UMC Utrecht


Vragenlijst spoort kwetsbare ouderen op

Met vier eenvoudige vragen kan bij opname in het ziekenhuis worden vastgesteld of een oudere patiënt een verhoogd risico loopt op het ontwikkelen van blijvend functieverlies. Dat verbetert de zorg voor kwetsbare ouderen. Verplegingswetenschapper Jita Hoogerduijn promoveert 19 april op dit onderzoek aan het UMC Utrecht.

In haar promotieonderzoek ontwikkelde Hoogerduijn een screeningsinstrument (een vragenlijst) om vast te stellen of een oudere patiënt risico loopt op functieverlies. Via de vragenlijst kunnen verpleegkundigen vaststellen hoeveel kans een patiënt loopt op functieverlies. De oorzaak daarvan is niet het medische probleem, maar de toestand van de patiënt voor de ziekenhuisopname en de geleverde zorg. Hoogerduijn testte de vragenlijst bij meer dan 1600 patiënten in het UMC Utrecht, het AMC en het Spaarne ziekenhuis.

Ouder dan 70
In het UMC Utrecht ondervragen verpleegkundigen alle patiënten ouder dan 70 jaar via de vragenlijst. Als patiënten veel risico lopen op functieverlies stellen de verpleegkundigen aanvullende vragen, kunnen ze extra consult aanvragen bij artsen of de familie informeren. Dat verbetert de zorg voor ouderen sterk. De vier vragen zijn: hulp nodig hebben bij het verrichten van dagelijkse activiteiten vóór de opname; het gebruiken van een hulpmiddel bij het lopen; hulp nodig hebben bij reizen; en geen onderwijs hebben gevolgd na het 14e jaar.

Hoogerduijn: "Veel ouderen komen slechter het ziekenhuis uit dan ze erin gaan. Met de vergrijzing wordt dat een steeds groter probleem. Dankzij de vragenlijst kunnen we bij ouderen met een verhoogd risico bekijken welke problemen kunnen optreden en welke zorg dat kan voorkomen. Het instrument is eenvoudig te gebruiken in de praktijk en is de eerste stap in de preventie van functieverlies."

Verlies van zelfstandigheid
Dertig tot zestig procent van de patiënten ouder dan 65 jaar die in het ziekenhuis worden opgenomen krijgt te maken met functieverlies zoals bijvoorbeeld het niet meer zichzelf kunnen wassen. Functieverlies betekent onder andere dat deze oudere langer in het ziekenhuis blijft, thuis meer zorg nodig heeft en mogelijk zelfs in een verpleeghuis moet worden opgenomen. Functieverlies heeft vooral te maken met de conditie van de patiënt vóór de opname, met de wijze waarop deze reageert op een stressvolle gebeurtenis en met de geleverde zorg tijdens de ziekenhuisopname.

Hoogerduijn is verpleegkundige, verplegingswetenschapper en onderzoeker bij het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening van Hogeschool Utrecht, dat innovatieve oplossingen ontwikkeld voor (huidige en toekomstige) problemen in de gezondheidszorg, die leiden tot een grotere zelfstandigheid en zelfredzaamheid van mensen. In 2007 ontving Hoogerduijn, samen met Saskia Weldam van het UMCU, de LEVV Innovatieprijs voor haar onderzoek.
vrijdag 15 april 2011