Unie van Waterschappen
Wetsvoorstel Markt en Overheid voor de waterschappen
De Eerste Kamer heet het Wetsvoorstel Markt en Overheid aangenomen. Hier volgt een overzicht van de gevolgen daarvan voor de waterschappen.
Wat houdt de Wet Markt en Overheid in?
Op 22 maart 2011 heeft de Eerste Kamer het Wetsvoorstel Markt en Overheid aangenomen. Dat voorstel bevat regelgeving voor decentrale overheden als zij de markt opgaan. De wet wordt opgenomen in de Mededingingswet en geeft gedragsregels om onjuiste besteding van publieke middelen door overheden of overheidsdiensten tegen te gaan en om oneerlijke concurrentie van aanbieders van goederen en diensten te voorkomen. De gedragsregels bevatten verder voorschriften waaraan decentrale overheden zich moeten houden aangaande integrale kostenberekening van producten en diensten op de markt, het hergebruik van gegevens verkregen voor de uitvoering van de publieke taak en het voorkomen van functievermenging. Het is aan de NMA om op de naleving van deze regels toe te zien.
Wat is uitgezonderd?
Diensten van algemeen belang zijn uitgezonderd. Deze vallen niet onder de gedragsregels. Decentrale overheden hebben een autonome bevoegdheid om diensten van algemeen belang aan te wijzen. Hierbij moet het lokale bedrijf genoeg mogelijkheden hebben om inspraak te geven over een dergelijke aanwijzing door die decentrale overheid. Bij de aanwijzing van een dienst van algemeen belang moet de decentrale overheid het publieke belang ervan genoegzaam motiveren. Dat is nodig om te voorkomen dat die overheid marktactiviteiten die buiten de publieke taak vallen, gaat aanwijzen als dienst van algemeen belang. Bij de behandeling van het wetsvoorstel zijn als voorbeelden genoemd het ophalen van bedrijfsafval, het uitvoeren van openbaar vervoerdiensten op onrendabele trajecten. Dat wordt beschouwd als een publieke taak welke als dienst van algemeen belang kan worden uitgezonderd van de Mededingingswet.
Hoe zijn de inspraak en rechtsbescherming geregeld?
Ondernemingen hebben allereerst inspraak bij het vaststellen door de overheid van een bepaald algemeen belang. Mocht hun reactie niet leiden tot niet-aanwijzing, dan resteert voor hen een gang naar de rechter (civiele rechter of bestuursrechter). Heeft de overheid een dienst van algemeen belang aangewezen op grond van een algemeen verbindend voorschrift, dan kan de betreffende onderneming ex Algemene wet bestuursrecht geen beroep op de bestuursrechter doen. Dat kan wel op indirecte wijze door het op het algemeen verbindend voorschrift gebaseerd uitvoeringsbesluit aan te vechten met een verzoek tot nadeelcompensatie. Er komt nog een instrument om bezwaar en beroep mogelijk te maken. Ook komt er nog een handreiking voorvoor decentrale overheden aangaande de toepassing van de gedragsregels.
En nu verder?
Er komt nog een AMvB die aangeeft hoe de kosten van marktactiviteiten moeten worden doorberekend. Hierbij wordt de Unie ook weer betrokken. Dat heeft tot gevolg dat de gedragsregels pas op 1 december 2012 of later in werking kunnen treden. Voorts wordt nog een verzoek van de Eerste Kamer ingewilligd om te laten inventariseren welke diensten de decentrale overheden als diensten van algemeen belang hebben aangemerkt.
Vooralsnog is de wet niet van kracht en kunnen de waterschappen die tijd gebruiken zich te prepareren op de te houden inventarisatie en op het zich conformeren aan de gedragsregels.