Wageningen Universiteit en Researchcentrum 14 apr 2011
Nummer: R2

Vogels zijn transporteurs van plastic. Hoge omzetsnelheid leidt tot meer ophoping gif. Wilsons stormvogeltjes brengen tonnen plastics uit vervuilde wintergebieden naar de zuidpool.

De omloopsnelheid van plastic afval in magen van zeevogels is veel hoger dan gedacht. En dat is slecht nieuws. Vogels komen daardoor met veel meer giftige stoffen in aanraking. Dat is de alarmerende conclusie waar Jan Andries van Franeker van IMARES, onderdeel van Wageningen UR, de bezoekers van een zee-afvalconferentie vorige week op Hawaï mee verraste. âDe houding tot nu toe was altijd: het duurt jaren voordat dat plastic uit die vogelmagen is verdwenen. Maar dat blijkt dus niet waar.'

Maag vermaalt plastic
Een stormvogel zet volgens Van Franeker elke maand minstens driekwart van het plastic uit de maag om. Hij leidt dat af uit eigen onderzoek op Antarctica, waar stormvogels na de winter met vervuilde magen arriveren. Op Antarctica is het nog schoon en krijgen de vogels geen nieuw afval meer binnen. Daardoor is goed te volgen hoe snel het plastic wordt weggewerkt. Andere onderzoekers vinden volgens Van Franeker in het noordpoolgebied vergelijkbare omzetsnelheden.

Vogels vermalen plastic in hun spiermaag tot kleinere fracties. Die poepen ze vervolgens uit. Maar de giftige stoffen aan en uit het plastic blijven in het darmstelsel achter. Een hoge omzetsnelheid leidt dus volgens Van Franeker tot een hogere opname van gifstoffen door vogels.

Vervuiling op Antarctica
Een bijkomend effect van die hogere omzetsnelheid is dat vogels zelf effectief meewerken aan de verspreiding van plastic. Van Franeker heeft dat doorgerekend voor de twee miljoen Noordse stormvogels op de Noordzee. In een gemiddelde stormvogelmaag zitten 35 stukjes plastic met een totaal gewicht van 0,31 gram. Volgens Van Franeker zetten ze samen per jaar zes ton plastic om.
Hoe groot het effect wereldwijd is, is niet bekend. Daarvoor ontbreken van teveel vogelsoorten de gegevens. âMaar het kan aanzienlijk zijn, afhankelijk van waar je bent.' Het verwerkte plastic komt bovendien op plekken die voorheen nog schoon waren. Van Franeker: âAls je het hebt over vogels die na de overwintering elders naar Antarctica vliegen, dan halen die daar een aantal tonnen microplastic naartoe dat er voorheen niet was.' | Roelof Kleis

Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.

Â