Een kijkje in de wetenschappelijke keuken
Studenten zijn zich te weinig bewust van de manier waarop in de
wetenschap nieuwe kennis verkregen wordt, vindt Marcellus Ubbink,
hoogleraar Protein Chemistry. In zijn oratie van vrijdag 13 mei pleit
hij daarom voor meer wetenschapsfilosofie in het curriculum. Â
Zweverig
Filosofie leek Ubbink (1965) altijd een beetje zweverig, maar toen hij
zich er in verdiepe, ontdekte hij dat het wetenschapsgebied concreter
was dan hij dacht. âIn de wetenschapsfilosofie wordt al eeuwen
nagedacht over de wijze waarop wetenschap moet worden bedrevenâ, zegt
Ubbink. âWetenschapsfilosofen hebben daardoor hun stempel gedrukt op
het proces van wetenschap bedrijven.'
Kennis vergaren
Volgens Ubbink blijft dit proces in het onderwijs onterecht
onderbelicht: âStudenten leren veel feiten tijdens hun studie, maar ze
realiseren zich niet hoe deze feiten er gekomen zujn. Daarbij is een
feit geen hard begrip. Leerboeken schetsen alleen het huidige beeld van
de werkelijkheid, maar dat beeld kan op den duur worden verworpen. We
brengen studenten niet expliciet bij wat kennis precies is en hoe we
die verkijgen.â
Wetenschappelijke keuken
Het is de kern van de boodschap die Ubbink vandaag in zijn oratie wil
uitdragen. Hij illustreert die boodschap met een kijkje in zijn eigen
wetenschappelijke keuken: aan de hand van de ontwikkelingen in de
proteïne-chemie maakt hij duidelijk hoe onderzoek doen in zijn werk
gaat. Hij kan daarbij putten uit ruime ervaring. De vorig jaar benoemde
hoogleraar wordt gezien als een pionier op het gebied van
eiwitinteracties en heeft sinds 1997 het indrukwekkende bedrag van ruim
4 miljoen euro aan subsidies binnengesleept.
Nieuwe tak van wetenschap
Ubbinks onderzoek is fundamenteel van aard. Hij wil de dynamiek van
eiwitten begrijpen.. Dit is een relatief nieuwe tak van de wetenschap:
de afgelopen jaren is pas duidelijk geworden hoe belangrijk de
beweeglijkheid van eiwitten is bij het aangaan van reacties. Ubbink
en zijn groep brengen deze in kaart met de methode die inmiddels hun
handelsmerk is geworden: paramagnetische NMR-spectroscopie.
Praktische toepassingen
Onverwachts heeft Ubbinks onderzoek ook praktische toepassingen
gekregen. Hij werkt samen met zijn Leidse collega Gregg Siegal en
diens spin-off bedrijf ZoBio aan een methode om snel te kunnen bepalen
hoe een stofje - dat potentieel als basis voor een medicijn kan dienen
- hecht aan een eiwit. Ook met biotechnologiebedrijf Crucell is er
samenwerking. Ubbink zet zijn expertise daar in voor de ontwikkeling
van vaccins.
Cursus wetenschapsfilosofie
Veelzeggend is dat Ubbink het niet laat bij een pleidooi voor meer
aandacht voor het wetenschappelijk proces: samen met het Instituut voor
Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden wil hij bij de Faculteit
Wiskunde en Natuurwetenschappen een cursus Wetenschapsfilosofie
opzetten. Hiermee hoopt hij studenten te laten beseffen hoe de
wetenschappelijke feiten er zijn gekomen. Ubbink zou dan ook op dit
gebied pionierswerk verrichten.
Wetenschap, werkelijkheid en onrustige eiwitten, oratie Marcellus
Ubbink, 13 mei 2011, 16.15 uur, Academiegebouw.
Links
* Dr. Marcellus Ubbink benoemd tot hoogleraar Protein Chemistry
(nieuws, juni 2010)
* Persoonlijke pagina prof.dr. Marcellus UbbinkÂ
* Leiden Institute for ChemistryÂ
* afdeling Protein ChemistryÂ
Universiteit Leiden