Nederlandse Vereniging van Journalisten
De nieuwe vakbladjournalist is een multidisciplinaire journalist
donderdag 14 april 2011 | Over tien jaar zullen journalistieke
kwaliteiten nog steeds gevraagd zijn, maar de rol van de journalist
verandert ingrijpend. De sectie Vaktijschriften organiseerde op
donderdag 14 april een themamiddag over de nieuwe journalist. `De
drijfveren en doelstellingen zijn dezelfde als vroeger, maar de
instrumenten zijn nieuw. Wil je over vijf jaar nog mee kunnen doen, dan
zul je ook je gereedschapskist regelmatig moeten vernieuwen en de weg
weten in de nieuwe media.'
In een wereld die snel verandert moet een journalist keuzes maken. Neem
nou Brenno de Winter, onderzoeksjournalist gespecialiseerd in
IT-beveiliging en privacy. Hij kiest voor onderwerpen die hem
prikkelen, over het kraken van de OV-chipkaart of het indienen van
informatieverzoeken op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Het is voor de freelance journalist arbeidsintensief werk. `Ik heb geen
40-urige werkweek. Ik moet investeren. Ik haal iets uit het donker en
zet dat in de schijnwerpers. Je krijgt het niet cadeau maar het levert
uiteindelijk wel veel op.' De onderhoudskosten van de Groene Draeck of
het declaratiegedrag van ambtenaren zijn items uit het verleden die
dankzij de Wob naar boven kwamen.
Als freelance journalist zoekt De Winter naar toegevoegde waarde.
Journalisten moeten die kant wel op, want met stukjes zonder meerwaarde
kom je niet ver. `Dat betekent dat je een stelling moeten innemen en
dat vinden we als journalisten lastig.'
Controleren en blootleggen
Het verhaal van De Winter is aanstekelijk maar of hij hiermee de nieuwe
journalist representeert is nog maar de vraag. `Journalistiek is
controleren en blootleggen', zegt Bas Broekhuizen, docent en
onderzoeker aan de Universiteit Leiden bij de opleidingen Journalistiek
en Nieuwe Media en Wetenschapscommunicatie. `Dat doe je door inderdaad
heel hard te werken, je niet te laten leiden door voorlichters, maar
door je netwerk aan te boren. Het verhaal van Brenno is een
schoolvoorbeeld van nieuwe journalistiek, maar ook van oude
journalistiek. Journalistiek zoals journalistiek hoort te zijn. De
drijfveren en doelstellingen zijn dezelfde, maar de instrumenten zijn
wel nieuw. Wil je over vijf jaar nog mee kunnen doen, dan zul je ook je
gereedschapskist regelmatig moeten vernieuwen en de weg weten in de
nieuwe media.'
Multidisciplinair
Dat er van journalisten steeds meer wordt verlangd, wordt onderstreept
door Jos Diender, infographicmaker bij Wegener dagbladen en freelancer.
Hij voelt zich tegenwoordig veel meer grafisch journalist dan grafisch
vormgever. `Anders dan vroeger word ik al in een vroeg stadium
betrokken bij onderwerpen en speur ik voor infographics naar
cijfermateriaal. Je zult je als journalist dus multidisciplinair moeten
opstellen.'
Specialisatie
Met de veranderingen van de media verandert ook de rol van de
journalist. ICT-titel Computable bijvoorbeeld was vroeger een vakblad
waar een website bij hoorde, maar inmiddels is de website het
vertrekpunt. Hoofdredacteur Johannes van Bentum: `In het content
management systeem vinken we nu aan welke artikelen in print
verschijnen.' Daarnaast levert een panel van experts content en wordt
expertise door de doelgroep gedeeld. In de markt zit namelijk veel meer
kennis dan een redacteur ooit kan vergaren. `De nieuwe vakjournalist
wordt een moderator die nieuws en reacties bundelt en discussies
aanzwengelt.'
Dat ziet Brenno de Winter toch anders. `Een vakbladjournalist heeft
ontzettend veel verstand van zaken. Daar zie ik de meerwaarde in plaats
van modereren. Een moderator hoort meer thuis bij websites zoals
GeenStijl. De vakjournalist moet vandaag de dag multifunctioneel zijn
en kennis meebrengen.' In een land met zoveel internetters, bloggers en
burgerjournalisten moet je als vakjournalist je onderscheiden door
specialisatie. `Des te meer je je specialiseert, des te hoger je in de
markt prijst.'