Gepubliceerd op 13 mei 2011
Argumentatietheoreticus Frans van Eemeren ontvangt Stapenning UvA
Gepubliceerd op 13 mei 2011
Prof. dr. Frans van Eemeren heeft op vrijdag 13 mei bij zijn afscheid
als hoogleraar Taalbeheersing, Argumentatietheorie en Retorica de
Stapenning van de Universiteit van Amsterdam (UvA) ontvangen. Dr. Karel
van der Toorn, voorzitter van het College van Bestuur van de UvA,
reikte de penning na afloop van Van Eemerens afscheidsrede aan hem uit.
Van Eemeren ontvangt de onderscheiding vanwege zijn buitengewone
prestaties, als wetenschapper en als academisch bestuurder.
Wetenschappelijk
Van Eemeren is met prof. dr. Rob Grootendorst (/- 2000) de grondlegger
van een internationaal hoog aangeschreven benadering van argumentatie:
de pragma-dialectiek. Hierin wordt argumentatie gezien als een deel van
een discussie die als doel heeft een meningsverschil op te lossen. Deze
theorie is, in tegenstelling tot de `formele' dialectiek, hoofdzakelijk
gericht op argumentatie in het alledaagse taalgebruik en schenkt, in
tegenstelling tot de retorische benadering, tegelijkertijd ook
systematisch aandacht aan de - onmisbare - kritische dimensie van
argumentatie. Met zijn werk gaf Van Eemeren de argumentatie een
vooraanstaande plaats binnen de taalbeheersing en wist hij verbindingen
te leggen met andere vakken zoals de logica en de rechtswetenschap.
Het onderzoek van Van Eemeren is niet alleen opvallend vanwege de
kwaliteit en veelzijdigheid, maar ook in kwantitatieve zin. Hij is een
uitzonderlijk productief wetenschapper en heeft inmiddels tientallen
boeken en honderden wetenschappelijke artikelen gepubliceerd.. Zijn
publicaties zijn in vele talen vertaald. Een belangrijke reden voor het
toekennen van de Stapenning is dat Van Eemeren verantwoordelijk is voor
het opbouwen van een internationale onderzoeksgemeenschap op het gebied
van de argumentatiestudies.
Maatschappelijk en bestuurlijk
De belangstelling voor onderzoek naar argumentatief taalgebruik binnen
verschillende institutionele contexten maakt dat de verworven inzichten
van Van Eemeren en zijn collega's zich lenen voor praktische
toepassingen. Daarmee zijn zij ook maatschappelijk van groot belang.
Van het politieke debat tot besluitvorming in vergaderingen in de meest
uiteenlopende organisaties, van de communicatie tussen patiënt en arts
tot financieel advies, en van ingezonden brieven tot betogen in de
rechtszaal en in tal van andere contexten worden de dialectische regels
en retorische strategieën toegepast. Op deze wijze heeft Van Eemerens
fundamentele theorie school gemaakt en brede maatschappelijke
uitstraling gekregen.
Als bestuurder heeft Van Eemeren een belangrijke rol gespeeld bij de
totstandkoming van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de UvA.
Hij kan gezien worden als de grondlegger van de huidige structuur van
de faculteit, waarvoor hij als toenmalige decaan de architectuur heeft
ontworpen.
Universiteit van Amsterdam