Van Gogh Museum
Amsterdam, 20 april 2011
Van Gogh Museum verwerft twee werken van Camille Pissarro
Twee bijzondere pointillistische werken van de door Van Gogh bewonderde
âpère Pissarroâ
Het Van Gogh Museum heeft de collectie verrijkt met twee
pointillistische werken van Camille Pissarro (1831-1903): het
schilderij Het Hooien, Ãragny (1887) en de gouache Koeienhoedster bij
ochtendzon (1887). De werken zijn vanaf 20 april te bezichtigen op de
eerste verdieping van het Rietveldgebouw, samen met de pointillistische
werken Zelfportret (1887) en Tuin met geliefden: Square Saint-Pierre
(1887) van Van Gogh.
De relatie tussen Vincent én Theo van Gogh en Camille Pissarro was
hecht. Het was met name de ervaren Pissarro â door Van Gogh respectvol
aangeduid met âpère Pissarroâ â die van groot belang is geweest voor
de modernisering van Van Goghs kleurgebruik en zijn experimenteer-drift
met de pointillistische schildertechniek in Parijs.
Directeur Axel Rüger: âDit werk van Pissarro is een belangrijke en
representatieve aanvulling op de bescheiden collectie pointillistische
werken van het Van Gogh Museum. Hiermee zijn we in staat om een
belangrijke en tot nu toe ontbrekende schakel in Van Goghs Parijse
experimenten in kleur en techniek aan het publiek te tonen. In ons
collectieplan is het aankopen van dergelijk pointillistische werk dan
ook één van de prioriteiten.â De aankoop van het schilderij is
mogelijk gemaakt met steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging
Rembrandt en haar Claude Monet Fonds en het VSBfonds.
Het Hooien, Ãragny
Op Het Hooien, Ãragny verbeeldt Pissarro de bedrijvigheid tijdens het
hooiseizoen in het landelijke Ãragny, waar de kunstenaar samen met zijn
gezin van 1884 tot aan zijn dood in 1903 woonde. Het schilderij laat op
overtuigende manier zien hoe Pissarro een persoonlijke variant van het
pointillisme inzette om de kleureffecten en luminositeit van zijn werk
te vergroten.
Met een datering van augustus 1887 valt het werk precies in de tijd dat
Vincent van Gogh in Parijs verbleef. Tijdens deze periode, 1886-1887,
vond er een radicale omslag in Van Goghs werk plaats. Geïnspireerd
door de Franse moderne kunst en met name door de ervaren Pissarro,
experimenteerde hij met heldere kleuren en nieuwe schildertechnieken.
Vincent vond in âpère Pissarroâ een soort mentor en hechtte veel
waarde aan diens mening over zijn werk: âVerder sprak Pissarro er
indertijd heel goed over en ik ben nog lang niet zover dat ik het kan
schilderen zoals hij zei dat het moestâ, schreef Vincent aan broer Theo
over Pissarroâs kleureffecten. Het landelijke onderwerp van Het Hooien,
Ãragny zou Van Gogh zeer hebben aangesproken en sluit goed aan bij zijn
eigen artistieke programma. Door de goede staat waarin het werk
verkeert hebben de overtuigende kleureffecten, die Vincent van Gogh zo
in Pissarroâs schilderkunst bewonderde, niets aan kracht ingeboet. Ook
Theo van Gogh ervoer de aantrekkingskracht van dit schilderij en kocht
het op 8 augustus 1887 direct van de kunstenaar voor de kunsthandel
Boussod & Valadon in Parijs.
Koeienhoedster bij ochtendzon
Ook het onderwerp van de gouache is landelijk: een weide met een
grazende koe die door een vrouw wordt voortgedreven. Tussen begin 1886
en de zomer van 1888 paste Pissarro met volle overtuiging het
pointillisme toe in verschillende materialen. In deze gouache heeft
Pissarro het pointillé overtuigend ingezet om de lichteffecten rondom
de vrouw weer te geven. Het gebruik van complementaire kleuren, zoals
de bruinrode verf waarmee Pissarro het werk signeerde op een groene
ondergrond, is opvallend. Met dit werk heeft het Van Gogh Museum een
prachtig voorbeeld van een pointillistische tekening weten te
verwerven.
Ideale aanvulling op de collectie
De aanwinst van Het Hooien, Ãragny is uniek te noemen, aangezien
pointillistische werken van Pissarro zeer zeldzaam zijn. Tussen de
zomer 1886 en het einde van 1887 produceerde Pissarro slechts vijftien
doeken die vergelijkbaar zijn met Het Hooien, Ãragny in de mate waarin
de kunstenaar de pointillistische techniek uitwerkte. Door deze
zeldzaamheid bevond een dergelijk werk van Pissarro zich nog niet in de
Collectie Nederland. Ook op nationaal niveau is deze aankoop daarom
waardevol.
âDe bijzondere combinatie van factoren â het belang van een dergelijk
werk voor ons begrip van Van Goghs Parijse experimenten in kleur en
techniek, de uiterste zeldzaamheid van een dergelijk werk, het
onderwerp van de voorstelling, de esthetische aantrekkingskracht, de
bijzonder goede conditie van het doek en de historische band met Theo
van Gogh â maakt Het Hooien, Ãragny tot een schilderij dat ideaal bij
onze collectie pastâ, aldus Axel Rüger.
Beneficiënten
De aankoop van het schilderij is mogelijk gemaakt met steun van de
BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en haar Claude Monet Fonds en
het VSBfonds. Deze organisaties stimuleren het openbaar kunstbezit in
Nederland. In de afgelopen jaren heeft het Van Gogh Museum mede met
steun van deze organisaties de schilderijen Vrouw op de Champs-Ãlysées
bij nacht uit circa 1891 van Louis Anquetin, Pierre Bonnards Montmartre
in de regen uit 1897 en De Seine bij Nanterre van Maurice de Vlaminck
uit circa 1906-1907 kunnen aankopen.
Ook andere aanwinsten van het Van Gogh Museum van de afgelopen vijf
jaar zijn nu te zien, in Nieuwe aanwinsten, Werken op papier, een
selectie van 50 tekeningen en prenten die het Van Gogh Museum heeft
aangeschaft om een context te geven aan het leven en werk van Van Gogh,
waaronder niet eerder getoond werk van Gustave Doré, Jean-Francois
Millet, Anton Mauve en Henri Toulouse-Lautrec.
---
Noot voor redacties
Noot voor de redactie/