Orkest van het Oosten in topdrie van Nederlandse orkesten
5 april 2011
Het Orkest van het Oosten klasseert zich in de topdrie van Nederlandse
orkesten. Dat blijkt uit een vergelijking van tien orkesten door de
Visitatiecommissie Nederlandse Orkesten, uitgevoerd in 2010 en
inmiddels aangeboden aan de Staatssecretaris van Cultuur.
Trots provinciebestuur
Het provinciebestuur van Overijssel is trots maar niet echt verbaasd.
"Streven naar excellentie zit in de Overijsselse cultuur. Dat zie je
ook bij FC Twente, bij de Universiteit Twente die de grootste spin-off
genereert aan bedrijvigheid en aan de innovatie in de Overijsselse
industrie".
Samenwerking blijkt een kritische succesfactor. Het Orkest van het
Oosten presteert niet alleen uitstekend als zelfstandig orkest, maar
verbindt zich met de culturele infrastructuur in Overijssel en
Gelderland. Het Orkest van het Oosten is niet alleen een culturele maar
tevens een maatschappelijke onderneming. Met concerten speciaal voor
kinderen en ouderen, het begeleiden van amateurkunst (80 pct. van de
beroepsmusici werkt in vrije tijd als dirigent of docent) en bijzondere
educatieve en community-artprojecten bereikte het orkest in 2010 in
totaal 143.000 mensen.
Beoordeling Visitatiecommissie
De Visitatiecommissie heeft waardering voor het enthousiasme en de
dadendrang van Het Orkest van het Oosten. Zij stelt vast dat de
organisatie samenwerkingsgericht, initiatiefrijk en ondernemend is.
Chef-dirigent Jan Willem de Vriend belichaamt het `nieuwe denken'. Hij
is volgens de Visitatiecommissie communicatief, open, benaderbaar en
vertelt enthousiast over klassieke muziek. Hij is ook doordrongen van
het feit dat een hedendaags symfonieorkest niet alleen op de meest
kwalitatief hoogstaande manier het klassieke muzikale erfgoed moet
laten horen, maar eveneens aanspreekbaar moet zijn voor het
`maatschappelijke verhaal' dat daarbij hoort.
Bedrijfsmatig en artistiek weet het orkest met beperkte middelen veel
te realiseren. Financieel gezien heeft het orkest echter weinig
weerstandsvermogen. Positief is dat de hoeveelheid subsidie per
bezoeker daalt. De provincie Overijssel is naast het Rjk één van de
medefinanciers van het Orkest van het Oosten.
Kwaliteit
De Visitatiecommissie concludeert dat orkesten niet ouderwets of
overbodig zijn, maar dat orkesten en musici ook de hoeders zijn van het
klassikale muzikale erfgoed. Alle orkesten spelen volgens de
Visitatiecommissie (ruim) boven een zeker kwaliteitsminimum, maar het
Orkest van het Oosten excelleert bij de regionale orkesten. Die
bespelen een groter gebied dan in de Randstad en doen wat betreft
maatschappelijke betrokkenheid zeker niet onder bij de Randstedelijke
orkesten. De omvang van de meeste orkestbudgetten is echter beperkt. De
Visitatiecommissie concludeert dat bezuinigen op individuele orkesten
in de huidige situatie vrijwel niet mogelijk is.
Het Orkest van het Oosten werkt daarom aan een ambitieus
investeringsplan. Een eenmalige kapitaalimpuls vanuit bedrijfsleven en
overheid moet leiden tot een groter verdienvermogen en een gezonde
financiële huishouding. Druk van de overheid op dit
revitaliseringsproces helpt, maar niet als tegelijkertijd de financiële
bodem onder de individuele orkesten wordt weggeslagen, aldus de
Visitatiecommissie. "Van sponsoring en mecenaat moeten daarbij geen
gouden bergen worden verwacht".
De commissie pleit in het algemeen voor intensievere vormen van
samenwerking van orkesten, bijvoorbeeld bij bedrijfsfuncties en
management, maar ook gezamenlijke programmering, vergroting van het
speelgebied en een geografisch georiënteerde muziekhuis-structuur.
Daarvoor is het nodig dat er perspectief blijft o.a. een passende
financiering van de sector.
Samenwerking met Jeugdtheater Rosa Sonnevanck
Nieuw is de samenwerking tussen het Orkest van het Oosten en
Jeugdtheater Sonnevanck. Zij gaan samen muziek- en
muziektheaterproducties maken voor kinderen en jongeren. De twee
gezelschappen, beide uit Enschede, tekenden deze week een
intentieverklaring voor intensieve samenwerking.
Doel van de samenwerking is om zo veel mogelijk kinderen en jongeren
`te verbazen, raken en inspireren met hoogwaardige muziek en
muziektheater.' Sonnevanck en het Orkest werkten al bij incidentele
producties samen, maar gaan voortaan hun artistieke en educatiebeleid
voor kinderen en jongeren afstemmen en in overleg uitwerken. De beide
gezelschappen gaan daarbij gebruik maken van elkaars kennis en
faciliteiten op theater-, muziek- en educatief gebied.
De nauwere samenwerking zal onder meer leiden tot coproducties waarin
muziek en theater elkaar versterken en het jonge publiek in het theater
en op school verrassen. Sonnevanck en het Orkest van het Oosten
verwachten naast inhoudelijke ook bedrijfsmatige voordelen van de
geïntensiveerde samenwerking. Bovendien versterkt de samenwerking de
positie en continuïteit van beide gezelschappen in de culturele
infrastructuur, waarop de komende jaren fors bezuinigd wordt.
Provincie Overijssel