Centraal Bureau voor de Statistiek
CBS

Democratisch gehalte van verkiezingen vastgesteld

Conferentie over waarnemen van verkiezingen brengt academici en praktijkmensen voor het eerst bij elkaar.

Op 8 en 9 april 2011 organiseert de Universiteit Maastricht (UM) samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een tweedaagse conferentie over het waarnemen en beoordelen van verkiezingen. Het is de eerste keer wereldwijd dat de academische en (internationale) politieke wereld bij elkaar gebracht worden. De deelnemers zullen met elkaar spreken over de mogelijkheden voor verbetering van `waarnemen en beoordelen' van verkiezingen. Daarmee wordt ook het democratische gehalte van verkiezingen beter in beeld gebracht.

Tijdens de conferentie in de Onze Lieve Vrouwebasiliek te Maastricht, waar burgemeester Onno Hoes een welkomstwoord houdt, zullen nationaal en internationaal bekende vertegenwoordigers verschillende kanten van het waarnemen van verkiezingen belichten. Het doel van de conferentie is om internationale waarnemingsmissies te verbeteren door discussie en onderzoek.

Harry van Bommel, Tweede Kamerlid voor de SP en verkiezingswaarnemer voor de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) bespreekt de rol en het functioneren van de individuele waarnemer. Brigade-Generaal b.d. Onno van der Wind belicht zijn rol als Hoofd van de waarnemingsmissie in Tadzjikistan. Bruce George, voormalig voorzitter van de Parlementaire Raad van de OVSE, gaat in op de lessen die getrokken kunnen worden uit vijftien jaar van verkiezingswaarnemingen. De academische wereld wordt onder anderen vertegenwoordigd door Susan Hyde (Yale University) en Marta Regalia (University Florence). Hyde laat cijfers zien van wereldwijde trends in waarnemingsmissies, terwijl Regalia de effecten behandelt van de aanwezigheid van 1400 waarnemers gedurende de verkiezingen ten tijde van de `oranjerevolutie' eind 2004 in de Oekraïne.

Daarnaast wordt uitgebreid ingegaan op de manier waarop waarnemers worden ingezet voor missies door de internationale organisaties, zoals de OVSE, de EU en de Raad van Europa. Ook de achtergrond van `de waarnemer' wordt belicht, zoals effect van de nationaliteit. Prof. Hans Schmeets (verbonden aan het CBS en de UM), initiatiefnemer van de conferentie, laat tevens zien welke landen - volgens zo'n 200 duizend rapporten van de waarnemers - democratisch zijn en gaat in op de ontwikkelingen over de afgelopen vijftien jaar.

Het oordeel over het democratische gehalte van de Nederlandse verkiezingen door de OVSE wordt op de tweede dag besproken. Daarbij komen ook het vertrouwen van het electoraat in de stemprocedures en de problematiek van het stemmen met de stemcomputer aan de orde. Tevens worden de gevolgen van de recente aanscherping van de Nederlandse regelgeving rondom het stemmen per volmacht belicht. Uit recente cijfers van het CBS blijkt dat het stemmen per volmacht is gedaald van 12 procent in 2006 naar 8 procent in 2010.

Onder de sprekers en deelnemers bevinden zich experts van uiteenlopende organisaties, zoals de EU, de OVSE, de Raad van Europa, de Tweede Kamer, de Kiesraad, de Stichting Kiezersonderzoek Nederland, het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Universiteit Maastricht.