Rijksoverheid
5692388 Antwoorden kamervragen over het vrijlaten van een niet uitbehandelde
tbs-gestelde
2011Z03794
Antwoorden op de vragen van het lid Bouwmeester (PvdA) aan de
staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over het vrijlaten van een niet
uitbehandelde ter beschikking gestelde (ingezonden 23 februari 2011)
1
Vraag:
Kent u het item uit de uitzending van PowNews waarin een ex-t.b.s.-patiënt uit
Nijmegen aan het woord was?1 1)
Antwoord:
Ja.
2
Vraag:
Deelt u de mening dat het zeer onwenselijk is en gevaarlijk kan zijn dat een extbs'er
die volgens hem en de kliniek behandeling nodig heeft om recidive te
voorkomen, dit niet krijgt? Zo ja, hoe gaat u hem helpen om recidive te
voorkomen? Hoe gaat u vergelijkbare situaties in de toekomst voorkomen?
Antwoord:
Als de kans op recidive niet is teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau, is
verdere begeleiding of behandeling noodzakelijk, al dan niet in een fpc. Op dit
punt kan de tbs-maatregel naar mijn mening verder worden verbeterd. Recent
heb ik daarom een wetswijziging ingediend, waarin ik voorstel dat de rechter de
tbs-maatregel pas definitief beëindigt nadat de dwangverpleging minimaal één
jaar voorwaardelijk is beëindigd (32337).2 Tbs-gestelden kunnen in dat jaar op
hun terugkeer in de maatschappij worden voorbereid. Daarnaast geef ik nadere
uitvoering aan lopende verbeteringen, zoals de invoering en uitwerking van het
forensische psychiatrische toezicht.
In het geval van de persoon in de uitzending van PowNews kan ik op grond van
het strafrecht niets meer doen. De tbs-maatregel is beëindigd. Wel heeft de
kliniek aan betrokkene aangeboden om nog een week vrijwillig in de kliniek
opgenomen te blijven om zo zijn terugkeer in de maatschappij te regelen.
Betrokkene heeft geen gebruik gemaakt van dit aanbod. Het verbaast mij
derhalve dat betrokkene zegt geen hulp te hebben gekregen.
3
Vraag:
Hoe kan het dat iemand die volgens behandelaren uit de tbs-kliniek en
hemzelf hulp nodig heeft maar niet krijgt, terwijl er naast een dwingend juridisch
kader ook een Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen is om zorg
onder dwang en drang te geven ter bescherming van het individu en de
samenleving?
Antwoord:
De behandelaars in kwestie hebben een voorwaardelijke machtiging op grond van
de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet bopz)
overwogen. Na overleg met de afdeling juridische zaken van de Pompekliniek en
GGZ Nijmegen is van een voorwaardelijke machting afgezien. Uit het
ambtsbericht van het OM blijkt dat de behandelaars meenden dat in deze casus
alleen een voorwaardelijke machtiging kan worden aangevraagd, indien
betrokkene schriftelijk toestemming geeft voor het verstrekken van de benodigde
dossierinformatie. Omdat betrokkene geen medewerking heeft verleend, is
uiteindelijk geen aanvraag gedaan.
4
Vraag:
Is het waar dat de rechter tegen het advies van de behandelaars de tbs van de
man heeft beëindigd? Zo ja, welke overwegingen voerde de rechter hiervoor aan?
Zo nee, wat is dan wel de situatie? Kunt u de Kamer een afschrift van de
uitspraak doen toekomen?
Antwoord:
De tbs-maatregel van betrokkene is van rechtswege geëindigd als gevolg van het
besluit van de officier van justitie om de eerder ingediende vordering tot
verlenging van de maatregel in te trekken. Dit betekent dat er in deze zaak geen
uitspraak is gedaan. Derhalve gold de laatste uitspraak van de rechter uit 2010,
waarin de tbs-maatregel met een jaar werd verlengd. De officier van justitie
besloot hiertoe op basis van de adviezen van een externe onafhankelijke
psychiater en een externe onafhankelijke psycholoog.
5
Vraag:
Zou de bovenstaande vrijlating op deze manier nog mogelijk zijn geweest als het
wetsvoorstel verruiming van de mogelijkheden onvrijwillige geneeskundige
behandelingen te verrichten (32337) al van kracht zou zijn geweest?
Antwoord:
In de nota van wijziging bij het wetsvoorstel 32337 wordt geregeld dat indien de
officier van justitie een vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling met
dwangverpleging indient, de rechter, de dwangverpleging eerst voorwaardelijk
beëindigt, alvorens deze definitief kan worden beeindigd. In de onderhavige zaak
heeft de officier van justitie geen vordering tot verlenging van de
terbeschikkingstelling met dwangverpleging ingediend.
6
Vraag:
Hoe vaak komt het voor dat een rechter contrair aan de vordering van de officier
van justitie of contrair aan de adviserende instantie besluit een tbs-behandeling te
beëindigen? Kunt u dit voor de afgelopen tien jaar per jaar aangeven, uitgesplitst
naar besluiten die contrair zijn aan een vordering van het Openbaar Ministerie dan
wel contrair aan de adviserende instantie?
Antwoord:
Het WODC heeft in haar onderzoek "Contraire beëindiging van de tbs-maatregel"
uit 2005 naar contraire beëindigingen in de periode 2001-2004 de volgende
definitie gehanteerd:"een contraire beëindiging is het niet verlengen van de tbsmaatregel
door de rechtbank of het gerechtshof, tegen het advies van de
adviserende instantie in". Als de deskundigen het recidiverisico matig of hoog
inschatten, wordt gesproken van een 'harde' contraire beëindiging; als in de
adviezen het recidiverisico laag wordt ingeschat, van een 'zachte' contraire
beëindiging.
3 De Dienst Justitiële Inrichtingen heeft de volgende cijfers verstrekt
over de afgelopen tien jaar4:
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Aantal
beëindigingen
88 80 83 120 98 111 101 97 96 109
Waarvan
contrair
25 38 26 35 33 27 36 24 30 32
Uit onderzoek van het WODC in 2005 blijkt dat in de onderzochte periode 2001-
2004 er 75 beëindigingen contrair aan de vordering van het OM zijn geweest. Van
die 75 waren er 45 contrair aan het advies van de deskundigen. Van de 38 zaken
waarin het recidiverisico werd genoemd, waren er uiteindelijk twee waar het
recidiverisico hoog werd ingeschat en vijf waar het recidiverisico matig of
twijfelachtig werd ingeschat. In de overige zaken werd het recidiverisico niet
genoemd. Bijna al deze contraire beëindigingen werden door de penitentiaire
kamer uitgesproken, een kamer waarin naast de drie rechters ook twee
gedragsdeskundigen zitting hebben.
7
Vraag:
Hoe vaak komt het voor dat rechters in verband met de inhoud,
tempo of voortgang van de behandeling besluiten dat een tbs-behandeling
contrair moet worden beëindigd?
Antwoord:
De inhoud, het tempo en de voortgang van de behandeling worden gewogen in
relatie tot de afname van het recidiverisico, dat leidend is bij de vraag of de tbsmaatregel
moet worden verlengd. De adviserende instanties als het behandelend
fpc, de reclassering en de onafhankelijke rapporteurs maken deze afweging in
hun advies aan de rechter. Uit het hiervoor genoemde onderzoek van het WODC
blijkt dat in een gering aantal gevallen de rechter mede besloot de
terbeschikkingstelling te beeindigen op grond van proportionaliteit van de duur
van de tbs-maatregel of stagnerende begeleiding.
8
Vraag:
Deelt u de mening dat in de gevallen dat een rechter een contrair besluit neemt
dat samenhangt met een tekortschietende behandeling, dat het probleem niet bij
het besluit van de rechter ligt maar aan de behandeling zelf valt toe te dichten?
Zo ja, wat gaat u doen om de behandeling in tbs-instellingen te verbeteren? Zo
nee, waarom niet?
Antwoord:
Ik deel deze mening niet. Uit recidivecijfers van het WODC blijkt dat de tbsbehandeling
in het algemeen zeer effectief is. Rechters maken hierin, zoals het
een rechtsstaat betaamt, hun eigen afweging.
Niettemin ben ik van mening dat de tbs-maatregel op een aantal punten verder
kan worden verbeterd. Mijn voorstellen heb ik onlangs per brief van 17 februari jl.
aan uw Kamer meegedeeld. Hierover heb ik op 24 maart jl. met uw Kamer
gedebatteerd in het Algemeen Overleg tbs-onderwerpen.
9
Vraag:
Deelt u de mening dat bezuinigingen op tbs niet passen bij een goede
behandeling van de patiënten dus bescherming van de samenleving? Zo ja, welke
conclusies ten aanzien van voorgenomen bezuinigingen trekt u hieruit? Zo nee,
waarom niet?
Antwoord:
Ombuigingen kunnen niet direct worden vertaald in kwaliteitsafname of risicotoename.
In het regeerakkoord is een versobering van de tbs aangekondigd om
onnodig gebruik van kostbare voorzieningen in de tbs tegen te gaan. Als
risicotaxatie uitwijst dat een minder dure, transmurale voorziening aangewezen
is, moeten tbs-gestelden niet onnodig dure intramurale plaatsen bezet houden.
De sleutel voor een efficiënt gebruik van de capaciteit ligt in de verlofaanvragen.
Zonder de risico's voor de samenleving uit het oog te verliezen dienen fpc's de
verlofmachtigingen tijdig aan te vragen. Op deze wijze kunnen tbs-gestelden zo
snel mogelijk op passend niveau worden behandeld, volgens het adagium 'zo laag
als kan, zo hoog als moet'. Voor doorvoering van beleidsmaatregelen als deze is
geen extra budget benodigd.
10
Vraag:
Klopt de conclusie dat na contraire beëindiging van de tbs-maatregel een groter
percentage van de ex-tbs-gestelden (zeer ernstig) recidiveert dan na andere
wijzen van beëindiging van de maatregel uit een WODC-onderzoek uit 2005 nog
steeds? Zo ja, hoe is het verband tussen contraire beëindiging en recidive? Zo
nee, wat is er dan veranderd sinds 2005?
Antwoord:
In de WODC-recidivemonitor zijn de recidivegegevens van uitstroomcohorten over
de periode 1974-1998 onderzocht. Uit het laatste is gebleken dat na contraire
beëindiging van de tbs-maatregel een groter percentage ex-tbs-gestelden
recidiveert ten opzichte van ex-tbs-gestelden van wie de de maatregel op andere
wijze is beëindigd. Op 16 februari jl. is de Recidivemeting tbs door het WODC
geactualiseerd. Deze meting maakt geen onderscheid tussen contraire
beëindigingen en andere wijzen waarop de tbs-maatregel eindigt. Op dit moment
kan ik bevestigen noch weerleggen of de conclusies van WODC uit 2005 ook ten
aanzien van latere uitstroomcohorten gelden.
1 PowNews, 21 februari 2011.
2 Dit wetsvoorstel is bedoeld voor alle gevallen, waarin het openbaar ministerie een
verlenging van de tbs-maatregel vordert, al dan niet na een advies tot verlenging van de
maatregel door het hoofd van de inrichting, maar de rechter de vordering afwijst.
3 Zie o.m. pag. 15 e.v. van het onderzoek.
4 DJI, TBS in getal. Http://dji.nl/Organisatie/Feiten-en-cijfers/index.aspx
PDF document | 6 pagina's | 274 KB
Kamerstuk | 04-05-2011 | VenJ