Gemeente Purmerend
Dodenherdenking
04 mei 2011
Toespraak van burgemeester Don Bijl, Purmerend.
Vandaag herdenken wij:
Klaas de Boer
Willem van den Brink
Johannes Hendrikus Conijn
Paulus Conijn
Elias Doets
Albertus Ignatius Frederiks
Cornelis de Jonge
Petrus Antonius Kramer
Gerrit Kroon
Gerard Leegwater
Herman Meijer
Pieter Slooten
Cornelis Arend Groot (oude begraafplaats)
Johannes Kolijn (oude begraafplaats)
En met hen alle burgers en militairen die in het Koninkrijk der
Nederlanden of waar dan ook ter wereld zijn omgekomen sinds het
uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij
vredesoperaties.
In het Purmerendse boekje ' tussen 2 meidagen', met verhalen over
Purmerenders in de oorlog, wordt geschreven over Jan van Assema. Hij
woonde samen met zijn vader, broers en zussen aan de Purmerweg. Door
een truc ontkwam hij aan de oproep voor Arbeidsdienst. Tijdens de
oorlog dook Jan onder en hield hij zich bezig met drukken van illegale
krantjes. In augustus 1944 werd een inval gedaan op een onderduikadres
in Middenbeemster en werden 3 onderduikers opgepakt, waaronder Jan.
Zijn vrijheid werd hem ontnomen.
In september 1944 werd Jan op transport gesteld naar concentratiekamp
Neuengamme, vlakbij Hamburg. Hij heeft destijds een brief uit de trein
weten te smokkelen, gericht aan zijn familie.
Jan berichtte over het transport van zo'n 1300 man met onbekende
bestemming.
Al spoedig - zo'n 3 maanden na aankomst - kwam er een einde aan zijn
leven in kamp Neuengamme. Hij was bezweken aan de ontberingen, de zware
lichamelijke arbeid enerzijds en de ontoereikende kleding en voeding
anderzijds.
'Vrijheid op straat' is het thema voor de herdenking dit jaar. Voor wie
om zich heen kijkt een onverwacht passend thema. Kijkend naar de
beelden en reportages op t.v. en berichtgeving in de krant, besef ik
dat er vele Jan van Assema's zijn.
Mannen en vrouwen die beroofd zijn van hun vrijheid. Ik noem Tunesië,
Egypte, Bahrein, Libië, Jemen, Syrië. De gebeurtenissen schrikken ons
op omdat zij in één oogopslag duidelijk maken dat niet iedereen in
vrijheid leeft, dat niet iedereen kan zeggen of schrijven wat hij denkt
en kan gaan en staan waar hij wil. Zaken die voor ons zo gewoon en
vanzelfsprekend zijn dat we er niet meer bij stil staan.
De straatprotesten en demonstraties, begonnen in Tunesië, waaierden uit
en vormden één krachtige roep op democratie en vrijheid.
We kijken met verbazing naar het Midden-Oosten, met zijn onderdrukking,
geweld en demonstraties.
Honderdduizenden Birmezen die noodgedwongen als vluchteling in het
oerwoud in eigen land moeten zien te overleven of uitzichtloos moeten
wachten in een vluchtelingenkamp in Thailand. Wachten tot de staat en
straat weer van hen zijn en in eigen land in vrijheid te kunnen leven
Op deze vierde mei denken wij aan de slachtoffers van de Tweede
Wereldoorlog en aan al die mensen, waar dan ook ter wereld, die zeggen
'het is genoeg" en opkomen voor hun eigen vrijheid.
Dames en heren, laten we hen steunen opdat zij ook eens in vrijheid
mogen leven, want vrijheid ligt niet zomaar op straat.