Universiteit van Amsterdam

Journalistiek dreigt slag met pr en voorlichting te verliezen

De Nederlandse media moeten zich veel assertiever opstellen tegenover de pr- en communicatiesector willen zij hun onafhankelijkheid werkelijk bewaken. Journalisten maken het pr-medewerkers en voorlichters momenteel té makkelijk om de informatiestromen naar hun hand te zetten. Dat zijn de voornaamste conclusies in de studie Gevaarlijk spel. De verhouding tussen pr & voorlichting en journalistiek, die 26 april verschijnt. Het boek is gebaseerd op onderzoek van Mirjam Prenger, Leendert van der Valk, Frank van Vree en Laura van der Wal, verbonden aan de masteropleiding Journalistiek van de Universiteit van Amsterdam. Communicatie in kaart
De studie brengt de actuele verhoudingen tussen pr en journalistiek in kaart. In het eerste deel wordt de pr- en communicatiesector doorgelicht. Uit kwantitatieve gegevens en interviews met communicatieprofessionals blijkt dat de pr- en voorlichtingsbranche zich de laatste decennia zeer sterk heeft ontwikkeld. Daardoor neemt de sector een sterke positie in tegenover de professionele journalistiek, die door bezuinigingen juist afkalft.

Journalistieke positie
Het tweede deel focust op de positie van journalisten en (hoofd)redacteuren tegenover de communicatiesector. Het gaat daarbij om hun ervaringen met voorlichters en pr-medewerkers, maar ook om hun eigen opstelling in uiteenlopende situaties. Hoe behandelen zij persberichten? En hoe gaan zij om met voorlichters aan het front in Afghanistan? Veel journalisten blijken de sterkere rol van de communicatiebranche betrekkelijk gelaten te accepteren. De regels die deze branche oplegt, beschouwen ze als 'deel van het spel'. Soms lijkt die houding over te gaan in angstvalligheid, uit vrees om de tegenpartij tegen zich in het harnas te jagen. Veel communicatiemanagers zijn op hun beurt tevreden over de mate waarin zij hun boodschap kunnen 'wegzetten' in de onafhankelijke nieuwsmedia.

Machtsspel spelen
In het derde deel van de studie wordt de vraag gesteld hoe de professionele journalistiek zich kan wapenen tegen de groeiende invloed van voorlichters, pr-adviseurs en communicatiemedewerkers. Vijftien aanbevelingen moeten hoofdredacties en individuele journalisten helpen in hun streven naar onafhankelijkheid, vooral in hun relatie met de communicatiebranche. Cruciaal is dat journalisten het machtsspel ook durven te spelen door zelf te bepalen onder welke voorwaarden er wordt gepubliceerd, daarbij gesteund door hun (hoofd)redactie. Bovendien zouden zij transparanter moeten zijn in hun verslaggeving zodat het publiek hun berichtgeving werkelijk op haar merites kan beoordelen. Debat
De studie is niet bedoeld om de communicatiebranche aan de schandpaal te nagelen. De groei en de professionalisering van deze sector zijn onomkeerbaar. De journalistiek zal ermee moeten leren leven. Gevaarlijk spel is het startpunt voor een debat. Te beginnen in de journalistiek, en vervolgens met een breder publiek dat geïnteresseerd is in de kwaliteit en onafhankelijkheid van de journalistiek. Gelijktijdig met het verschijnen van het boek wordt een website gelanceerd: www.denieuwereporter.nl/gevaarlijkspel. Hierop staan opiniestukken en achtergrondinformatie en kunnen bezoekers reageren op de aanbevelingen.

Bijeenkomst
Het debat wordt op dinsdag 26 april geopend met een avond in De Balie, in samenwerking met het campagnebureau BKB. Deelnemers zijn onder meer Kay van de Linde, Marc Chavannes, Syp Wynia, Nynke de Zoeten, Tino Wallaart en Bas Heijne. Voor meer informatie en kaarten: www.debalie.nl.

Boekgegevens
Mirjam Prenger, Leendert van der Valk, Frank van Vree en Laura van der Wal, Gevaarlijk spel. De verhouding tussen pr & voorlichting en journalistiek, Uitgeverij AMB, ISBN 97890-79700-30-1, ¤ 20,00
Noot voor redacties