Ingezonden persbericht
Pronkzucht aan het hof
Keizerlijk porselein uit Shanghai
16 april t/m 23 oktober 2011
Gemeentemuseum Den Haag
Voor het keizerlijk hof in het oude China was alleen het beste goed genoeg. Daarom beschikte het over speciale fabrieken waar de crème de la crème van de Chinese keramiek werd gemaakt met de hoogste kwaliteit porselein, de meest vakbekwame werknemers en de mooiste kleurpigmenten. Voor het eerst worden honderd van deze topstukken uit het Shanghai Museum buiten Azië getoond. In Pronkzucht aan het hof in het Gemeentemuseum Den Haag staat het keizerlijk porselein niet op zich: de symboliek en betekenis van de decoraties spelen in deze tentoonstelling een belangrijke rol. Zo maakt het publiek niet alleen kennis met de prachtige pronkstukken, maar ook met de bijzondere mythes en tradities van de Chinese cultuur.
Vanaf het begin van de zeventiende eeuw is Chinees porselein een geliefd verzamelobject in Nederland. Door de VOC geïmporteerde stukken vonden gretig aftrek op veilingen, ondanks de hoge prijzen die ervoor betaald moesten worden. Deze speciaal voor de export gemaakte objecten die in ons land zo populair waren, zijn echter van een mindere kwaliteit dan het porselein dat speciaal voor het keizerlijk hof gemaakt werd.
Gedurende de Ming- (1368-1643) en Qingdynasty (1644-1911) zijn talloze pronkstukken vervaardigd die overgingen van generatie op generatie. Een belangrijk onderscheid tussen gewoon porselein en dat van de keizers is dat het in het laatste geval niet zo zeer om gebruiksvoorwerpen gaat als wel om ceremoniële objecten. Na de revolutie in 1911, die een einde maakte aan het gezag van de laatste keizer Xuantong, raakte de collectie keizerlijk porselein verdeeld, voor zover het niet was vernietigd. Het Shanghai museum bezit de grootste collectie van dit prestigieuze porselein in China en toont nu, precies honderd jaar na de val van de keizerlijke macht, een representatieve selectie in het Gemeentemuseum.
De objecten van de allerhoogste kwaliteit illustreren de verfijnde levenstijl waarin de keizers zich eeuwenlang hebben gebaad. Een voorbeeld hiervan is een charmant dekseldoosje in de vorm van een kwartel met fencai-glazuur uit de tijd van keizer Qianlong (1736-1795). De ogen, snavel en veren van het vogeltje zijn tot in de kleinste details levensecht uitgewerkt, terwijl ook de kleuren natuurgetrouw zijn weergegeven. Hoe ver de vervaardiger in zijn detaillering ging, blijkt als we het doosje omdraaien: aan de onderzijde zijn in reliëf twee pootjes aangebracht.
De beschildering van de schalen, vazen en potten is niet alleen puur decoratief, maar symboliseren vaak heilwensen. Zo staan vleermuizen en wolken voor 'alle dagen overvloedig geluk', de granaatappel, perzik en de sukadevrucht voor 'veel zonen en een lang leven' en de draak met vijf klauwen werd beschouwd als zinnebeeld van het keizerschap.
De tentoonstelling Pronkzucht aan het hof is mogelijk gemaakt door de bijzondere band die de Nederlander Henk Nieuwenhuys met het Shanghai museum heeft. Hij schonk enige jaren geleden zijn eigen collectie Chinees exportporselein aan dit museum, waar het nu permanent te zien is.
Bij de tentoonstelling verschijnt de rijk geïllustreerde catalogus T.M. Eliëns (eindred.), Keizerlijk porselein uit het Shanghai Museum, Zwolle/Den Haag 2011, 144 pagina's, ¤ 27,95
Ingezonden persbericht