Technische Universiteit Delft

Waterkeringen en betere robotgrijpers: TU Delft leidt twee grote STW-projecten

De TU Delft krijgt de leidende rol in twee nieuwe nationale onderzoeksprogramma's die door STW in totaal worden gesubsidieerd met ruim 8 miljoen euro. Prof. Frans van der Helm wordt leider van een programma dat zich richt op beter bestuurbare robotgrijpers, bijvoorbeeld voor minimaal invasieve operaties of bij activiteiten in de ruimte. Prof. Han Vrijling gaat een programma leiden over multifunctionele waterkeringen. Dit zijn waterkeringen in of bij stedelijke gebieden, die ook nog andere functies dan het keren van water vervullen, zoals wonen, recreatie en ecologie.

Kermis
Prof.dr. Frans van der Helm van de TU Delft is de leider van het programma H-Haptics: 'Iedereen die op de kermis wel eens geprobeerd heeft met een grijpertje iets in een doos te pakken weet het: je hebt het gevoel dat je onvoldoende macht over dat grijpertje hebt. Je zou het liefst je eigen hand in die doos steken. Het perfecte haptische systeem moet je het gevoel geven dat het grijpertje werkelijk je hand is. En eigenlijk willen we meer: Het realiseren van intelligente besturingssystemen die 'weten' wat de operator wil, helpen bij het uitvoeren van een robotische taak op afstand en op een intuïtieve manier hun acties terugkoppelen naar de mens door middel van krachten. Deze wensen komen samen in het programma H-Haptics (Human centered Haptics).'

Radicaal
Daarvoor moeten haptische systemen volgens Van der Helm radicaal anders worden ontworpen. Ook moet een nieuwe generatie interfaces worden ontwikkeld die veel meer rekening houden met de menselijke manier van reageren en verwerken dan bij de meer werktuigbouwkundige aanpak van nu. 'Hiervoor hebben we nu een STW Perspectief Programma subsidie toegewezen gekregen van 4,75 miljoen euro, verdeeld over zeven projecten. Toepassingsgebieden zijn er te over: van de ruimte, de diepzee en kernreactors tot operatierobots, stuurbare naalden en, letterlijk, handen aan het bed.'

Partners
De TU Delft is in het programma vertegenwoordigd, via de faculteit 3mE (afdelingen Biomechanical Engineering, Dredging Engineering en Precision & Microsystems Engineering), en de faculteit Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek (Control en Stabiliteit). Andere partners in het programma zijn: Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit Amsterdam. In het programma participeren ook FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen, en twaalf bedrijven op het gebied van mechatronica, visualisatie, ICT, en de genoemde technische en medische toepassingen.

Multifunctionele waterkeringen
Ook waterbouwkundige prof.dr.ir. Han Vrijling van de TU Delft heeft een STW Perspectief Programma subsidie toegewezen gekregen, ter waarde van 3,4 miljoen euro. Dit voor het programma Integral and sustainable design of multifunctional flood defences. Vrijling gaat zich als programmaleider richten op het ontwerp van multifunctionele waterkeringen, een relatief nieuw idee. Het betreft waterkeringen in of bij stedelijke gebieden, die ook nog andere functies dan het keren van water vervullen, zoals wonen, recreatie en ecologie. Onder meer de Nederlandse Delta-commissie pleitte voor de bouw van dit soort keringen die, los van de veiligheidsfunctie, ook een duidelijke meerwaarde aan de stedelijke omgeving bieden.

Barrièregebouw
Dit idee wordt nu opgepakt, ook aan de TU Delft door de faculteiten Bouwkunde, Techniek, Bestuur en Management (TBM) en Civiele techniek en Geowetenschappen (CiTG). Zo ontwierp Bouwkunde-afstudeerder Anna Dijk in 2009 een opvallend Barrièregebouw voor het Spui. Deze constructie kan zich uiteraard sluiten bij hoogwater, maar heeft tevens verschillende recreatie-functies voor watertoerisme en vakantiegangers. Het Barrièregebouw bevat restaurants, een informatiecentrum, een botenverhuur, winkels en een exclusief badhuis met hotel. Voordat dit soort waterkeringen echt kunnen worden gebouwd, moeten er echter nog de nodige wetenschappelijke vragen worden beantwoord, bijvoorbeeld over ontwerp, veiligheid en management. Dit is waar Vrijling zich met zijn team op gaat richten. Partners van de TU Delft in dit programma zijn Wageningen University en de Universiteit Twente.