Het Nationaal Archief
Arrestatiegegevens van duizenden Joden in archieven gevonden
Den Haag, 12 april 2011
Van ongeveer negenduizend Joodse gedeporteerden is ontdekt door wie ze
in de Tweede Wereldoorlog zijn gearresteerd en wanneer. In veel
gevallen zijn ook achtergronden over arrestaties bekend geworden. Dat
is het resultaat van een uitvoerig onderzoek in strafdossiers in het
Nationaal Archief.
Een groep van zes professionele onderzoekers onder leiding van Jan
Kompagnie (Nationaal Archief) en auteur Ad van Liempt is in september
2010 begonnen met dit project. Zij probeerden in de dossiers van
zogenoemde jodenjagers zoveel mogelijk namen van slachtoffers van de
deportaties, vooral onderduikers, te vinden. Daardoor zijn
geïnteresseerde nabestaanden in staat informatie over de arrestatie en
deportatie van hun familieleden te verzamelen, die op andere wijze niet
te achterhalen valt.
Het project kan beschouwd worden als een nadere ontsluiting van het
Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Dit archief was tot
nu toe alleen te doorzoeken op naam van de daders. Maar de nabestaanden
van de meer dan honderdduizend gedeporteerde Joden uit de Tweede
Wereldoorlog hebben meestal geen idee door wie hun familieleden zijn
gearresteerd, en weten dus niet wie de daders waren.
Het nu vrijwel afgeronde project kiest een andere invalshoek. De
projectleiders hebben ongeveer 240 strafdossiers geselecteerd van
lieden die zich in de oorlog intensief bezighielden met het opsporen en
arresteren van Joden. Het gaat om de gespecialiseerde Colonne Henneicke
(ruim vijftig mannen die vanuit Amsterdam werkten), maar ook om
speciale afdelingen binnen de politiekorpsen van de Nederlandse steden.
Zij arresteerden aan de lopende band Joodse onderduikers door zeer
intensief te rechercheren en zoveel mogelijk informatie over deze groep
te verzamelen, vaak via betaalde tips.
In de komende weken zullen de namen van de gevonden slachtoffers worden
gekoppeld aan de database van het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap.
Met een korte mededeling worden belangstellenden daar gewezen op de
mogelijkheid om meer gegevens over de arrestatie van de betrokken
persoon te vinden in het Nationaal Archief.
Het kilometers lange CABR-archief is omwille van privacy niet zomaar
toegankelijk voor iedereen die er onderzoek in wil doen. Nabestaanden
die naar aanleiding van het project onderzoek willen doen en vragen
hebben, kunnen een brief sturen of mailen naar
info@nationaalarchief.nl.
De resultaten van het project worden op 12 april bekend gemaakt tijdens
een symposium in het Nationaal Archief in Den Haag.
----------------------------------------