de analyse van de
houdbaarheid van de schuld van de lidstaat die om financiële steun
verzoekt, met het opstellen van het aanpassingsprogramma waarmee het
toekennen van financiële bijstand vergezeld gaat, en met het uitoefenen
van toezicht op de uitvoering van het programma.
Hoewel de raad van bestuur beslissingsautonomie heeft met betrekking
tot het bestaan van en de nadere voorwaarden voor financiële bijstand
in een intergouvernementeel kader, moeten de beleidsvoorwaarden die in
het kader van versterkt toezicht of een macro-economisch
aanpassingsprogramma worden gesteld, in overeenstemming zijn met het
EU-toezichtskader en moeten zij de naleving van de EU-procedures
waarborgen. Daartoe is de Commissie voornemens met een
verordeningsvoorstel te komen ter verduidelijking van de procedurele
stappen die krachtens artikel 136 van het Verdrag nodig zijn om de
beleidsvoorwaarden in Raadsbesluiten vast te leggen en voor
overeenstemming met het multilaterale toezichtskader van de EU te
zorgen. De Raad en de Commissie informeren het Europees Parlement
regelmatig over de oprichting en de verrichtingen van het ESM.
Prijsstelling
De raad van bestuur neemt een besluit over de prijsstructuur van de
financiële bijstand voor een ontvangende lidstaat.
Het ESM kan leningen met een vaste of een variabele rentevoet
verstrekken. De prijsstelling door het ESM spoort met de
prijsstellingsbeginselen van het IMF en bevat, hoewel zij boven de
financieringskosten van het ESM dient te blijven, een passende opslag
voor risico's.
Voor ESM-leningen geldt de volgende prijsstructuur:
1) ESM-financieringskosten
2) Een prijs van 200 basispunten die wordt toegepast op de volledige
leningen
3) Een opslag van 100 basispunten voor leningbedragen die nog uitstaan
na drie jaar.
Voor vastrentende leningen met een looptijd van meer dan drie jaar is
de marge een gewogen gemiddelde van de prijs van 200 basispunten voor
de eerste drie jaar en 200 + 100 basispunten voor de jaren daarna.
De prijsstructuur wordt bepaald in het prijsstellingsbeleid van het
ESM, dat periodiek wordt geëvalueerd.
De rol van de particuliere sector
1. Voorwaarden voor de betrokkenheid van de particuliere sector
Indien een staat financiële bijstand ontvangt, wordt verwacht dat de
particuliere sector per geval op passende, evenredige wijze daarbij
betrokken wordt. De aard en de omvang van die betrokkenheid zullen per
geval worden bepaald en zullen afhangen van het resultaat van de
schuldhoudbaarheidsanalyse, in overeenstemming met de IMF-praktijk^8,
en van de potentiële gevolgen voor de financiële stabiliteit van de
eurozone.
*
+
o
#
@
-
=
* a) Indien op grond van een
houdbaarheidsanalyse wordt
geconcludeerd dat een
macro-economisch aanpassingsprogramma
realistisch gezien de overheidsschuld
weer op een houdbaar pad kan brengen,
neemt de ontvangende lidstaat
initiatieven om de voornaamste
particuliere beleggers ertoe te
bewegen hun risicoposities aan te
houden (bijvoorbeeld de aanpak van
het "Initiatief van Wenen"). De
Commissie, het IMF, de ECB en de EBA
worden nauw bij het toezicht op de
uitvoering van deze initiatieven
betrokken.
b) Indien op grond van een
houdbaarheidsanalyse wordt
geconcludeerd dat een
macro-economisch aanpassingsprogramma
realistisch gezien de overheidsschuld
niet op een houdbaar pad kan brengen,
wordt de ontvangende lidstaat
verzocht actieve onderhandelingen te
goeder trouw met zijn schuldeisers
aan te knopen om te garanderen dat
zij rechtstreeks bij het herstellen
van de schuldhoudbaarheid betrokken
worden. Of financiële bijstand wordt
toegekend hangt af van de vraag of de
lidstaat over een geloofwaardig plan
beschikt en blijk geeft van voldoende
inzet om een passende en evenredige
betrokkenheid van de particuliere
sector te bewerkstelligen. In het
kader van het programma wordt op
vorderingen bij de uitvoering van het
plan toegezien, en deze worden bij
besluiten over betalingen in
aanmerking genomen.
In zijn onderhandelingen met
schuldeisers laat de ontvangende
lidstaat zich leiden door de volgende
beginselen:
* Evenredigheid: de lidstaat streeft naar oplossingen die in
verhouding staan tot zijn schuldhoudbaarheidsprobleem.
* Transparantie: de betrokken lidstaat gaat met de schuldeisers een
open dialoog aan en verstrekt hun tijdig relevante informatie.
* Billijkheid: de lidstaat raadpleegt de schuldeisers over alle
plannen voor herschikking of herstructurering van de
overheidsschuld, teneinde via onderhandelingen tot oplossingen te
komen. Maatregelen waardoor de netto contante waarde van de schuld
wordt verlaagd, worden alleen overwogen wanneer andere opties
waarschijnlijk niet de verwachte resultaten zullen opleveren.
* Grensoverschrijdende coördinatie: het risico op besmetting van en
overloopeffecten naar andere lidstaten en derde landen wordt naar
behoren in aanmerking genomen bij het ontwikkelen van maatregelen
waarmee betrokkenheid van de particuliere sector wordt beoogd.
Wanneer dergelijke maatregelen worden genomen, draagt de betrokken
lidstaat zorg voor een correcte informatieverstrekking teneinde de
financiële stabiliteit van de eurozone in haar geheel te vrijwaren.
2. Collectieve-actieclausules
Vanaf juli 2013 worden in alle nieuwe overheidsobligaties van de
eurozone met een looptijd van meer dan een jaar
collectieve-actieclausules (CAC's) opgenomen. Doel van deze CAC's is
dat, in een context van betrokkenheid van de particuliere sector, de
staat en diens schuldeisers uit de particuliere sector makkelijker tot
een akkoord komen. Het opnemen van CAC's in een obligatie houdt niet in
dat aan die obligatie een hoger verzuimrisico of een hoger risico op
herstructurering van de schuld verbonden is. De opname van CAC's heeft
dan ook geen invloed op de crediteurstatus van staatsschuld.
De CAC's zullen in grote lijnen overeenstemmen met de clausules die
sinds het verslag van de G10 over CAC's algemeen gangbaar zijn geworden
in de VS en het VK. CAC's zullen op zodanige wijze worden ingevoerd dat
gelijke voorwaarden tussen de lidstaten van de eurozone gegarandeerd
blijven. Dit betekent dat voor alle lidstaten van de eurozone identieke
en gestandaardiseerde clausules worden gebruikt, die in de voorwaarden
van de door de lidstaten uitgegeven obligaties worden opgenomen. De
basistekst van deze clausules spoort met de CAC's die gangbaar zijn in
het recht van de staat New York en het Engels recht.
De CAC's zullen een aggregatieclausule bevatten, waardoor een
supermeerderheid van houders van obligaties uit diverse
obligatie-emissies waarvoor een dergelijke clausule geldt, en die onder
het recht van één rechtsgebied vallen, een clausule inzake
meerderheidsactie kan doen opnemen wanneer de voor de herstructurering
vereiste meerderheid van schuldeisers niet in het kader van één
obligatie-emissie zou worden bereikt. Er zal voorzien worden in
passende vertegenwoordiging. Voor besluiten over de belangrijkste
vraagstukken - de gereserveerde aangelegenheden - (bijv. de
belangrijkste betalingsvoorwaarden, conversie of uitwisseling van
obligaties) is een grotere meerderheid nodig dan voor
niet-gereserveerde aangelegenheden. Er zullen passende
quorumvoorschriften gelden. Wijzigingen die door bevoegde meerderheden
zijn goedgekeurd, zijn bindend voor alle obligatiehouders.
Om een correcte stemprocedure te garanderen zal een passende clausule
betreffende het verlies van stemrecht van toepassing zijn. Passende
clausules ter voorkoming van ontwrichtende vorderingen zullen worden
overwogen.
CAC's zullen in gestandaardiseerde vorm worden ingevoerd, waardoor de
rechtsgevolgen in alle jurisdicties van de eurozone dezelfde zullen
zijn en gelijke voorwaarden tussen de lidstaten van de eurozone worden
gegarandeerd. De lidstaten van de eurozone nemen de nodige maatregelen
om uitvoering te geven aan de CAC's.
Na juni 2013 zullen de lidstaten van de eurozone onder vooraf
vastgestelde voorwaarden uitstaande schulden kunnen blijven
herfinancieren zonder CAC's; doel hiervan is dat oude obligaties de
nodige liquiditeit behouden en dat lidstaten van de eurozone voldoende
tijd krijgen om op een ordelijke manier nieuwe obligaties uit te geven
voor alle benchmarklooptijden. Besluiten over nadere wettelijke
regelingen voor het opnemen van CAC's in overheidsobligaties van de
eurozone zullen worden genomen op basis van het werk van het subcomité
van het EFC voor EU-staatsschuldmarkten, nadat passend overleg heeft
plaatsgevonden met marktdeelnemers en andere belanghebbenden; deze
wettelijke regelingen moeten eind 2011 hun definitieve vorm hebben
gekregen.
3. Status van bevoorrechte crediteur voor het ESM
Net als het IMF zal het ESM financiële bijstand verlenen aan lidstaten
waarvoor reguliere toegang tot marktfinanciering problematisch is
geworden. De staatshoofden en regeringsleiders hebben derhalve
verklaard dat het ESM, naar analogie van het IMF, de status van
bevoorrechte crediteur zal genieten, met dien verstande dat het IMF als
bevoorrechte crediteur een hogere status heeft dan het ESM.
Deze regeling treedt in werking per 1 juli 2013, onverminderd de
voorwaarden van eventuele andere afspraken uit hoofde van de EFSF en de
faciliteit voor Griekenland.
Regeling voor de overgang van EFSF naar ESM
De EFSF zal, zoals oorspronkelijk gepland, na juni 2013 blijven instaan
voor het beheer van uitstaande obligaties. Zij zal operationeel blijven
totdat de aan de lidstaten verleende financiering volledig aan de EFSF
is terugbetaald en de EFSF de in kader van de uitgifte van financiële
instrumenten aangegane schulden heeft betaald en heeft voldaan aan haar
verplichtingen om borgen te vergoeden. Niet-betaalde en
niet-gefinancierde delen van bestaande leenfaciliteiten moeten worden
overgedragen aan het ESM (bijv. betaling en financiering van tranches
die na de inwerkingtreding van het ESM verschuldigd zouden worden). Het
geconsolideerde bedrag aan door de EFSF en het ESM verstrekte leningen
ligt niet hoger dan 500 miljard euro.
Met het oog op een soepele overgang van de EFSF naar het ESM wordt de
bestuurder van de EFSF belast met de praktische voorbereiding van de
instelling van het ESM. Hij brengt op gezette tijden aan de Groep
Eurogroep verslag uit over de geboekte vooruitgang.
Deelname van lidstaten van buiten de eurozone
Lidstaten van buiten de eurozone kunnen, naast het ESM, op ad-hocbasis
deelnemen aan operaties voor financiële bijstand aan lidstaten van de
eurozone. Wanneer lidstaten van buiten de eurozone aan dergelijke
operaties deelnemen, zijn zij vertegenwoordigd in vergaderingen
hierover van het bestuur en de directie van het ESM waar besluiten
worden genomen over het toekennen en monitoren van de bijstand. Zij
krijgen tijdig inzage in alle relevante informatie en worden op
passende wijze geraadpleegd. De lidstaten van de eurozone steunen
gelijkwaardigheid in crediteurenstatus voor het ESM en andere lidstaten
die, naast het ESM, leningen verstrekken op bilateraal niveau.
Geschillenbeslechting
Ingeval van een geschil tussen een lidstaat van de eurozone en het ESM
in verband met de interpretatie en de toepassing van het verdrag tot
instelling van het ESM neemt de raad van bestuur een besluit over dit
geschil. Indien de lidstaat dit besluit betwist, wordt het geschil
voorgelegd aan het Europees Hof van Justitie, overeenkomstig
artikel 273 VWEU.
Wat de verhouding tussen het ESM en derde partijen betreft, wordt in de
door het ESM en die derde partijen op te stellen wettelijke en
contractuele bepalingen vastgelegd welk recht van toepassing en welke
jurisdictie bevoegd is.
Bijlage: Sleutel voor de ESM-bijdrage, op basis van de ECB-sleutel
Land
ISO
ESM-sleutel
Oostenrijk
AT
2.783
België
BE
3.477
Cyprus
CY
0.196
Estland
EE
0.186
Finland
FI
1.797
Frankrijk
FR
20.386
Duitsland
DE
27.146
Griekenland
EL
2.817
Ierland
IE
1.592
Italië
IT
17.914
Luxemburg
LU
0.250
Malta
MT
0.073
Nederland
NL
5.717
Portugal
PT
2.509
Slowakije
SK
0.824
Slovenië
SI
0.428
Spanje
ES
11.904
Totaal
EA17
100.0
Opmerkingen: De ESM-sleutel is gebaseerd op de sleutel voor de bijdrage
aan het ECB-kapitaal.
Voor lidstaten met een bbp per capita van minder dan 75% van het
EU-gemiddelde wordt een tijdelijke correctie toegepast voor een periode
van 12 jaar te rekenen vanaf de toetreding tot de eurozone.
Deze tijdelijke correctie bedraagt drie vierden van het verschil tussen
het bni-aandeel en het aandeel in het ECB-kapitaal (in feite bestaande
uit 75% van het bni-aandeel en 25% van het aandeel in het
ECB-kapitaal): ESM-aandeel = aandeel in de ECB-sleutel - 0,75*(aandeel
in de ECB-sleutel - bni-aandeel).
De neerwaartse compensatie voor deze landen wordt herverdeeld tussen
alle andere landen op basis van hun aandeel in de ECB-sleutel.
bni en bbp per capita in 2010
Bronnen: Berekeningen van ECB, Ameco en DG ECFIN.
^1 :
Overeenkomstig de conclusies van de Raad van 15 februari en 7 maart
2011 en aansluitend op de jaarlijkse groeianalyse van de Commissie. Zie
tevens het syntheseverslag van het voorzitterschap van 16 maart 2011.
^2 :
Houdbaarheidstekortindicatoren zijn door de Commissie en de lidstaten
overeengekomen indicatoren om de budgettaire houdbaarheid te
beoordelen.
^3 :
Een besluit in onderlinge overeenstemming is een besluit dat wordt
genomen met eenparigheid van stemmen van de lidstaten die aan de
stemming deelnemen, hetgeen wil zeggen dat onthoudingen niet beletten
dat het besluit wordt aangenomen.
^4 :
Tijdens de overgang van de EFSF naar het ESM zal de gecombineerde
kredietverleningscapaciteit dit bedrag niet te boven gaan.
^5 :
De stem van de lidstaat waarvan het verzuim ten grondslag ligt aan het
te dekken verlies, wordt voor dit besluit geschorst.
^6 :
Wanneer een lidstaat toetreedt tot de eurozone wordt hij lid van het
ESM, met alle rechten en verplichtingen.
^7 :
Met dien verstande evenwel dat de inbreng van het IMF dient te stroken
met zijn mandaat krachtens de Artikelen der Overeenkomst en bij
toepasselijk besluit en beleid van de raad van bestuur van het IMF.
^8 :
Conform de praktijk van het IMF wordt schuld houdbaar geacht wanneer
een leningnemer naar verwachting zonder een onrealistisch ruime
correctie van zijn inkomsten en uitgaven in staat is zijn schulden te
blijven afbetalen. Deze beoordeling bepaalt de beschikbaarheid en
passende omvang van de financiering.
European Union