Technische Universiteit Delft
Studium Generale: Expositie: Verre schoonheid
door M&C
Studium Generale
11 mei 2011 - 25 mei 2011
plaats: DOK, Vesteplein 100, Delft
door Dos en Bertie Winkel
Een expositie van twee bijzondere mensen: Dos en Bertie Winkel,
www.dos-bertie-winkel.com
Dos Winkel: âAls kind volgde ik in het begin van de jaren zestig
ademloos de avonturen van Herman Haan op de Nederlandse (zwart-wit)
televisie. Deze architect was tijdens zijn reizen door Afrika bij de
Dogon beland, een stam die in een langgerekte vallei in Mali leeft, â
la Falaise Dogonâ. De vallei begint abrupt, waar een hoger gelegen
vlakte even abrupt ophoudt. De vlakte en de vallei zijn gescheiden door
een steile, vaak overhellende rotswand vol met natuurlijke grotten. In
deze grotten zetten de Dogon hun doden bij. Zij doen dit al eeuwen op
dezelfde manier: eerst met een soort touwladder omhoog, waarna het lijk
met touwen naar zijn laatste rustplaats getrokken wordt. Het zijn de op
deze manier nog bereikbare grotten die als begraafplaats gebruikt
worden, maar â zo vroeg Haan zich af â wat zou er in de hoger gelegen
en schijnbaar onbereikbare grotten zitten? Zouden die ooit gebruikt
zijn? Haan besloot niet te rusten voordat hij zijn nieuwsgierigheid
bevredigd had en ontwikkelde een unieke kooiconstructie waarmee hij
vanaf de top van de rotswand kon afdalen en zo een groot aantal
onbereikbare grotten kon exploreren. Hij ontdekte een schat aan
versteend uitziende houten beelden en grafgiften die toebehoorden aan
een stam die al eeuwen niet meer bestond en door de Dogon Tellem wordt
genoemd. Hoe de Tellem deze grotten wisten te bereiken zal wel altijd
een raadsel blijven. Als jochie van elf-twaalf jaar wist ik dat de
avonturen van Haan ooit ook mijn avonturen zouden worden. Ik wist dat
ook ik de wereld wilde verkennen; niet zozeer de zogenaamde beschaafde
wereld, maar de geheimzinnige regenwouden, woestijnen en savannen met
hun bewoners â mensen, dieren en planten. Later zouden daar ook de
wereldzeeën bijkomen, maar in mijn jongensdromen kwamen die toen nog
niet voor.â
â1969: vraag niet hoe, maar we zijn er geraakt. Met een kreunende
Peugeot via Bandiagara over een vrijwel onbegaanbaar pad met heel wat
obstakels, bereikten we Sanga, toen niet veel meer dan een uit enkele
lemen hutten bestaande Dogonnederzetting. Vandaar ging het de volgende
ochtend nog voor zonsopgang te voet verder naar de Dogonvallei. De
eerste aanblik van schijnbaar tegen de rotswand gekleefde lemen
Dogonhuisjes, de prachtige graanschuurtjes, het mannenhuis en hun
pikzwarte bewoners zullen we nooit vergetenâ¦â
âOp dat moment was onze âafrikanitisâ al chronisch en inmiddels zijn we
al zoân honderd Afrikareizen verder en tientallen Aziëreizen,
Australië, Zuid-Amerika de Caraïben en Antarctica en we hopen nog
vele jaren door te gaan. Maar we hebben haast! Haast, want de
eeuwenoude culturen verdwijnen tegenwoordig in hoog tempo! Van de vele
stammen die we bezochten is qua cultuur vrijwel niets meer over: de
Baoulé, Senufo, Bambara, Bobo, Mossi, Lobi⦠. Ze zijn verworden tot
fietsende, autorijdende mensen met westerse kleren, waar het
kapitalistische denken het heden is en waar de eeuwenoude riten en
gebruiken alleen nog door de alleroudsten beoefend worden en waar de
westerse stress binnengeslopen is; waar het geluk van vroeger ver te
zoeken is⦠â âMissionarissen en zendelingen brengen âhet ware geloofâ
en de talismannen die om de hals gedragen werden, vinden we nu alleen
nog in verzamelingen etnografische sieraden; nu sieren kruisjes van
hout, metaal of ivoor de halzen van de nieuwe gelovigen, of zijn de
animisten moslim geworden.â
âBertie en ik voelen ons enorm bevoorrecht dat we mogen leven in een
tijdperk dat op de wip zit, waar de natuur en vele culturen verdwijnen
als sneeuw voor de zon. Koraalriffen verdwijnen nog sneller dan
regenwouden en het zal niet lang meer duren en ook de laatste
geïsoleerd levende Indianen in het slinkende Amazoneregenwoud worden
ontdekt, waarna ook hun duizenden jaren oude cultuur zal verdwijnen,
want contact met de boze buitenwereld betekent onherroepelijk het begin
van het einde, alle inspanningen van goedbedoelende organisaties te
spijt.
Hoe zal de wereld er over 50 jaar uitzien? Kunnen onze kleinkinderen
nog genieten van wat wij de afgelopen 42 jaar gezien en beleefd hebben,
of zijn er alleen nog maar deze foto'sâ¦!?â
The eye of the parrot fish, prehistorical frogs and a magical
underwater forest. But also tattooed faces, ornaments and portaits of
tribe members in Africa, Asia and South America. Welcome to the
dazzling world of Dos and Bertie Winkel. A married couple of
photographers who record the special and rare cultures, animals and
organisms that are under threat of becoming extinct. For more
information please visit www.dos-bertie-winkel.com.
Toegang gratis
Meer informatie: www.sg.tudelft.nl
Â
Â