Gemeente Apeldoorn

Collegevoorstel

Onderbouwing

Collegevoorstel | | | | | | |Openbare Werken | |

|                       | |      | |      |      | |                 |
|         | |    |     | |      | |      |      | |Beleid en        |
|         | |    |     | |      | |      |      | |Programma        |
|Auteur   | |    |     |Datum    |Paraaf |      | |                 |
|Gerwin de Boer (2556)  |         |       |      | |                 |
|                       |                 |      | |                 |
|Leidinggevende         |Datum    |Paraaf |      | |Registratienummer|
| M. Polman             |         |       |      | |2011-019276      |
|                       |                 |      | |                 |
|Directeur              |Datum    |Paraaf |      | |Datum            |
|F.W. van Ardenne       |         |       |      | |22-03-2011       |
|                                          |      | |                 |
|Portefeuillehouder     |Programmawethoude|      | |Paraaf deponeren |
|                       |r                |      | |                 |
|R.T. Metz              |                 |      | |                 |
|                       |                 |      | |                 |
|Presidium/PMA/Raad     |Behandelvoorstel:        | |                 |
|ja                     |ter kennisname   |      | |                 |
|                       |                 |      | |                 |
|                       |                 |      | |                 |
|Voorgesteld besluit    |akkoord                  | |                 |
|                       |                 |      | |                 |
|Beslissing burgemeester en wethouders |   |      | |Aantekeningen/vra|
|                                      |   |      | |gen              |
|                                          |      | |                 |
|Schriftelijke vragen o.g.v. artikel 34 Reglement van Orde van de     |
|fractie van Gemeentebelangen betreffende Toenemende hinder van       |
|"Spookfietsers" in Apeldoorn.                                        |
|                                                                     |
|Voorgesteld besluit dienst Openbare Werken:                          |
|Instemmen met beantwoording van de schriftelijke vragen zoals        |
|verwoord in bijgevoegd document.                                     |
|De antwoorden toesturen aan de fractie van Gemeentebelangen Apeldoorn|
|en ter kennis te brengen van de gemeenteraad.                        |
|                                                                     |
|Openbaarheid                                                         |
|                                                                     |
|voorstel/beslui|wel openbaar                                        | | |
|t              |                                                    | | |
|toelichting    |wel openbaar                                        |
|bijgevoegde    |wel openbaar                                        |
|stukken        |                                                    |
|               |                                                    |
|                                  |                                  |
|Afschrift aan                                                        |
|auteur, Stoop (OW), Polman (OW), Boer (OW) en Oosterom (OW)          |
Beantwoording vragen op grond van artikel 34 van het Reglement van orde van de gemeenteraad.

Vragen van de fractie van: Gemeentebelangen

Datum vragen: 01-03-2011

Onderwerp: Toenemende hinder van "Spookfietsers" in Apeldoorn

|Integrale tekst van de inleiding + vragen:                                |
|Apeldoorn, 01 maart 2011                                                  |
|Schriftelijke vragen van de raadsfractie van Gemeentebelangen Apeldoorn   |
|aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Apeldoorn. |
|De vragen betreffen: Toenemende hinder van "Spookfietsers" in Apeldoorn   |
|Wat vooraf ging: De term "Spookfietsers " is ontstaan door tegen de       |
|rijrichting inrijden. Helaas zien we dit toenemen. Door de keuze van      |
|bestrating en uitstraling zijn er onduidelijke situaties. Belijningen zijn|
|afwezig, onduidelijk of zwak.                                             |
|Tevens zijn er situaties waar fietsers en wandelaars elkaar hinderen.     |
|                                                                          |
|Visueel: Apeldoorn heeft erg veel verschillende fietsbestratingen die     |
|elkaar snel afwisselen: gele en grijze klinkers, leem, rood en zwart      |
|asfalt, rode en grijze trottoirtegels                                     |
|Vraag 1:  Is het niet beter enige "eenheid" in de fietsverharding aan te  |
|brengen?                                                                  |
|                                                                          |
|Praktijkvoorbeeld: Hofstraat: u maakt gebruik van gladde metalen bollen en|
|kleine fietssymbolen.                                                     |
|Vraag 2 :  zijn witte midden belijningen niet duidelijker?                |
|                                                                          |
|Praktijkvoorbeeld Molenstraat en Kerklaan ( ter hoogte Oranjepark)  in    |
|Apeldoorn komt het regelmatig voor dat er bij twee vrijliggende fietspaden|
|er sprake is van verschillende verhardingen. Hierdoor maken fietsers vaak |
|(onbewust) fouten.                                                        |
|Vraag 3:  kunt u dit visuele probleem bij nieuwe investeringen wegnemen?  |
|                                                                          |
|Praktijkvoorbeeld Winkelcentrum Egelantier ( omgeving winkel: De          |
|Bloemensteeg)                                                             |
|Het fietspad in twee richtingen heeft geen midden belijning. Het fietspad |
|loopt óver het zebrapad, veel conflicten..                                |
|Vraag 4 : wat is uw mening?  Gaat u hier wel of geen verbeteringen        |
|aanbrengen?                                                               |
|                                                                          |
|Praktijkvoorbeeld Stationsdwarsstraat, Stationsstraat ( nabij ING Bank) en|
|Kerklaan ( richting naar Gemeentehuis) Er is geen hoogteverschil tussen   |
|trottoir en fietspad. Tevens zijn de kleuren (bijna) gelijk. Fietsen en   |
|lopen doorkruist elkaar...                                                |
|Vraag 5: ziet u mogelijkheden om dit te verbeteren?                       |
|                                                                          |
|In de Stationsstraat, met name omgeving Omnizorgcentrum loopt het         |
|"spookfietsen" de spuigaten uit!                                          |
|Vraag 6: Wat heeft u in het verleden gedaan aan handhaving of gerichte    |
|acties ?                                                                  |
|                                                                          |
|Zo de politie geen of te weinig capaciteit heeft:  Apeldoorn heeft THORREN|
|(Toezicht Houders Openbare Ruimte)                                        |
|Vraag 7: kunt u die inschakelen om bovenstaande problemen te verminderen? |
|                                                                          |
|Tijdens de Politieke Markt Apeldoorn (PMA) heeft Gemeentebelangen         |
|nadrukkelijk bovenstaande probleempunten aan de orde gebracht voor de     |
|nieuwe inrichting Regentesselaan.                                         |
|Vraag 8: kunt u uitleggen hoe u bij deze nieuwe investering bovenstaande  |
|punten gaat voorkomen of verbeteren?                                      |
|                                                                          |
|Met vriendelijke groet,                                                   |
|                                                                          |
|Fractie Gemeentebelangen Apeldoorn                                        |
|Voor deze, Ben Hendrikse                                                  |
|Beantwoording vragen:                                                     |
|    |Algemeen:                                                            |
|    |Wij delen uw bezorgdheid als het gaat om de toenemende hinder van    |
|    |spookfietsers. Hoewel dit voor een belangrijk deel een               |
|    |verantwoordelijkheid is van de fietser zelf, zijn wij er ons van     |
|    |bewust dat de keuze voor een bepaalde bestrating of uitstraling kan  |
|    |leiden tot onduidelijkheid. Een eenduidige weginrichting draagt nu   |
|    |eenmaal bij aan een herkenbaar wegbeeld waarin de gebruikers weten   |
|    |wat van hen verwacht wordt. Uiteindelijk ontstaan hierdoor minder    |
|    |conflictsituaties met minder hinder/onveiligheid tot gevolg. Een     |
|    |dergelijke inrichting wordt door het College nagestreefd, hoewel     |
|    |uitzonderingen overwogen moeten kunnen worden. In onderstaande       |
|    |beantwoording zult u lezen dat het langzaam verkeer in elke          |
|    |herinrichtingopgave de aandacht krijgt die het verdient. Dit zullen  |
|    |wij in de toekomst ook blijven doen om te streven naar een zo        |
|    |eenduidig mogelijke inrichting en het daarmee beperken van het aantal|
|    |spookfietsers.                                                       |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 1: Is het streven naar eenheid in fietsverharding wenselijk?   |
|    |Het streven naar eenheid in verhardingen wordt met Gemeentebelangen  |
|    |gedeeld en is altijd al een standaard uitgangspunt voor nieuwe       |
|    |projecten. In de stad worden daarom vrijwel alle (nieuwe of          |
|    |vernieuwde) fietspaden uitgevoerd in dezelfde reguliere asfalt en    |
|    |tegelmaterialen (denk aan recente projecten zoals Asselsestraat,     |
|    |Stadhoudersmolen, Arnhemseweg).                                      |
|    |Uitzonderingen zijn er op de regel, omdat:                           |
|    |er andere (hogere) kwaliteitseisen worden gevraagd, bijvoorbeeld in  |
|    |de binnenstad;                                                       |
|    |er specifieke aanleidingen kunnen zijn om af te wijken;              |
|    |er praktische en financiële overwegingen zijn.                       |
|    |                                                                     |
|    |Ad 1. In de binnenstad worden hogere kwaliteitseisen gesteld aan de  |
|    |openbare ruimte. Hierdoor worden andere materialen gebruikt en       |
|    |ontstaan verschillen in uitvoeringsvormen. Daarnaast is de binnenstad|
|    |een complex gebied waar vanuit verschillende beleidsvelden eisen     |
|    |worden gesteld aan de (beperkte) openbare ruimte. Uiteindelijk wordt |
|    |per project een integrale afweging gemaakt waarin de samenhang in    |
|    |vormgeving en een logische opzet een randvoorwaarde blijft.          |
|    |                                                                     |
|    |Ad 2. Uitzondering met een specifieke aanleiding is bijvoorbeeld het |
|    |leempad in het Oranjepark bij de Kerklaan. Hier is het niet mogelijk |
|    |om binnen de beschikbare ruimte aan alle wensen tegemoet te komen.   |
|    |Voor herinrichting van de Kerklaan was fietsen aan de parkzijde niet |
|    |mogelijk. In het ontwerp is daarom een gecombineerd fiets/voetpad    |
|    |opgenomen dat als leempad is uitgevoerd. Een praktische invulling    |
|    |binnen de beschikbare ruimte. Een integrale afweging leidt tot de    |
|    |gemaakte keuze (zie ook antwoord op vraag 3).                        |
|    |                                                                     |
|    |Ad 3. De praktische en financiële overwegingen moeten ook niet uit   |
|    |het oog worden verloren.                                             |
|    |De materialen veranderen, worden duurzamer of zijn kosteneffectiever |
|    |in te zetten. Na de investering is het doorgaans logisch dat de      |
|    |uitvoering tientallen jaren meegaat voor sprake is van reguliere     |
|    |vervanging. In de praktijk betekent dit, dat voor de stad als geheel |
|    |soms verschillen in uiterlijk op voor het oog gelijkwaardige         |
|    |situaties kunnen ontstaan. Het actief vervangen hiervan is een       |
|    |kostbare zaak. Per locatie is echter altijd sprake van een samenhang |
|    |in vormgeving en een logische opzet, en waar mogelijk wordt bij      |
|    |uitvoering van werken het updaten van bestaande materialisatie       |
|    |overwogen.                                                           |
|    |                                                                     |
|    |Achtergrondinformatie:                                               |
|    |In 2010 is mede door vragen over de gekozen oplossingen rond         |
|    |materialen van fietspaden door de dienst OW een interne notitie      |
|    |opgesteld die de 'lijn' uitzet voor de manier waarop                 |
|    |fietsdoorstroomassen zijn ingepast. Hiermee wordt de eenheid in de   |
|    |uitvoeringsvormen nagestreefd. In deze notitie zijn alle aspecten die|
|    |een rol spelen vanuit comfort, beeld en beheer integraal afgewogen.  |
|    |De notitie wordt ambtelijk gebruikt als leidraad voor het ontwerp en |
|    |geeft ook aan in welke gebieden er ruimte is om af te wijken. Indien |
|    |gewenst kunnen we u de notitie doen toekomen.                        |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 2: Zijn witte middenbelijningen niet helderder dan stalen      |
|    |bollen of fietsmarkeringen?                                          |
|    |Of witte belijningen duidelijker zijn is afhankelijk van de          |
|    |ondergrond. Op zwart of rood is het contrast sterk. Op gele          |
|    |verharding (binnenstad) met reguliere vervuiling zijn witte          |
|    |belijningen al snel nauwelijks meer zichtbaar.                       |
|    |Daarnaast bestaan fietspaden in de binnenstad meestal uit            |
|    |elementverhardingen (tegels/dubbelklinkers) omdat er kabels en       |
|    |leidingen onder de fietspaden liggen waardoor asfaltverharding       |
|    |uitgesloten is. Thermoplast belijningen op elementverhardingen hebben|
|    |als nadeel dat ze snel afslijten. Juist vanwege de kabels en         |
|    |leidingen gaan de paden relatief vaak open waarbij de bestrating     |
|    |wordt verwijderd en teruggebracht. Op dat moment is het vanuit       |
|    |beheerskosten effectiever met elementen zoals metalen bollen te      |
|    |werken.                                                              |
|    |                                                                     |
|    |Vanwege klachten uit het verleden over de gladheid van de metalen    |
|    |bollen worden deze echter al niet meer toegepast en bij aanpassingen |
|    |vervangen door een klinker in afwijkende kleurstelling om het        |
|    |fietspad of de middenstreep te markeren (bijvoorbeeld Kanaal Noord   |
|    |waar recent de metalen bollen zijn verwijderd in dat deel dat is     |
|    |gereconstrueerd). Wel is het hier van belang op te merken dat het    |
|    |bestuur met name in de binnenstad een totaaluiterlijk voorstaat met  |
|    |een aantrekkelijke, voetgangersvriendelijke vormgeving. Binnen dat   |
|    |geheel is gezocht naar een opzet waarbij enerzijds de fietsfunctie   |
|    |optimaal wordt benadrukt, maar waarbij deze niet onevenredig als     |
|    |dissonant wordt ervaren in het totaalbeeld.                          |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 3: Visueel probleem van verschillende verhardingen             |
|    |Uitgangspunt is dat in vergelijkbare situaties fietspaden aan        |
|    |weerszijden van de weg een gelijke verharding hebben. Uitzonderingen |
|    |hierop hebben dan ook altijd een specifieke motivatie en worden tot  |
|    |een minimum beperkt juist om onduidelijkheid of verschil in          |
|    |fietscomfort (met als gevolg 'spookfietsen' te voorkomen). Rond het  |
|    |Oranjepark is die aanleiding het feit dat er op een groot aantal     |
|    |plekken grote bomen staan die qua stam en met wortels onder het      |
|    |fietspad liggen. Het uitvoeren van het fietspad in tegels zou hier   |
|    |tot gevolg hebben dat de bomen schade oplopen of dat de verharding   |
|    |zou worden opgedrukt door boomwortels met veel schade en letselschade|
|    |kansen tot gevolg. De halfverharding ondervangt dit.                 |
|    |                                                                     |
|    |Bij nieuwe investeringen zal de huidige lijn dat fietspaden eenduidig|
|    |worden uitgevoerd aan weerszijden van de weg dan ook worden          |
|    |doorgezet, tenzij de specifieke situatie een technische              |
|    |aanleiding/noodzaak geeft dit niet te doen.                          |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 4: Het fietspad nabij Winkelgebied Eglantier in twee richtingen|
|    |heeft geen middenbelijning. Daarnaast loopt het fietspad over een    |
|    |zebrapad wat conflictsituaties oplevert. Gaat u dit aanpassen?       |
|    |In het kader van de revitalisering van het Winkelgebied Eglantier    |
|    |worden verschillende aanpassingen gedaan, waarmee onder andere       |
|    |bestaande klachten worden verholpen. Ten eerste wordt het            |
|    |winkelgebied bij de Bloemensteeg aangeduid als voetgangersgebied,    |
|    |waarbinnen op winkeltijden niet meer gefietst mag worden. Het        |
|    |zebrapad over de Eglantierlaan wordt verwijderd in verband met de    |
|    |onduidelijke voorrangssituatie die is ontstaan. Het overige deel van |
|    |het fietspad (tussen de Eglantierlaan en Vedelaarshoeve) blijft      |
|    |ongewijzigd. In het kader van de revitalisering zijn hierover geen   |
|    |klachten gemeld, waardoor de aanleiding hiervoor ontbreekt. Wij      |
|    |zullen navraag doen bij handhavers en wijkvertegenwoordigers om dit  |
|    |beeld te toetsen, en zonodig op basis daarvan nadere voorstellen     |
|    |doen.                                                                |
|    |                                                                     |
|    |                                                                     |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 5: Ontbreken hoogteverschil en kleurverschil                   |
|    |Het niet realiseren van een hoogteverschil en het beperken van de    |
|    |hoeveelheid kleurstellingen zijn bewuste keuzes die per project      |
|    |afgewogen en gecommuniceerd zijn. Per project wordt een inschatting  |
|    |gemaakt of dit tot (problematische) conflicten leidt en in hoeverre  |
|    |fietsers en voetgangers gescheiden moeten worden. Hierbij gaan wij   |
|    |uit van het dagelijks gedrag dat met name fietsers zich weinig       |
|    |gelegen laten liggen aan formele fietspaden maar vaak de voor hun    |
|    |meest korte route nemen, of dat nu tegen het verkeer in is of niet.  |
|    |Voorbeelden waar dit gebeurt zonder dat het tot conflicten leidt zijn|
|    |bijvoorbeeld Stationsplein Noord en Zuid. Hier is gekozen voor het   |
|    |geven van vooral veel ruimte aan fietsers en voetgangers. In beide   |
|    |gevallen is er na een korte periode van gewenning geen sprake meer   |
|    |van structurele conflicten.                                          |
|    |                                                                     |
|    |Op die specifieke plekken waar na langere tijd toch sprake blijft van|
|    |conflicten en irritatie van gebruikers zullen wij onderzoeken hoe de |
|    |helderheid verbeterd kan worden. Dat kan in sommige gevallen met     |
|    |bebording of door het toevoegen van belijning/markeringsstenen of het|
|    |plaatsen van elementen (groen, paaltjes, hekwerk etc.). In alle      |
|    |gevallen zal echter gezocht worden naar oplossingen die ook passen in|
|    |de hoge beeldkwaliteiteisen die wij in de binnenstad aan zowel de    |
|    |bebouwing als de openbare ruimte stellen. Daarom is een 'standaard'  |
|    |oplossing niet te geven.                                             |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 6: Wat is er gedaan aan handhaving en gerichte acties om       |
|    |spookfietsen te voorkomen?                                           |
|    |Het spookfietsen wordt in beginsel voorkomen door een goed 'leesbare'|
|    |weginrichting te kiezen. Doordat de fietser weet hoe hij of zij moet |
|    |fietsen wordt zoveel mogelijk het onbewust spookfietsen voorkomen.   |
|    |Het bewust spookfietsen kun je met de vormgeving niet afdwingen. Je  |
|    |kunt nu eenmaal heel gemakkelijk met een fiets alle kanten oprijden  |
|    |en tussendoor glippen. De politie besteedt weinig tot geen aandacht  |
|    |aan de problematiek vanwege andere prioriteiten. Bovendien is het in |
|    |de praktijk van de handhaving moeilijk 'hard te maken' of een fietser|
|    |die buiten de bedoelde paden fietst daadwerkelijk een overtreding    |
|    |begaat; vaak blijkt een dergelijke aanklacht juridisch niet houdbaar.|
|    |                                                                     |
|    |                                                                     |
|    |Het valt op dat het gedrag van fietsers steeds brutaler wordt. Denk  |
|    |aan scholieren die met zijn drieën naast elkaar blijven rijden, maar |
|    |ook ouders met hun kleine kinderen naast zich die vinden dat de      |
|    |tegenliggers (die feitelijk juist rijden) maar aan de kant moeten.   |
|    |Dit is een kwestie van gedrag. Een mogelijkheid om de problematiek   |
|    |aan te pakken zou een gedragsbeinvloedingscampagne (zoals "wij gaan  |
|    |naar school" en Team Alert) kunnen zijn. Beleidsmatig is daar in de  |
|    |Verkeerkaart op ingegaan. Het kader is dus aanwezig.                 |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 7: Is de inzet van Toezichthouders Openbare Ruimte mogelijk om |
|    |spookfietsers te verminderen?                                        |
|    |De inzet van Toezichthouders Openbare Ruimte kan een bijdrage        |
|    |leveren. Bij voorkeur gebeurt dit op plaatsen waar het spookfietsen  |
|    |veel voorkomt en tot hinder leidt. Doel zou dan moeten zijn het      |
|    |gedrag van de fietsers te beïnvloeden. De inzet van de               |
|    |THOR-medewerkers is vastgelegd in een jaarplan. Indien naar uw mening|
|    |inzet op deze titel noodzakelijk is, kunt u dit tijdens de           |
|    |behandeling hiervan kenbaar maken. Bekend is echter dat de inzet van |
|    |THOR wordt gelimiteerd door beschikbare fondsen, in die zin dat      |
|    |doorgaans bij prioritering voor dit doel aangegeven zal moeten worden|
|    |op welke andere taken eenzelfde aantal uren dient te worden          |
|    |ingeleverd.                                                          |
|    |                                                                     |
|    |Een efficiënte aanpak zou zijn om gelijktijdig aan de genoemde       |
|    |gedragsbeinvloedingscampagne de THOR-medewerkers in te zetten. Hun   |
|    |inzet kan dan tot een minimum beperkt blijven met een maximaal       |
|    |rendement.                                                           |
|    |                                                                     |
|    |Vraag 8: Hoe worden bij de aanleg van de Regentesselaan de door      |
|    |Gemeentebelangen genoemde knelpunten voorkomen of verbeterd?         |
|    |Het door Gemeentebelangen genoemde probleem van de onduidelijkheid   |
|    |van twee verschillende type fietspaden aan weerszijden van de weg    |
|    |zoals ter hoogte van het Oranjepark bij Kerklaan aanwezig is, treedt |
|    |bij de Regentesselaan niet op omdat hier door het versmallen van de  |
|    |rijbaan ruimte is gevonden om aan weerszijden van de weg een         |
|    |vrijliggend fietspad in gelijke verharding aan te brengen. In het    |
|    |deel van de Regentesselaan dat al in gebruik is zien wij dan ook dat |
|    |hier geen problemen of verwarring optreedt.                          |
|    |                                                                     |
|    |Daarnaast is bij de Regentesselaan al tijdens de aanleg direct een   |
|    |extra markering tussen het voetpad en fietspad opgenomen in de vorm  |
|    |van een witte halve tegel die het verschil tussen voetpad en fietspad|
|    |los van de kleurverschillen extra verduidelijkt. Een oplossing die na|
|    |klachten over onduidelijkheid ook bij de Kerklaan alsnog is          |
|    |toegevoegd.                                                          |
|    |                                                                     |
|    |Bij de Regentesselaan is wel bewust ook gekozen voor het op gelijk   |
|    |niveau houden van fietspad en voetpad om op de plekken waar de ruimte|
|    |beperkt is te zorgen dat (minder valide) voetgangers voldoende       |
|    |trottoirbreedte overhouden om door te kunnen lopen waarbij ze        |
|    |eventueel een stap op het fietspad kunnen zetten. Net als in de      |
|    |Kerklaan is het voetpad namelijk de 'restmaat' in het profiel die    |
|    |overblijft als alle vaste maten van rijbaan, fietspaden en           |
|    |parkeer/boomstrook zijn ingepast. Er zijn specifieke plekken waarbij |
|    |het voetpad als dat verhoogd zou zijn uitgevoerd onder de door ons   |
|    |gewenste minimale breedtemaat van 12 meter zou komen. Het op gelijk  |
|    |niveau uitvoeren van fiets- en voetpad zorgt ervoor dat op die       |
|    |specifieke plekken uitwijken eenvoudig is. Wij vinden het comfort dat|
|    |hierdoor ontstaat van groter belang dan het mogelijk optreden van een|
|    |incidenteel conflict tussen fietsers en voetgangers.                 |
|    |                                                                     |
|    |Tot slot moet worden opgemerkt dat zowel de Kerklaan als             |
|    |Regentesselaan in het beschermd stadsgezicht van de Parken ligt      |
|    |waardoor ook het visuele aspect van een klassiek rustig wegbeeld met |
|    |ingetogen materiaalgebruik en aansluiting op de omgeving hier van    |
|    |groot belang is. Hierdoor is in samenspraak met de Rijksdienst voor  |
|    |Monumentenzorg, de CRK en CHAC gekozen voor het toepassen van twee   |
|    |verschillende kleuren tegels voor voetpad en fietspad die echter wel |
|    |qua kleurstelling dicht bij elkaar liggen. Een bewuste keuze voor    |
|    |eenheid in plaats van contrast die subtiel maar ons inziens voldoende|
|    |duidelijk is.                                                        |
---- --