Universiteit Leiden
5 april 2011
Leidse bestuurskundigen: schakel ambtenaren juridisch niet gelijk met andere werknemers
'Bescherming is nodig om willekeur van politiek en management te voorkomen'
Bestuurskundigen Frits van der Meer, Caspar van den Berg en Gerrit Dijkstra van het
Overheid en ambtenarenstatus nieuwe stijl
Op basis van een inhoudelijke analyse van het karakter van overheidstaken en de werkzaamheden van ambtenaren stellen zij dat een juridische gelijkschakeling van ambtenaren met werkenden in het bedrijfsleven onverstandig is. Met hun rapport "Naar een overheid en ambtenarenstatus nieuwe stijl" leveren ze een nieuwe bijdrage aan de actuele discussie over de positie van ambtenaren.
Schadelijk voor kwaliteit overheid en ambtenaren
Er bestaat volgens de bestuurskundigen inderdaad een noodzaak voor een vernieuwing van de ambtenarenstatus, maar het voorstel om de ambtelijke status gelijk te trekken met die in het bedrijfsleven vinden ze niet goed onderbouwd en potentieel schadelijk voor de kwaliteit van overheid en ambtenaren. Een analyse van de argumenten voor de afschaffing van die bijzondere positie laat zien dat dit voorstel meer van doen heeft met een streven naar juridische esthetiek dan met een bestuurlijke verbetering.
Positie ambtenaren wezenlijk anders
Het publieke karakter en de politieke context van ambtelijke werkzaamheden maken de positie van de ambtenaar wezenlijk anders dan die van gewone werknemers, schrijven de bestuurskundigen. In een publiekrechtelijke regeling is meer aandacht nodig voor vraagstukken op het terrein van integriteit, moraliteit, politieke neutraliteit en de bescherming van de ambtelijke professionaliteit. Deze bescherming is nodig om willekeur van politiek en management te voorkomen.
Winsten overschat
Er zijn ook praktische bezwaren tegen het initiatief wetsontwerp van de Kamerleden Koser Kaya en Van Hijum. De overgangskosten van normalisering worden onderschat en de winsten sterk overschat. Gegeven de invoeringsdatum van 2015 betekent dit dat het huidige kabinet Rutte wel met de kosten te maken krijgt en niet met de veronderstelde (eventuele) baten.
Onderzoek in Europese landen
De auteurs baseren hun analyse op een internationale vergelijking van hervormingen van de positie van ambtenaren in een groot aantal Europese landen. Het onderzoek naar de ervaringen in het buitenland wijst uit dat ook in een eigentijds ambtelijk apparaat beschermingsmaatregelen voor ambtenaren nodig blijven om het professionalisme en de kwaliteit te waarborgen.
Het volledige rapport is in pdf te vinden op de site van het
Noot voor de redactie,