Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Gescheurde veendijken oud nieuws
Publicatiedatum : 10 mei 2011
Kaart van de Buikloter-, Broeker- en Belmermeer, 1680 (noorden links)
Verzakking in de Broekermeerdijk, april 2011
Na de langdurige droogte van de afgelopen weken wordt weer extra gelet
op scheur-vorming in veendijken. Sinds de overstroming van Wilnis in
2003 kent iedereen dat gevaar. Maar er werd al in 1921 voor
gewaarschuwd.
De maanden juli en augustus van 1921 waren uitzonderlijk droog.
Provinciale Waterstaat onderkende dat dit risico's kon opleveren. Er
werd een onderzoek ingesteld. Gedeputeerde Staten stuurden daarna op 30
augustus een brief naar de waterschappen in Noord-Holland. Er werd
gewaarschuwd dat bij hogere waterstanden de scheuren in de dijken
"oorzaak kunnen worden van doorbraken". Er moesten direct nauwkeurige
inspecties uitgevoerd worden.
Inderdaad werden hier en daar gevaarlijke scheuren aangetroffen. Zelfs
de zeedijk van de Zeevang langs de Zuiderzee bleek beschadigd. Daar
ging een aannemer aan de slag om de scheuren uit te graven en te
vullen. Verder hadden de polders bij het dorpje Beets (de Beetskoog en
de Westerkoog) problemen. De ingenieur van het oude Hoogheemraad-schap
van de Uitwaterende Sluizen rapporteerde dat "voor de polderkaden en de
meerdijken, een eenigzins aanhoudende zachte regen" het beste zou zijn.
Voorlopig werd besloten het peil in de kanalen laag te houden om de
dijken niet te zwaar te belasten. Voor de zeedijken werkte dat
natuurlijk niet. "Daar kan men toch niet beletten dat een hooge
zeestandt optreedt", aldus de ingenieur van `Uitwaterende Sluizen'.
Gelukkig was men in de Zeevang al aan de slag.
Behalve scheuren kunnen verdroogde dijken ook nog vlam vatten. Droog
veen is turf. En dat brandt nu eenmaal prima. Brandende dijken zijn dan
ook geen onbekend verschijnsel. Vooral de dijken van de Broeker-,
Belmer- en Buikslotermeer in Waterland stonden er om bekend. De
ringdijken van deze droogmakerijen waren helemaal uit veen opgebouwd en
lagen op een zompige, venige ondergrond. Ze verzakten en scheurden
voortdurend. Het polderbestuur jammerde daar continu over. In 1639 kwam
er een nieuwe ramp bij. Toen werd geklaagd dat de boven het land
uitstekende verdroogde dijk spontaan in brand was gevlogen! Het kostte
grote moeite om de ondergronds voortwoekerende veenbrandjes te blussen.
In 1741 werd opnieuw over branden in de dijk tijdens hete zomers
geklaagd. Dat jaar viel wel het besluit om een laag klei op de dijk aan
te brengen. Anno 2011 komen verzakkingen nog steeds voor. In april van
dit jaar was het weer raak in de Broekermeer-dijk. Grote golven in het
wegdek maakten duidelijk dat er wat aan de hand was. Het blijven nu
eenmaal veendijken...