10 mei 2011
Warmte schakelt het reparatiesysteem van cellen uit
Onderzoekers van het AMC en Erasmus MC hebben aangetoond hoe warmte
helpt bij het bestrijden van tumoren. Deze vinding geeft inzicht in hoe
nieuwe kankerbehandelingen kunnen worden ontwikkeld door het verwarmen
van tumoren te combineren met specifieke medicijnen. De warmte
verzwakt de kankercellen waarna medicijnen de cellen kunnen doden. De
onderzoekers hebben hun bevindingen zojuist gepubliceerd in het
toonaangevende tijdschrift Proceedings of the National Academy of
Sciences USA.
Veel antikanker behandelingen zijn gebaseerd op het kapot maken van
het DNA van de tumorcellen door bestraling of chemotherapie. Deze
behandelingen werken beter als de tumor wordt opgewarmd tot 41-43 °C.
Hoe het komt dat het verwarmen van het gezwel (zogenoemde hyperthermie)
een versterkend effect heeft, was niet bekend. De onderzoekers hebben
dit mysterie nu opgelost.
Cellen in ons lichaam lopen voortdurend schade op, bijvoorbeeld door
zonlicht of luchtvervuiling. De cellen kunnen alledaagse schade zelf
herstellen omdat ze over DNA-reparatiesystemen beschikken. Die systemen
vormen echter een obstakel bij behandelingen tegen kanker omdat het
daarbij juist de bedoeling is dat tumorcellen dood gaan, zegt Jacob
Aten van de afdeling celbiologie en histologie van het AMC.
De onderzoekers hebben nu ontdekt dat hyperthermie één van de
reparatiesystemen uitschakelt, de zogenoemde homologe recombinatie. Als
dit reparatiesysteem niet optimaal werkt gaan cellen, dus ook
kankercellen gemakkelijker dood. De onderzoekers vonden dat door het
verwarmen van de cellen een eiwit (BRCA2) wordt afgebroken dat een
belangrijke rol speelt bij het functioneren van het reparatiesysteem.
Deze bevinding opent de weg naar een nieuwe kankerbehandeling.
Kankercellen waar het DNA-reparatiesysteem is verstoord, zoals bij een
relatief kleine groep patiënten met een zeldzame vorm van borstkanker,
blijken gevoelig voor nieuwe, nog experimentele, medicijnen, de
zogenoemde PARP1-remmers. Wanneer het DNA-reparatiesysteem wordt
verstoord door opwarming van het weefsel, kunnen ook kankercellen
waarin het reparatiesyteem voor de verwarming nog intact was gevoelig
worden voor de PARP1-remmers. Deze groep van medicijnen kan dus in
combinatie met verwarming in principe worden gebruikt om veel meer
typen kanker te behandelen. 'Bij mensen met tumoren die we lokaal
kunnen verwarmen, beschadigen we het reparatiesysteem van de
tumorcellen. Bij hen zouden de PARP-remmers daarna de kankercellen
kunnen doden', zegt Roland Kanaar, biochemicus van het Erasmas MC. Als
uit verder onderzoek blijkt dat deze aanpak werkt, is de toepassing bij
patiënten een stap dichterbij.
Persvoorlichting
Voor meer informatie kunnen journalisten contact opnemen met een van de
wetenschapsvoorlichters bij de afdeling Voorlichting van het AMC: Edith
Gerritsma, Andrea Hijmans of Marc van den Broek.
telefoon: (020) 566 2929
e-mail: pers
Patiëntenvoorlichting
Patiënten kunnen voor informatie terecht bij de afdeling
patiëntenvoorlichting.
telefoon: (020) 566 3355