CIDI - Centrum Informatie en Documentatie Israël
Wat bezielt Goldstone?
vr 08-04-2011
Goldstone gaat voor nietigverklaring van zijn vonnis. Israelische media
speculeren druk over zijn verrassenende herroeping van de belangrijkste
beschuldiging in zijn vernietigende rapport over Israels handelen in
Gaza in 2008. Wat bewoog Goldstone, ex-voorzitter van de
onderzoekscommissie van de VN-Mensenrechtenraad, om de controversiële
conclusie te herroepen dat Israel het op burgers gemunt had en daarmee
schuldig was aan oorlogsmisdaden?
De ervaren Zuid-Afrikaanse rechter Goldstone had zeker een slecht
geweten omdat hij in eigen land mensen ter dood had veroordeeld,
speculeren sommigen. Volgens anderen kon deze doorgewinterde
tegenstander van apartheid het sociale isolement vanwege het rapport
niet meer verdragen. David Horowitz, hoofdredacteur van The Jerusalem
Post, opperde: `Jom Kippoer viel vroeg dit jaar'.
Dat zijn bijna allemaal mogelijke verklaringen. Maar voor een
verklaring die beter past in het profiel van de rechter moeten we terug
naar Geneve, 21 maart, waar de Mensenrechtenraad verklaarde dat Israel
evenmin als Hamas `geloofwaardige vooruitgang had gemaakt' bij het
onderzoeken van Goldstones beschuldigingen van oorlogsmisdaden.
Die verklaring had juridische consequenties. Zij stelde een clausule in
het Goldstonerapport in werking met de aanbeveling dat in zo'n geval de
bevindingen van het rapport moesten worden doorgegeven naar het
Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
Voor de Goldstonecommissie was `geloofwaardig onderzoek' blijkbaar
gelijk aan het aanklagen van Ehud Olmert, Tzipi Livni en Ehud Barak.
Dat blijkt duidelijk uit een opmerking van Mary McGowan Davis,
Goldstones opvolger als hoofd van de commissie, tijdens die
bijeenkomst. "Er zijn geen aanwijzingen dat Israel een onderzoek heeft
geopend naar de handelingen van degenen die Operation Cast Lead hebben
ontworpen, gepland, bevolen en geleid," zei zij.
Maar, zoals Goldstone vrijdag opmerkte in zijn herroeping in de
Washington Post, Israel heeft aanzienlijk veel middelen ingezet om ruim
400 beschuldigingen van wangedrag in Gaza te onderzoeken. De raad
erkende dit op 21 maart, maar wees deze informatie van de hand door te
zeggen dat slechts een fractie van die onderzoeken voltooid zijn. Zo
opende de verklaring van de Mensenrechtenraad de deur voor het
aanklagen van Israeli's in Den Haag wegens aantijgingen van
oorlogsmisdaden in Gaza, terwijl er nog honderden zaken in behandeling
waren bij Israels weinig zachtzinnige justitie.
Goldstone, een carrièrejurist, heeft zijn herroeping wellicht
gepubliceerd omdat hij vond dat Israel een redelijke tijd moest krijgen
om het eigen handelen grondig te onderzoeken. Hij vond misschien dat de
procedure die hij had geleid grof gepolitiseerd werd doordat Israel die
tijd niet werd gegund. Deze theorie verklaart Goldstones actie maar
gedeeltelijk, want hij had ook bezwaar kunnen maken tegen het misbruik
van zijn rapport door de commissie, zonder de inhoud ervan te
herroepen. Maar Goldstone heeft de conclusie van het rapport
weersproken.
In zijn artikel legt hij uit dat hij van mening was veranderd na het
zien van nieuw materiaal dat was verzameld door de Israelische
autoriteiten. Hij zegt dat het rapport er anders zou hebben uitgezien
als Israel dat met hem had gedeeld. Ook dat is mogelijk, maar
onwaarschijnlijk.
Israel heeft informatie gedeeld met Goldstone, zij het onofficieel.
Voor de Goldstonecommissie was Kolonel Richard Kemp verschenen,
voormalig aanvoerder van de Britse troepen in Afghanistan, die zei:
"Tijdens operatie Cast Lead heeft het Israelische leger meer gedaan om
de rechten te beschermen van burgers in de gevechtszone dan enig ander
leger in de geschiedenis van de oorlogsvoering".
Behalve zulke getuigenissen was er bewijsmateriaal voorhanden:
honderdduizenden geregistreerde telefoontjes van de IDF naar Gazaanse
inwoners die ze waarschuwden dat zij hun huis moesten
verlaten,miljoenen folders, het gebruik van dure apparatuur voor
precisie-aanvallen.
En boven dat alles hing de onontkoombare zekerheid dat als een leger
zoals de IDF zijn macht had aangewend om burgers te treffen in een
plaats als Gaza, het dodental hoger was geweest dan 666 burgers op een
totaal van 1366 slachtoffers (volgens Hamas en het Palestijnse
ministerie van Gezondheid; het Israelische cijfer is in totaal 1166
doden).
Dit alles is onder Goldstones aandacht gebracht voor hij zijn rapport
indiende. Wat voor dramatische nieuwe informatie kan de rechter dan nog
hebben bereikt uit die 400 individuele interne onderzoeken naar
wangedrag binnen de IDF en justitie?
Is Goldstone werkelijk daardoor van mening veranderd, of neemt hij hier
een drastische maatregel om voor eens en voor altijd een eind te maken
aan het volgens hem onwettige misbruik van zijn onderzoek voor
politieke doelen?
Hoe het ook zij, hij heeft moedig gehandeld. Hij heeft zich
blootgesteld aan aanvallen van teleurgestelde bewonderaars en van
Israeli's die een rekening met hem te vereffenen hebben vanwege de
beschuldiging (`kindermoordenaars') die hij hen naar hun idee naar het
hoofd heeft geslingerd.
Dat is de reden dat Goldstones herroeping, anders dan je zou
verwachten, vooral boze reacties heeft opgeroepen in Israel. In plaats
van lof voor zijn dappere houding, kreeg hij opnieuw een portie pek met
veren. Ex-premier Ehud Olmert zei dat het `te weinig, te laat' was.
Horowitz van de Jerusalem Post beschuldigde hem van hypocrisie zelfs in
zijn herroeping, en Ma'arivs topjournalist Ben Caspit schreef dat
Goldman `zich moest schamen'.
Die toon is onplezierig voor Israelische diplomaten die maximaal
gebruik willen maken van Goldstones herroeping. "Goldstone heeft nog
steeds niet gevraagd om herroeping van zijn rapport of om een kans om
de zaak te heronderzoeken", zei een anonieme diplomaat tegen Ma'ariv.
"Er zijn op dit moment wijzere handelswijzen dan hakken op Goldstone en
zijn rapport."