Lancering levensreddend en kostenbesparend teamwork trainingcurriculum


TeamSHOPP training-curriculum doorontwikkeld voor Nederland / België en gepresenteerd tijdens Forum 2011.

Amsterdam, 20110331 -- Kort, krachtig én evidence based TeamSHOPP helpt optimaliseren van multidisciplinair samenwerken in en tussen zorgteams, door houding en gedrag van teams en individuele zorgprofessionals meetbaar te verbeteren. Zorg is gevaarlijk en ineffectief georganiseerd!’: kranten en andere media staan vol met negatieve uitingen en kritiek als deze. Dit is niet alleen slechte reclame voor een snel groeiende branche, maar ook de conclusie van veel wetenschappelijk onderzoek. Hoe kan dit beter?

Utrecht, 30 maart 2011: ‘Zorg is gevaarlijk en ineffectief georganiseerd!’: kranten en andere media staan vol met negatieve uitingen en kritiek als deze. Dit is niet alleen slechte reclame voor een snel groeiende branche, maar ook de conclusie van veel wetenschappelijk onderzoek. Hoe kan dit beter?

Bekend is dat het overgrote deel van (medisch) fouten veroorzaakt wordt door inadequaat of slechte communicatie tussen zorgteams en professionals (Nivel). Velen wijten dit aan culturele aspecten, zoals hiërarchische omgang, zelfgenoegzaamheid en conventioneel denken (Salas, 2005). Oververmoeidheid, tijdsgebrek, onzorgvuldigheid, gebrekkige coördinatie, afleiding en misinterpretaties blijken ook bij te dragen. Experts en onderzoekers op gebied van samenwerken zijn het er al langer over eens dat zorg een product is van samenwerking in teams en dat zorgkwaliteit recht evenredig is met team-functioneren (Baker, 2008). Hierin ligt het antwoord.

Kennis en wetenschappelijk onderzoek naar teamwork in bedrijfsleven, defensie, industrie en luchtvaart van de afgelopen 20+ jaar, bieden inzicht in cruciale onderdelen van teamwork. Houding en gedrag van teamleden vormen daarin een centraal onderwerp. De zorg blijkt echter ver achter te lopen in het toepassen van deze kennis. Een belangrijke reden hiervoor is dat methoden van buiten de zorg, niet per sé ook in de zorg toepasbaar zijn.

In opdracht van voormalig US president Clinton lanceerde het Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) en het Ministerie van Defensie (DoD) in 2007 het TeamSTEPPS curriculum. Dit trainingsprogramma werd gedurende 2 jaar getest en ontwikkeld in 20 Amerikaanse ziekenhuizen en is een combinatie van beproefde methoden, o.a.: zorgprocesoptimalisatie (Lean/SixSigma), crew resource management (CRM), human factors, Clinical Microsystems, (team)psychologie en teameducatie. Hiermee gaat het verder dan (vaak verouderde) CRM-trainingen die door bedrijven (o.a. in Nederland) worden aangeboden aan zorginstellingen. Rode lijn van TeamSTEPPS is verbeteren van onderlinge communicatie, nemen en tonen van verantwoordelijkheid en leiderschap vanuit patiënt-/cliëntperspectief en onderlinge samenwerking.

TeamSTEPPS kenmerkt zich naast de wetenschappelijke basis (evidence based) door:

(a) ‘op maat’: toepasbaar in nagenoeg iedere zorgsetting en inpasbaar met bestaande teamworkactiviteiten,

(b) train-de-trainer: kennis, kunde en trainingsmaterialen worden éénmalig overgedragen aan eigen mensen (geen externe trainers),

(c) kort en bondig: multidisciplinaire teams trainen maximaal 4-6 uur (in eigen werkomgeving) en

(d) praktisch direct toepasbaar: instructie- en werkboek, multimediale ondersteuning (o.a. 50+ instructievideo’s en casus).

Meetinstrumenten, o.a. van teamwork en teamattitude/-gedrag van individuele zorgprofessionals, vormen een onderdeel.

In overleg met AHRQ/DoD is sinds 2008 gewerkt aan doorontwikkeling van TeamSTEPPS voor Nederland/België; sinds 2010 is TeamSHOPP (Team Strategieën & Hulpmiddelen voor Optimalisatie van Prestaties en Patiëntveiligheid) beschikbaar. Mede in samenwerking met experts op gebied van innovatie en procesverbetering (o.a. UMC St Radboud) werd het volledige TeamSTEPPS curriculum getest op toepasbaarheid. Eerste Nederlandse ervaringen TeamSHOPP zijn opgedaan in VU MC en UMC Utrecht en in V&V sector.

Methoden en materialen van TeamSTEPPS en TeamSHOPP (zie: www.teamshopp.nl en http://teamstepps.ahrq.gov/) zijn vrij toepasbaar door mastertrainers in eigen zorginstelling. Mastertrainers doorlopen de 2,5-daagse mastertraining in de VS of Nederland.

Wouter Keijser is arts en één van de eerste TeamSHOPP-‘mastertrainers’: “Houding en gedrag zijn goed, snel en effectief trainbaar. Nu steeds meer bekend is dat slechte communicatie vaak de bottle neck is, zoeken zorgmanagers en -bestuurders en managers naar oplossingen. Maar wel waarmee ze - onder meer bij kritische dokters - aan kunnen komen. TeamSHOPP is het eerste Nederlandse trainingsprogramma dat én evidence based is én vrij beschikbaar is en dus niet gepaard gaat met hoge externe kosten. De volgende slag die we moeten maken, is dat medici, verpleegkundigen en andere professionals niet alleen samen getraind worden, maar ook al tijdens de vooropleiding samen leren werken!”.





TeamSHOPP / Wacomed