GGD Zuid-Holland Zuid


Betrouwbare regisseur voor publieke gezondheid ZHZ Jaarbericht 2010 GGD Zuid-Holland Zuid



Voorwoord
Betrouwbare regisseur voor publieke gezondheid ZHZ Naast de dagelijkse taken bewaking, bescherming en bevordering van de openbare gezondheid kregen, in het jaar dat achter ons ligt, tal van andere ontwikkelingen volop aandacht. De verhuizing, ontwikkelingen rond de integrale Jeugdgezondheidszorg, aanbesteding van forensische geneeskunde en bezuinigingsmaatregelen zijn maar enkele voorbeelden van onderwerpen die 2010 tot een dynamisch GGD ZHZ-jaar maakten. Daarnaast intensiveerde de GGD ZHZ onder meer de samenwerking met ketenpartners op het gebied van zorg en veiligheid met ondertekening van het convenant Maatschappelijke Zorg en de gekoppelde handreiking voor gegevensuitwisseling. Gewerkt werd ook aan het partnerschap in De Gezonde Regio, de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, het signaleringssysteem Zorg voor jeugd en aan de registratie van ongeveer 1400 gastouderbureaus.

Naar het gezondheidspark
Verder waren we betrokken bij de vaccinatiecampagnes en de publicatie van de eerste regionale Volksgezondheid ToekomstVerkenning `Gezondheid In Zicht'. Er werden werkzaamheden verricht voor het behalen van de kwaliteitscertificaten. Werkzaamheden voor de uitvoeringsprogramma's binnenmilieu, alcoholpreventie, preventie overgewicht en depressiepreventie en voor uiteenlopende projecten. Ik stip hier verder de betrokkenheid aan bij de organisatie van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in Hendrik-Ido-Ambacht. Ook wijs ik graag nog op het proces om de bestuurlijke aansturing van de GGD ZHZ te verbeteren aan de hand van het procesplan GGD Nieuwe Stijl, terwijl daarnaast het uitplaatsingstraject jeugdgezondheidszorg - per 1 januari 2012 - naar consortium Rivas/Careyn liep. Ten slotte was er natuurlijk de verhuizing naar de Karel Lotsyweg in het gezondheidspark.

Parelprijs
Kortom, 2010 vroeg veel inspanning, aandacht en inzet van onze organisatie en van onze medewerkers. Dit jaarbericht schetst hiervan de hoofdlijnen. Hoewel hieruit blijkt dat resultaten niet vanzelf komen, ondervonden we ook het afgelopen jaar waardering van publiek en partners voor onze bijdragen. De ZonMW parelprijs die we mochten ontvangen voor het Senseproject van de SOA-poli is daarvan een mooie illustratie. Die inspiratie gebruiken we in het nieuwe jaar inmiddels alweer volop om verder te bouwen en ons verder te ontwikkelen. Zodat we ook in 2011 toegevoegde waarde bieden en burgers en onze partners ook in de toekomst voor de volle honderd procent kunnen vertrouwen op de GGD als regieorganisatie voor publieke gezondheid in Zuid-Holland Zuid. Ik wens u veel leesplezier! J.D.J. Spanbroek, Directeur

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 2



Inhoud

Reizigersadvisering Infectieziektebestrijding AlgemeneGezondheidszorg/MedischeMilieukunde Epidemiologie GezondheidInZicht VerhuizingGGD MaatschappelijkeZorg Soa-polikliniek OpgeschaaldeGeneeskundigeHulpverlening DagvandeGGD ProgrammaGezond,gewoondoen! DeGezondeSchool Hetwebteam HKZ Nieuweadresgegevens,takenpakket,colofon

pagina 4 pagina 5 pagina 8 pagina 10 pagina 12 pagina 14 pagina 15 pagina 16 pagina 17 pagina 17 pagina 18 pagina 23 pagina 25 pagina 26 pagina 27

Jaarbericht GGD ZHZ 2009 pagina 3



Reizigersadvisering

De bezoekerspiek van de spreekuren ligt in de maanden voor en tijdens de zomervakantie. Dit vraagt in die periode extra inspanningen van de medewerkers om de spreekuren te bemannen en de kwaliteit te waarborgen. Het aantal bezoeken aan de spreekuren daalde in 2010 licht ten opzichte van het jaar 2009. Mogelijk houdt deze daling verband met de verhuizing van de GGD en de economische recessie. De reizigersadvisering is continu in ontwikkeling. De afgelopen jaren betraden steeds meer commerciële aanbieders de markt. Om de concurrentie voor te blijven en de positie als markleider te handhaven werken GGD Nederland en de afzonderlijke GGD's onder de naam GGD Reizigerszorg aan een gezamenlijk aanbod reizigersadvisering. In deze samenwerking is een landelijke afsprakenlijn geïntroduceerd. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de marketingmogelijkheden via internet, bijvoorbeeld in de vorm van samenwerking met reisorganisaties en verschillende media. Overige wetenswaardigheden over reizigersadvisering in 2010: er vond een wisseling van teammanager plaats, er werd een regionaal beleidsoverleg reizigerszorg opgericht, dat in 2011 meer inhoud krijgt en ook het afgelopen jaar werd in Oud-Beijerland spreekuur gehouden. ·

Advies aan bijna duizend reizigers
Bijna duizend reizigers bezochten in 2010 de spreekuren voor reizigersadvisering in Gorinchem en Dordrecht en Oud-Beijerland. Om precies te zijn waren het er 9776.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 4



Infectieziektebestrijding

Meldingsplichtige ziekten en uitbraken:

Sterke daling ten opzichte van 2009
In 2010 werden bij de afdeling Infectieziektebestrijding 244 meldingsplichtige ziekten gemeld. De sterke daling in aantal ten opzichte van vorig jaar, wordt verklaard door afname in gemelde gevallen van Influenza A(H1N1) 2009 en kinkhoest. 2006 2007 2008 2009 2010 Meldingsplichtige ziekten Gemelde uitbraken 52 71 79 128 102 179 275 355 542 244 Bij Influenza A(H1N1) 2009 ging het om 170 meldingen in 2009 tegenover 7 in 2010, bij kinkhoest om 245 in 2009 en 118 in 2010. Bij Infectieziektebestrijding werden in 2010 verder 102 uitbraken in instellingen gemeld (meldingsplichtig in aangewezen instelling volgens artikel 26 van de Wet Publieke gezondheid). Ten opzichte van vorig jaar werden minder luchtweginfecties gemeld: 52 in 2009, 1 in 2010. Ook hier wordt de sterke daling verklaard door de afname van uitbraken van Influenza A (H1N1). Maagdarmaandoeningen werden meer gemeld: 36 in 2009, 50 in 2010. HPZone is een uit Groot-Brittannië afkomstig web-based infectieziekteregistratie- en surveillanceprogramma waarmee ook snel overzichten worden gemaakt van infectieziektedreigingen en trends in de verspreiding Van infectieziekten in de regio.

HPZone
In september is de afdeling gestart met het digitale registratieprogramma HPZone (Health Protection Zone) als vervanging van het eerder gebruikte programma.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 5



Aantallegionellosepatienten inregioZHZperjaar

Uitbraak legionellose
In Nederland en de regio Zuid-Holland Zuid werden in de (na)zomer van 2010 meer meldingen gedaan van legionellose (longontsteking veroorzaakt door legionellabacterie). In Zuid-Holland Zuid ging het om dertien patiënten, tweemaal zoveel als het gemiddelde van de jaren ervoor. De verpleegkundigen van de afdeling infectieziektebestrijding voerden bij elke melding een legionellose brononderzoek uit. Met behulp van een vragenlijst is de blootstelling van patiënten nagegaan aan waternevels (douche, sauna e.d.) die een mogelijke bron zijn van de ziekte. Omdat twee patiënten in de regio ZHZ eenzelfde jachthaven als potentiële bron noemden, vond bemonstering plaats van het leidingwater van deze jachthaven. Hierbij werd geen verhoogde concentratie van legionellabacteriën aangetoond.

Uitbraak hepatitis A in de regio
Van begin november 2010 tot begin januari 2011 ontving de afdeling infectieziektebestrijding van de GGD Zuid-Holland Zuid verschillende meldingen van hepatitis A uit Sliedrecht, Hardinxveld-Giessendam en Gorinchem. De risicocontacten van deze patiënten werden geïnventariseerd, waarbij veel aandacht is besteed aan toepassing van hygiënemaatregelen. Vervolgens zijn, met dank aan verschillende huisartsen, de risicocontacten gescreend en gevaccineerd. Aan het begin van de uitbraak werden als mogelijke bronnen een kinderdagverblijf, een basisschool en een buitenschoolse opvang geïdentificeerd. Andere bronnen, zoals bezoek aan een endemisch (inheems) land, werden uitgesloten. Bij elke nieuwe patiënt is een uitgebreide anamnese afgenomen. Alle patiënten bleken via familie gelinkt aan het kinderdagverblijf. Aanwijzingen dat kort geleden nog mensen ziek werden, waren er niet. Op het kinderdagverblijf is voorlichting gegeven over Hepatitis A. De laatste patiënt werd eind december ziek. Bij de uitbraak zijn in totaal negen patiënten met acute hepatitis A gemeld. Bij twee kinderen ­ die allebei het betreffende kinderdagverblijf bezochten ­ is aangetoond dat ze een infectie zonder ziekteverschijnselen hadden doorgemaakt. De bron op het kinderdagverblijf werd niet geïdentificeerd. Mogelijk is het virus door één van de andere kinderen geïntroduceerd na een vakantie in een endemisch land.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 6



Tuberculosebestrijding
Landelijke cijfers opgenomen in rapport `Tuberculose in Nederland' In 2010 werden in het kader van de Wet publieke gezondheid 25 tuberculosepatiënten gemeld. In vijf gevallen werd de diagnose door de GGD arts gesteld. De overige patiënten werden door specialisten (longartsen) van ziekenhuizen gemeld. Alle tuberculosepatiënten werden door de sociaal verpleegkundige begeleid. Voor vijf patiënten werd samengewerkt met andere instanties, zoals de thuiszorg. Twee patiënten werden voor behandeling overgeplaatst naar het UMCG Centrum voor Revalidatie Beatrixoord in Haren, één patiënt naar het Universitair Centrum voor Chronische Ziekten, Dekkerswald in Groesbeek. Beide centra hebben een gespecialiseerde afdeling (sanatorium) voor behandeling van tuberculose. Bij elf patiënten was sprake van een besmettelijke vorm van tuberculose en werd een contactonderzoek uitgevoerd. Bij één van die onderzoeken was de groep te groot om bij de GGD te laten onderzoeken. De medewerkers van de afdeling tuberculosebestrijding onderzochten de betrokkenen daarom op locatie (werk).

Bij 51 personen werd een latente tuberculose-infectie gediagnosticeerd. Ongeveer 65% van deze 51 werd onderzocht in het kader van een contactonderzoek. De overigen werden onderzocht in verband met periodieke screening of na een reis of werk in een risicogebied. In 2010 werden 2154 cliënten gezien op de spreekuren. 332 cliënten kregen een BCG vaccinatie. Bij 1010 cliënten werd een Mantoux-test gedaan, bij 707 cliënten werd een röntgenfoto gemaakt en bij 61 cliënten werd een IGRA test afgenomen. In het kader van de regionalisering van de tuberculosebestrijding in Nederland werkt de GGD Zuid-Holland Zuid als frontoffice nauw samen met de GGD RotterdamRijnmond (backoffice) en de GGD Hollands Midden (frontoffice). Van de regionale gegevens wordt een regionaal jaarverslag gemaakt. Landelijke cijfers zijn terug te lezen in het rapport `Tuberculose in Nederland' van het KNCV Tuberculosefonds. Tot slot kan worden gemeld dat in 2010 het elektronisch patiëntendossier van de afdeling tuberculosebestrijding gereed werd gemaakt voor het verifiëren van het Burger Service Nummer. ·

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 7



Algemene Gezondheidszorg/Medische Milieukunde

Inzet op meldingen, advisering, projecten en milieu & ventilatie basisscholen Meldingenen(advies)vragen
Arbo Asbest Beleidsadvies Binnenmilieu Binnenmilieu, nameting koolmonoxide Binnenmilieu KOV Binnenmilieu school Bodemsanering Bodemverontreiniging Laagfrequent geluid Diversen Elektromagnetische velden Stank Luchtverontreiniging Nazorg incident Plaagdieren Voorlichting 1 8 10 25 7 2 13 3 6 2 5 1 1 4 2 1 1

Uitgesplitstnaargemeente
Alblasserdam Binnenmaas Dordrecht Giessenlanden Gorinchem H.I. Ambacht Hardinxveld-Giessendam Korendijk Leerdam Oud-Beijerland Papendrecht Sliedrecht Strijen Zederik Zwijndrecht Andere regio Onbekend 1 5 36 3 6 2 1 2 2 1 7 7 1 4 9 4 1

Naast de gebruikelijke meldingen, vragen en adviesverstrekking verzorgde AGZ/MMK in 2010 onder meer bijdragen op het gebied van het binnenmilieu en ventilatie op basisscholen en het project Energie op Maat. Meldingen en (advies)vragen
In 2010 kwamen 92 meldingen en (advies)vragen binnen, deze zijn geregistreerd in het Osiris milieugezondheidsklachten registratiesysteem. Uitgesplitst naar (milieu)thema geeft dat het beeld zoals in het kader is opgenomen. De nazorgincidenten betroffen een asbestbrand in Sliedrecht en onwelwording in een kinderopvang in Puttershoek. De voorlichting betrof deelname in een panel bij een leerlingproject over het binnenmilieu in de school.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 8



Debeleidsadviezenbetroffenuiteenlopende onderwerpen: Korendijk Sliedrecht Papendrecht Leerdam H.I. Ambacht Sliedrecht Sliedrecht Papendrecht Zederik Sliedrecht muggen en vernatting in de Leenherenpolder meetmethode asbeststort Derde Merwedehaven jongerenontmoetingsplaats onder hoogspanningslijn vochtige woningen en gezondheid kunstgras en gezondheidsklachten omwonenden gagactiviteitencentrum onder hoogspanningslijn ontwerpbeschikking Derde Merwedehaven rookgassen Eneco-station Zuidkil Afstand boomgaard tot woning antennebeleid en gezondheid, stand van zaken

Gezondheidsbevordering uitvoeringsprogramma Binnenmilieu De afdeling AGZ/MMK werkte in 2010 weer mee aan het GB-uitvoeringsprogramma Binnenmilieu; 25 basisscholen met natuurlijke ventilatie werden bezocht. De scholen zijn geselecteerd met behulp van de ABCD-tool (SenterNovem). Het bezoek bestond uit een onderzoek en advies volgens de ééndagsmethode (GGD Nederland). De gemeenten in de Hoeksche Waard nemen geen deel aan dit uitvoeringsprogramma.

de energieconsulenten ten aanzien van gezond wonen en het meten van koolmonoxide. Bij bewoners met gezondheidsklachten en verhoogde gehalten koolmonoxide werd een huisbezoek met een nameting uitgevoerd.

Update Gezondheidseffectscreening (GES) Sliedrecht In 2010 is gewerkt aan de update van de GES Sliedrecht 2007. Deze wordt begin 2011 afgerond.

GB-project Integraal werkt beter Deelname landelijk project verbetering ventilatie basisscholen Naast het GB-uitvoeringsprogramma Binnenmilieu werden in 2010 het kader van het landelijk project Verbetering ventilatie basisscholen (GGD Nederland), 37 natuurlijk geventileerde basisscholen in de regio ZuidHolland Zuid bezocht. Ook hier werd de ééndagsmethode (GGD Nederland) voor een onderzoek en advies gebruikt en werden de scholen geselecteerd met behulp van de ABCD-tool. Van de 37 scholen maken er 25 ook deel uit van het GB-uitvoeringsprogramma Binnenmilieu. (Zie ook het verslag over het uitvoeringsprogramma Binnenmilieu en over ventilatie ook het artikel `Programma Gezond, gewoon doen!' elders in dit jaarbericht.) In het verlengde van GB-project `Integraal werkt beter' is samengewerkt aan een beleidsadvies voor de gemeente Dordrecht over het thema gezondheid in de herijking van de stedenbouwkundige visie op de wijk Crabbehof. Het advies is begin 2011 afgerond.

GGD Website
Onder de verwijzing `Informatie over' => `Milieu en gezondheid' bevat de website van de GGD informatie over uiteenlopende onderwerpen. In 2010 zijn het thema `Asbest' en de onderwerpen onder het thema `Binnenmilieu' geactualiseerd, het onderwerp `Formaldehyde' is hieraan toegevoegd. Nieuwe thema's zijn `Ambrosia' en de `Bastaardsatijnrups'.

Project Energie op Maat
Voor het project Energie op Maat in de gemeente Dordrecht verzorgde de afdeling AGZ/MMK in 2010 de opleiding van

HKZ
In december 2010 behaalde de afdeling AGZ/MMK het certificaat voor het HKZ-deelschema Medische Milieukunde. ·

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 9



Epidemiologie

Gezonde Scholen werken aan gezonde leerlingen
De Gezonde School, klantvragen en tevredenheidsonderzoeken maakten deel uit van de voornaamste gebeurtenissen op epidemiologische gebied in 2010. Scholen die meedoen aan de Gezonde School brengen allereerst stap voor stap in beeld hoe het is gesteld met de gezondheid van leerlingen en het leefklimaat op en rond de school. leerkrachten en andere informatie over de school (uit de schoolgids, de website van de school, het beleidsplan enz.) vormt het gezondheidsprofiel leerlingen de voornaamste input voor `School in Beeld'. Op basis van de informatie in `School in Beeld' kunnen scholen samen met de GGD ZHZ besluiten extra aandacht te besteden aan bepaalde gezondheidsthema's. (Zie ook het verslag van het Gezonde Schoolteam elders in dit jaarbericht.)

Gezonde scholen en leerlingen in beeld
Omdat leerlingen zelf de beste bron van informatie zijn voor onderwerpen als roken en alcoholgebruik, eetgewoonten, sporten en bewegen, pesten, zelfvertrouwen en faalangst heeft de afdeling epidemiologie in 2010 een vragenlijst ontwikkeld voor leerlingen uit groep 7 en 8 van het basisonderwijs. Leerlingen vullen deze in op de computer op school. De informatie uit de digitale vragenlijsten is snel na het invullen verwerkt in een gezondheidsprofiel leerlingen. Samen met de informatie van directie, intern begeleider,

Eerste eigen KTO: respons 41%
HKZ-gecertificeerde afdelingen zijn verplicht geregeld navraag te doen naar de tevredenheid van hun klanten. Daarmee is de afdeling epidemiologie in 2010 gestart. Doel van het KTO is de ervaringen van klanten met de dienstverlening van de GGD ZHZ in beeld brengen om deze zo optimaal mogelijk te laten aansluiten bij hun

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 10



wensen. Omdat de GGD ZHZ gemeenten als belangrijke klanten ziet, zijn ambtenaren Volksgezondheid bevraagd. Zij werden per e-mail uitgenodigd het KTO in te vullen. De respons op deze lijst van 15 vragen was met 41% niet zo hoog. Omdat een deel van de vragen over programma's van de projectleiders van de uitvoeringsprogramma's ging, zijn de resultaten onder meer aan hen teruggekoppeld. Bij de bespreking van de resultaten in het Ambtelijk Overleg bleek dat een voorafgaande aankondiging van het onderzoek waarschijnlijk een betere respons had opgeleverd; een leerpunt voor een volgend KTO.

te vinden wat zij zochten en zijn van plan Socard in de toekomst te blijven gebruiken. Respondenten die de website nog nooit bezochten, is gevraagd of zij dit van plan waren. Ongeveer één op de vijf respondenten antwoordde positief, één op de tien respondenten liet weten dit niet van plan te zijn, de overige respondenten (66%) wisten het nog niet. Voornaamste reden bij die laatste categorie is de onbekendheid met de website.

Factsheet Gezondheidsprofiel basisonderwijs Hoeksche Waard Met de resultaten van het onderzoek op basis van de factsheet Gezondheidsprofiel basisonderwijs kunnen basisscholen, gemeenten en zorginstellingen gerichter werken aan de gezondheid van kinderen. De factsheet Gezondheidsprofiel basisonderwijs leerlingen groep 7 werd in het schooljaar 2008-2009 vervaardigd en verstuurd naar alle basisscholen, gemeenten en zorginstellingen in de Hoeksche Waard. Dat kreeg een vervolg in het afgelopen schooljaar (2009-2010), toen de lijst opnieuw door leerlingen van groep 7 in de Hoeksche Waard is ingevuld. De vragen hebben betrekking op verschillende gezondheidsaspecten, zoals voeding, lichamelijke activiteiten, vrijetijdsbesteding, tanden poetsen, sfeer op school, pesten, opletten in de klas, eigenwaarde, ouders, roken en alcohol. Voor de afzonderlijke basisscholen is gestart met ontwikkeling van een schoolfactsheet met daarin de gegevens van hun eigen school over de afgelopen drie jaar. Hierin zijn ook de sterke en zwakke punten van de school benoemd, inclusief aanbevelingen. ·

Klantvragen
De afdeling epidemiologie krijgt geregeld vragen van ambtenaren, wethouders, collega-GGD diensten en andere organisaties. Om goede en verantwoorde dienstverlening te leveren, is de norm dat binnen twee weken antwoord wordt gegeven of contact wordt opgenomen om de klant te laten weten wie de vraag beantwoordt en op welke termijn. In 2010 kwamen in totaal 45 klantvragen binnen. Alle vragen zijn binnen het overleg van de epidemiologen gemeld en kort besproken. Het grootste deel van de vragen (20) is afkomstig van collega's binnen de GGD (zoals afdeling JGZ, afdeling infectieziektebestrijding of van beleidsadviseurs). 15 vragen kwamen van een van de gemeenten, waarbij Dordrecht de voornaamste vragensteller is. 4 vragen waren afkomstig van collega GGD-en, de overige vragen kwamen van organisaties als RIVM, OCD, Veiligheidssociëteit ZHZ. In totaal is 170 uur besteed aan klantvragen epidemiologie; de gemiddelde besteding per klantvraag: 3 uur en 48 minuten.

KTO Sociale Kaart (SoCard)
De digitale Sociale Kaart (SoCard) www.socialekaartzhz.nl informeert publiek en professionals over het aanbod op het gebied van wonen, zorg en welzijn in de regio Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden (AV), Drechtsteden en de Hoeksche Waard. De GGD beheert de website, analyseert zoekopdrachten, evalueert jaarlijks en voert op basis hiervan aanpassingen en verbeteringen door, voor zover deze passen binnen het landelijke systeem. In 2010 is gestart met controle van gegevens van beroepskrachten en organisaties in de Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden. Aan deze controle is een KTO gekoppeld om gebruik en bruikbaarheid van de Sociale Kaart te evalueren en aansluiting te vinden bij wensen van gebruikers. Van alle 956 aangeschreven beroepskrachten en organisaties vulde 30% de vragenlijst in. Van hen liet 15% (n=42) weten de website van de Sociale Kaart wel eens te hebben bezocht. De meeste gebruikers wisten

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 11



Gezondheid InZicht
Hoe gezond zijn de inwoners uit deze regio? Dat staat in de eerste regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning (rVTV), genaamd `Gezondheid InZicht, die de GGD ZHZ eind oktober presenteerde. Het is voor het eerst dat de GGD ZHZ op brede schaal volksgezondheidgegevens per regio- en gemeenten heeft gerangschikt. Het gaat goed maar, het moet nog beter
Gelukkig gaat het goed met de volksgezondheid in ZuidHolland Zuid. Uit het rapport komt naar voren dat inwoners langer (in goede gezondheid) blijken te leven. De beschikbaarheid van zorgvoorzieningen is goed. Ook is een betere samenhang en afstemming binnen preventieve gezondheidszorg bewerkstelligd. Maar, het moet nog beter. De gezondheidsverschillen in Zuid-Holland Zuid zijn namelijk groot en hardnekkig. Mensen met een laag opleidingsniveau hebben een ruim zes jaar kortere levensverwachting dan hoogopgeleiden en leven circa twintig jaar korter in goed ervaren gezondheid.

Gezondheid InZicht

Regionale Volksgezondheid

Toekomst Verkenning

Zuid-Holland Zuid

J.J.M.F. Wagemakers, I. Avotina, E. Joosten-van Zwanenbur A.C. Mellaard, F.L. Sanavro, g, M. Schutten, J.J. van Veelen, M.J.J.C. Poos

Roken en (ernstig) overgewicht zorgen voor het grootste verlies aan (gezonde) levensjaren. Het rapport gaat verder in op de levensverwachting en leefstijl van de regionale bevolking, maar ook op factoren die de gezondheid beïnvloeden, zoals de sociale en fysieke omgeving. Daarnaast beschrijft de rVTV de stand van zaken in preventie en zorg en de rol die gemeenten daarin spelen in de regio Zuid-Holland Zuid.

Zicht in de toekomst
De rVTV brengt een grote hoeveelheid actuele informatie samen over gezondheid en ziekte, oorzaken van onge-

De eerste exemplaren van de rVTV zijn in het stadion van FC Dordrecht overhandigd aan Dhr. Wagemakers (vertegenwoordiger gemeenten) en Dhr. Vrijsen (vertegenwoordiger zorgverzekeraars).

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 12



Tijdens de goed bezochte presentatie zijn de belangrijkste resultaten uit de rVTV gepresenteerd, kwamen uit verschillende werkvelden sprekers aan het woord en werd gestemd op stellingen die te maken hadden met de resultaten uit de rVTV. zondheid, preventie en zorggebruik in de regio. Daarnaast wordt, zoals de naam al aangeeft, een toekomstverkenning uitgevoerd. Dit betekent dat vooruitgeblikt wordt op de gezondheidssituatie in de regio. Het doel van de rVTV is richting geven aan lokaal en regionaal gezondheidsbeleid op basis van onderzoeksresultaten. Dit, met als belangrijkste doelstelling een positieve bijdrage te leveren aan het welzijn van de inwoners van Zuid-Holland Zuid. In de 19 gemeenten van de regio worden de rapportages gebruikt als basis voor het ontwikkelen van het volksgezondheidsbeleid 2011. De bijeengebrachte informatie is in eerste instantie bedoeld om gemeenten te ondersteunen bij het maken van strategische beleidskeuzes in het gemeentelijk gezondheidsbeleid en de ontwikkeling van gezondheidsnota's. De rVTV kan ook gebruikt worden door diverse partijen in de zorg, waaronder de verzekeraar en zorgaanbieders zoals het ziekenhuis en de thuiszorg. · zijn gebaseerd op de onderzoeksresultaten in de betreffende gemeente. Op basis van deze informatie op maat komt er meer inzicht in de huidige situatie van de gezondheid van de inwoners.

Het regionale rapport en de lokale rapportages zijn digitaal op te vragen via de website van de GGD www.ggdzhz.nl

Gemeentelijke kernboodschappen
Naast het regionale rapport zijn voor alle negentien gemeenten in het werkgebied van de GGD ZHZ lokale rapportages opgesteld. Elk rapport bevat kernboodschappen over de aanpak van de volksgezondheid. Deze boodschappen

Voor alle negentien gemeenten in het werkgebied van de GGD ZHZ zijn lokale rapporten met kernboodschappen voor gezondheidsbeleid opgesteld.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 13



Verhuizing GGD

Medewerkers, meubilair, ict en honderden strekkende meters archief verplaatst Verhuizing van de GGD betekent niet alleen verplaatsing van mens, meubilair en ict, ook veel archief- en documentatiemateriaal is verplaatst, in totaal enkele honderden strekkende meters. Globaal werd aan archiefmateriaal zo'n 100 m' bedrijfsvoering, 50 m' JGZ cliëntdossiersen 50 m' röntgenfotoarchief infectieziekten verhuisd. Daarnaast is zo'n 50 meter volgens wettelijke voorschriften vernietigd. Het meeste archiefmateriaal is extern opgeslagen op een locatie die voldoet aan wettelijke eisen voor onder meer klimaat, inbraak- en brandveiligheid. Dit is materiaal dat wat gedateerder is en niet vaak meer wordt geraadpleegd wordt, maar volgens wettelijke richtlijnen nog wel enkele jaren beschikbaar moet blijven voordat het vernietigd mag worden. Alle materialen in dit archief zijn beschreven en vastgelegd in een inventaris. Voor medewerkers en artsen is op die manier overzichtelijk welke stukken ze kunnen raadplegen. Dichterbij heeft de GGD een archief dat vaker wordt geraadpleegd, de omvang hiervan bedraagt ongeveer 100 strekkende meters. ·

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 14



Maatschappelijke Zorg

Focus op dak- en thuislozen
In 2010 is door de GGD Zuid-Holland Zuid voor de derde achtereenvolgende keer de monitor Maatschappelijke Zorg voor de regio Zuid-Holland Zuid uitgebracht. De behoefte aan een monitor komt voort uit het beleidsplan `Zorg voor Elkaar' van centrumgemeente Dordrecht.

Deze monitor richt zich in de eerste plaats op de doelgroep Maatschappelijke Zorg en focust op de aard en omvang van de groep dak- en thuislozen en overlastgevers. Daarnaast bevat de monitor een trendanalyse waarin drie achtereenvolgende jaren zijn onderzocht op aantallen dak- en thuislozen en waar een voorspelling voor de toekomst wordt gedaan. In de derde plaats wordt het voorzieningenaanbod van gemeenten, instellingen en zorgkantoren beschreven. Uit het onderzoek blijkt dat er 672 geregistreerde dak- en thuislozen zijn, waarvan 138 zwerfjongeren. Er zijn 127 geregistreerde overlastgevers. Het aantal dak- en thuislozen is groter dan vorige jaren: 590 in 2007 en 396 in 2008.

Aanbevelingen
Het is belangrijk voor de regio Zuid-Holland Zuid om de monitor Maatschappelijke Zorg blijvend te actualiseren en verder te ontwikkelen. De ontwikkelingen van de centrale toegang dienen blijvend te worden gevolgd. De GGD stelt, om vergelijking mogelijk te blijven maken, daarnaast voor de volgende monitor primair te richten op het aantal dak- en thuislozen. ·

De ondertekening van drie samenwerkingsovereenkomsten Maatschappelijke Zorg. Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 15



Soa-polikliniek

Stijging blijft beperkt tot 1 consult
In 2010 werden 1273 nieuwe consulten verricht op de soa-polikliniek van de GGD Zuid-Holland Zuid, een toename van 1 consult.

Een overzicht van 2010 in cijfers

· 240cliëntenmelddenzichophetspreekuurmet klachten · dediagnosesyfiliswerd3maalgesteld(tegenover 2maalin2009) · dediagnosegonorroedaaldetot14positieve gonorroekweken(33in2009),vooralbij heteroseksuelevrouwenwerddediagnosegesteld (9maal),bijheteroseksuelemannen4maal,bij biseksuelevrouwen1maal · 5cliëntenmelddenzichmetklachten,3kwamen viapartnerwaarschuwing,1hadklachtenen partnerwaarschuwing.Bij4cliëntenwerdde diagnosegonorroeenchlamydiagesteld · chlamydiawerdin9,75%vandeconsulten gevonden · dediagnoseHPVwerd29keergesteld(2,46%) · bij16cliëntenwerdgestartmetHepatitis B-vaccinatiesinhetkadervanderisicocampagne · 15consultenwerdengedaanvoorSense,deze kwamenvoortuitdesoa-consultenopdelocatie vandeGGDZHZ.

Begin 2010 waren er door het slechte winterse weer veel no-shows. In mei 2010 werd door de verhuizing van de GGD naar de nieuwe locatie een week geen spreekuur gehouden. In september leek het er op dat het jaar zou worden afgesloten met een fors minder aantal consulten. Door de reïntegratie van een collega bleef het aantal consulten uiteindelijk vrijwel gelijk aan 2009. Van de cliënten waren er 670 van het vrouwelijke en 603 van het mannelijke geslacht; 95 mannen waren homo- of biseksueel (68 x homoseksueel en 27 x biseksueel). De negatieve uitslagen werden met een sms-bericht aan de cliënten medegedeeld. Van positieve uitslagen zijn cliënten telefonisch op de hoogte gebracht. In een vervolgafspraak worden cliënten behandeld, geïnformeerd over de betreffende soa en wordt de partnerwaarschuwing besproken. Eind 2009 is het `opting out' principe verder doorgevoerd op de soa-polikliniek. Dit principe houdt in dat wel informatie wordt gegeven over een hiv-test, maar dat niet Op de hepatitis B-poli zijn 293 cliënten gestart met een serie vaccinaties, 19 cliënten deden dit op eigen kosten. Daarnaast is bij drie organisaties een grote groep cliënten gevaccineerd, namelijk bij De Blije Borgh, Da Vinci College en Rivas. · Wedstrijd vergroot naamsbekendheid van Sense. Uitreiking eerste prijs aan de 13-jarige Larissa. specifiek toestemming wordt gevraagd. In 2010 heeft één cliënt een hiv-test geweigerd. Vanwege logistieke redenen en het ontbreken van een lab-ruimte is er (nog) geen mogelijkheid bij de GGD ZHZ een hiv-sneltest te doen.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 16



Opgeschaalde geneeskundige hulpverlening

Dag van de GGD

Implementatie GGD rampenopvangplan en plan opleiden, trainen en oefenen De GGD heeft een belangrijke wettelijke taak in de keten van geneeskundige hulpverlening bij opgeschaalde situaties. Hiervoor is een infrastructuur nodig waarin opschaling geregeld is. In 2009 en 2010 legden twee GGD-medewerkers het proces van opschaling vast in het GGD Rampenopvangplan. Het GGD Rampenopvangplan (GROP) geeft alle betrokken afdelingen en functionarissen duidelijke instructies over de wijze van handelen wanneer zich een ramp voordoet. Het plan omschrijft de interne organisatie vanaf de melding van een crisis tot en met de beslissing van afschaling en nazorg. Alle functies en taken zijn omschreven tot op individueel niveau. In januari 2011 is het GROP geïmplementeerd in de organisatie. Om in ramp- of crisissituaties goed te handelen, is voorbereiding met de juiste planvorming, opleiding, training en oefening essentieel. Deze voorbereiding is beschreven in het Plan Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO). In 2010 is een begin gemaakt met scholing van aangewezen medewerkers. De bijscholing wordt vanaf 2011 vervolgd in een tweejarige cyclus. ·

Op 17 juni 2010 vierden de medewerkers van de GGD hun jaarlijkse dag van de GGD.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 17



Programma Gezond, gewoon doen!

Uitvoeringsprogramma's winnen aan kracht en effect door dwarsverbanden

In 2008 zijn naar aanleiding van de nota volksgezondheid vier regionale uitvoeringsprogramma's gestart: depressiepreventie, preventie van overgewicht, binnenmilieuverbetering en alcoholpreventie. Van de gemeenten kreeg de GGD ZHZ de regierol toebedeeld over uitvoering van de programma's. Welke resultaten werden in 2010 geboekt? De uitvoeringsprogramma's verliepen in 2010 naar wens. Er is hard gewerkt en veel bereikt, de meeste doelstellingen voor 2010 zijn behaald. Ook vonden extra interventies plaats. Tussen de programma's wordt meer en meer gezocht naar raakvlakken en verbindingen. Daarnaast breidt het netwerk van de programma's zich uit, waardoor medewerkers, met name hulpverleners, van verschillende organisaties elkaar beter weten te vinden en vaker samenwerken.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 18



Depressiepreventie

Samenwerking en hulp verbeteren resultaat
Bij jongeren leidt depressie tot belemmeringen in hun ontwikkeling met risico op schooluitval en stagnatie van hun carrière. Bij volwassenen en ouderen grijpt het in op maatschappelijk en sociaal functioneren. Depressie veroorzaakt ook grote maatschappelijke kosten. De zorgkosten - zowel in de geestelijke gezondheidszorg als de somatische zorg- zijn hoog: zo'n 660 miljoen per jaar in Nederland. Sociale kosten door verlies van arbeidsproductiviteit, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid, jaarlijks zo'n 953 miljoen, komen daar nog bovenop. Psychische klachten zijn goed voor ongeveer 30% van het totale ziekteverzuim. Genoeg redenen dus om ook in 2010 in de regio weer gestructureerd te werken aan depressiepreventie, aan de hand van het in 2008 gestarte uitvoeringsprogramma `depressiepreventie'. Twee zaken staan centraal: betere samenwerking tussen alle regionale partijen die zich bezighouden met depressiepreventie en hulp bij het omgaan met moeilijke levensgebeurtenissen en bescherming tegen depressie. Wat het eerste betreft: samenhang, duidelijke regie, duurzaamheid en kwaliteit zijn kernbegrippen. In 2010 is de samenwerking geëvalueerd. De belangrijkste conclusie was dat bij de samenwerkende instellingen breed draagvlak aanwezig is voor het programma. Het programma sluit goed aan bij de doelen en belangen van de samenwerkende instellingen. Aan de tweede doelstelling wordt met name gewerkt door het aanleren van vaardigheden die zelfredzaamheid en controle vergroten, vooral bij jeugdigen, ouderen en allochtonen. Evaluatieonderzoek bevestigt dat zij vaardigheden ontwikkelen waarmee ze beter met lastige situaties kunnen omgaan en zich gezonder voelen. De positieve resultaten zijn vermoedelijk het gevolg van de aanpak met evidenced based of best practices interventies. Bijkomend voordeel is dat begeleiders (hulpverleners) zeer gemotiveerd zijn, omdat ze concrete resultaten zien van hun inspanningen. Uit evaluatie van de cursus Plezier op School (voor kinderen die naar de brugklas gaan) blijkt bijvoorbeeld dat ouders ervaren dat hun kinderen meer zelfvertrouwen hebben, weerbaarder zijn en steviger in hun schoenen staan. Daarnaast zijn in 2010 531 vrijwilligers, verloskundigen, docenten, thuiszorgmedewerkers en andere groepen geschoold in het vroeg-signaleren van depressie en werden in totaal 451 ouderen bereikt met preventie. Met name de cursus Rouw in Beweging voor verweduwden Scholen willen meer werken met universele interventies voor alle leerlingen, zo bleek ook in 2010. Docenten worden getraind om de programma's - vooral gericht op het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden - in de klassen te verzorgen.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 19



Bijeenkomsten voor weduwen en weduwnaren van 55 jaar en ouder

Een nieuw begin
Na het verlies van je levenspartner verandert er vaak veel. Welke stappen kun je zetten om een nieuw begin te maken? En wie of wat kan daar bij helpen? Tijdens de serie bijeenkomsten `Rouw in beweging' praten we samen over rouw en verlies en hoe hiermee om te gaan. U maakt daarbij kennis met lotgenoten en met diverse vormen van ontspanning en beweging.

Binnenmilieu

Vooral positieve reacties scholen
De kwaliteit van het binnenmilieu in scholen laat te wensen over. Met het oog op de invloed op de gezondheid van leerlingen en negatieve beïnvloeding van de schoolprestaties is, in het kader van lokaal gezondheidsbeleid, het uitvoeringsprogramma Binnenmilieu opgesteld. Met behulp van een speciale GGD-eendagsmethode wordt een inspectie uitgevoerd bij de scholen. De bevindingen vormen de basis voor een schoolrapport met adviezen voor verbetering van het binnenmilieu. Om de aandacht voor binnenmilieu te borgen, worden de scholen verzocht een aandachtsfunctionaris te benoemen. Deze functionaris kan gebruikmaken van ondersteunende adviezen van de GGD. In 2010 zijn in totaal 24 scholen bezocht, zoveel mogelijk in het stookseizoen dat loopt van september tot mei. De reacties van scholen die een inspectie ondergingen, zijn doorgaans zeer positief. Voor meer gedetailleerde informatie kunt u contact opnemen met projectleider Johan van de Griend, 078-7703397 of jgriend@ggdzhz.nl. · Het uitvoeringsprogramma geldt voor de periode 2008 2011. In 2011, het laatste jaar van het programma, wordt vooral aandacht besteed aan het voortgezet onderwijs. Basisscholen uit zoveel mogelijk gemeenten in ZuidHolland Zuid worden bezocht, waarbij wordt gekeken naar het aantal scholen met natuurlijke ventilatie en naar het aantal scholen in de gemeenten. Op die manier wordt het aantal bezochte scholen in de gemeenten evenredig verdeeld.

De serie van 8 bijeenkomsten Rouw in beweging start zodra er voldoende deelname is (minimaal 8 personen). Deelname is gratis. Als u interesse heeft kunt u zich opgeven bij: Rivas Zorglijn: 0900-8440 (lokaal tarief ) of Opmaat Zorglijn: 0900 8664 (lokaal tarief )

Diverse organisaties (GGD Zuid-Holland Zuid, RMPI-De Grote Rivieren, Opmaat en Rivas) werken samen aan

Rouwinbew_tekstsuggestie.indd 1

15-04-10 09:16

vanaf 55 jaar was succesvol. Evaluatie liet een tevreden doelgroep zien, positieve bijkomstigheid is dat via dit programma allerlei nieuwe contacten zijn ontstaan die nog steeds voortduren. Ten slotte zijn ook de huiskamerbijeenkomsten in 2010 succesvol verlopen. Hierbij lichten allochtone vrijwilligers allochtonen, in de setting van een huiskamer, voor over depressie en dementie. De vrijwilligers vonden het leuk en bereikten gedurende het jaar 318 allochtonen. De ervaring van de vrijwillige krachten die de training verzorgen, vergroot daarnaast hun kansen op werk. Inmiddels vonden twee van hen op die manier een vaste baan. Voor meer gedetailleerde informatie kunt u contact opnemen met projectleider Carolien Vogelaar, 078-7703385 of cvogelaar@ggdzhz.nl. ·

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 20



Preventie van overgewicht

Meest effectief bij aandacht voor ouders van jonge kinderen Wetenschappelijk bewezen is dat integrale en samenhangende lokale benadering een belangrijke sleutel is om overgewicht effectief aan te kunnen pakken bij zowel kinderen, jongeren als volwassenen. Het uitvoeringsprogramma overgewicht van GGD Zuid-Holland Zuid (GGD ZHZ) kent een dergelijke integrale, lokale benadering. Naast het opzetten van een lokale, integrale aanpak per gemeente zijn in 2010 regionaal succesvolle interventies voortkomend uit de pilot-gemeenten (Dordrecht, Gorinchem en Zwijndrecht) uitgezet. Voorbeelden hiervan zijn Beweegkriebels, de Gezonde Schoolkantine, de cursus Voeding en Bewegen voor allochtone moeders en het lesprogramma Lekker Fit! GGD ZHZ coördineert deze activiteiten. Externe partijen als Rivas, Aafje en Sportbedrijf Dordrecht zorgen voor de uitvoering. Het uitvoeringsprogramma Overgewicht richtte zich het afgelopen jaar vooral op de doelgroep jeugd, met name kinderen van nul tot twaalf jaar. De stijgende trend van overgewicht en obesitas onder kinderen en jongeren onderstreept de noodzaak hiervan. Daarnaast wordt uit landelijk onderzoek steeds duidelijker dat de aanpak van overgewicht het meest effectief is als wordt ingezet op de groep ouders van jonge kinderen. Het onderzoek dat in Omdat ook het uitvoeringsprogramma Overgewicht van de GGD ZHZ zich richt op integrale aanpak van overgewicht is contact gezocht met JOGG om nader te bekijken wat de organisaties voor elkaar kunnen betekenen. In 2011 wordt hieraan een vervolg gegeven. Voor meer gedetailleerde informatie kunt u contact opnemen met projectleider Angelique Nijssen, 078-7703402of anijssen@ggdzhz.nl. · Een belangrijke landelijke ontwikkeling die hier op aansluit is Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG), de Nederlandse variant van de succesvolle Franse Epode-methodiek. Daarin staan jongeren en ouders centraal en werken verschillende sectoren - zoals onderwijs, sport, leefomgeving, de levensmiddelenindustrie, zorg en welzijn samen om overgewicht/obesitas duurzaam te bestrijden. 2010 in opdracht van GGD ZHZ is uitgevoerd onder ouders in aandachtswijk Crabbehof in Dordrecht (Qrius, 2010) bevestigt deze bevindingen. In 2011 richt het uitvoeringsprogramma zich nog intensiever op deze doelgroep. Tot slot was GGD ZHZ in 2010 belofteleider van Belofte 1 binnen De Gezonde Regio, die zich richt op ouders en (jonge) gezinnen. De belofte luidt: wij helpen en stimuleren jullie om gezond te leven. De Gezonde Regio (GR) werkt aan de gezondheid van inwoners in de regio Gorinchem en omstreken met onder meer verschillende activiteiten. In 2010 waren zes partners betrokken bij De Gezonde Regio, waaronder GGD ZHZ. De overige partners zijn Rivas, Trias, Yulius, Zorgbelang Zuid-Holland en de Vereniging Ondernemende Huisartsen.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 21



Alcoholpreventie Verzuip jij je toekomst?!

Werken aan bewustwording gevaren van alcohol bij opgroeiende kinderen Het toenemende aantal kinderen in de regio dat met alcoholvergiftiging wordt behandeld door ambulancepersoneel onderstreept dat het project `Verzuip jij je toekomst?!' anderhalf jaar geleden niet voor niets in het leven werd geroepen. Positief is dat hierdoor de eerste lichtpuntjes zichtbaar worden. Zo wordt in deze regio door jongeren onder de 16 jaar iets minder gedronken en is het percentage basisschoolkinderen uit de Hoeksche Waard dat ooit alcohol heeft gedronken het afgelopen schooljaar flink afgenomen. Folders en posters zijn verspreid onder alle huisartsen, bij In 2010 is gericht gewerkt aan de tien speerpunten die aan het begin van het jaar zijn geformuleerd en die zijn verdeeld over drie pijlers om alcohol te ontmoedigen: preventie & educatie, handhaving en beleid & regelgeving. `Verzuip jij je toekomst?!' maakte in 2010 afspraken met de Voedselen Warenautoriteit over intensievere controles op de leeftijdgrens voor alcoholverkoop in deze regio. Dit leidde tot 861 controles bij alcoholverstrekkers in deze regio. Hieraan gekoppeld werd door de werkgroep handhaving een regionaal horecastappenplan ontwikkeld. bibliotheken en gemeentehuizen in de regio. Diverse acties richtten zich op ouders van 10- tot 14-jarige kinderen, een belangrijke doelgroep binnen het programma, om hen bewust te maken van de gevaren van alcohol voor hun opgroeiende kinderen. Inmiddels is ook een oudercomité opgericht dat voorlichting geeft aan andere ouders. Met verschillende voorlichtingsacties en aandacht in de media worden de jongeren zelf (en horeca) bewust gemaakt van alcoholvrije alternatieven. Acties in dat kader zijn het alcoholvrije schoolfeest in Dordrecht en de alcoholvrije kroegentocht in Gorinchem. Voor meer gedetailleerde informatie kunt u contact opnemen met programmacoördinator Anneke Risselada, 078-7703493 of at.risselada@ggdzhz.nl. · Het bovenstaande is slechts een greep uit de vele activiteiten binnen `Verzuip jij je toekomst?!' Ook de komende periode gebeurt er veel, op het terrein van voorlichting en handhaving, maar ook met betrekking tot beleid en regelgeving. Zo worden beleidsnotities ontwikkeld voor het beperken van schenktijden in de paracommercie en beperking van alcoholreclame in de openbare ruimte. Deze gemeentelijke aanvulling op de Drank- en Horecawet wordt in 2011 aangeboden aan de participerende gemeenten.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 22



Structurele aandacht voor gezondheid met

de Gezonde School

De Gezonde School helpt scholen op een praktische manier integraal, planmatig en structureel te werken aan gezondheid en veiligheid en daarin optimale en duurzame effecten te bereiken. Het Gezonde Schoolteam van de GGD Zuid-Holland Zuid ging in 2010 bij vier gemeenten in de regio na op welke manier scholen ondersteuning willen bij gezondheidsbevorderende activiteiten. Uitgangspunt zijn altijd de vragen van de scholen: waar willen leerkrachten, ouders en leerlingen aandacht aan besteden; wat doet de school al aan gezondheid en veiligheid; wat past binnen de schoolcultuur; hoeveel tijd is er beschikbaar en op welke terreinen hebben scholen precies behoefte aan ondersteuning? Het Gezonde Schoolteam en de scholen formuleren samen antwoorden en maken gerichte keuzes voor effectieve activiteiten.

Veel sport in Sliedrecht
In de gemeente Sliedrecht is één basisschool gestart met de Gezonde School, CBS Oranje Nassau. Directrice Carin van den Herik vertelt: `De bedoeling is dat we onze school `gezonder' maken, niet alleen op het gebied van voeding. Zo zorgen we er als school bijvoorbeeld voor dat er op het gebied van sport veel te doen is in de omgeving. Jarige kinderen trakteren alleen in hun eigen klas en woensdag is

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 23



bij ons `fruitdag'. Ouders geven hun kinderen die dag fruit mee als tussendoortje'.

menukaart is het een stuk eenvoudiger om keuzes te maken. Veel belandt op het bordje van de school. Wij willen ook veel, maar wat we vooral willen is op gestructureerde wijze de juiste dingen doen. Voor optimaal effect is het aanbod van alle verschillende partners ondergebracht in vier niveaus: signalering, gezondheidseducatie, schoolomgeving en schoolbeleid. Zo zijn en blijven we op onze school aan alle kanten volop in beweging.'

Dordtse scholen enthousiast
Scholen in Dordrecht waren allereerst enthousiast dat hen niet direct iets werd aangeboden maar dat eerst werd gevraagd waaraan behoefte is. Basisschool Pius10 ging als één van de eerste in Dordrecht aan de slag met de Gezonde School. Directeur Pieter Remeijsen vertelt daarover: `Natuurlijk doen we als school al veel, maar het is fijn om alles op een rijtje te krijgen. Door aanpassingen in ons bestaande gezondheidsprogramma en verankering in het beleidsplan is de Gezonde School een welkome aanvulling op het totale pakket voor leerlingen, leerkrachten en ouders. Deze lijn zetten we binnen onze school voort.'

Kiezen in Hendrik-Ido-Ambacht
Ook directeur Ruben van der Steen van OBS de Waterlelie in Hendrik-Ido-Ambacht is enthousiast, hij wilde direct aan de slag. `Aandacht voor gezondheid is onlosmakelijk verbonden met de primaire taak van scholen', zo stelt hij. `Scholen kunnen inmiddels kiezen uit een enorm aanbod aan lespakketten, maar waar hebben scholen nu echt behoefte aan? Wat vinden leerkrachten, ouders en leerlingen zelf het meest belangrijk? Hoe sluit je aan bij de situatie op school? Op deze vragen moet in onze optiek eerst antwoord komen, voordat je verantwoord bezig kunt zijn met gezondheid. De methodiek van de Gezonde School helpt ons om samen met de GGD Zuid-Holland Zuid antwoorden op deze vragen te formuleren.' ·

Gorinchem zorgt voor overzichtelijk aanbod
Omdat in Gorinchem verschillende partijen actief zijn op het gebied van een gezonde leefstijl bekeken Gorinchem Beweegt, de GGD ZHZ en de Gezonde Regio samen hoe het aanbod aan activiteiten voor basisscholen overzichtelijker kon worden. De GGD ZHZ ontwikkelde op basis van de Gezonde School een `menukaart gezonde leefstijl'. Directrice Hellen Blom van de JP Waale school is enthousiast: `Met het aanbod overzichtelijk op de

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 24



Het webteam

Alle adressen op sociale kaart ZHZ
De sociale kaart op internet, uitbouw van intranet en behouden en behalen van HKZcertificaten zijn enkele van de onderwerpen waarbij het webteam in 2010 was betrokken. Na een opbouwfase van ruim twee jaar zijn alle adressen van regionale organisaties voor zorg, welzijn en wonen in de regio Zuid-Holland Zuid te vinden op www. socialekaartzhz.nl. In totaal zijn bijna 4.000 records opgenomen. De website werd in 2010 door een kleine 14.000 bezoekers bekeken, bijna een verdubbeling ten opzichte van het laatste complete meetjaar 2007. Begin 2010 zijn ook alle adressen in de Hoeksche waard toegevoegd. In 2010 werd gestart met koppeling van de sociale kaart aan MEE Drechtsteden, de CJG's en voorbereiding van de koppeling met de GHOR ZHZ. Vanwege een intern verzoek zijn alle huisartsengegevens gecontroleerd en geëxporteerd. In de Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden en Hoeksche Waard werden verder twee kwaliteitsonderzoeken uitgevoerd onder alle 1.550 opgenomen beroepskrachten en organisaties. De respons was voldoende, het resultaat prima.

Intranet
Eind 2009 kreeg de GGD een nieuw intranet. Meer dan twintig interne redacteuren werden aangesteld. Zij verzorgden elf handboeken voor de HKZ-certificering en verschillende afdelingspagina's. Veel tijd investeerde het webteam in ondersteuning, begeleiding, toezicht houden en plaatsing van de handboeken per afdeling.

Internet en intranet
De website van de GGD trok in 2010 zo'n 60.000 bezoekers. Het webteam verzorgde het gehele jaar de technische ondersteuning en nam een deel van het jaar de publicaties op de site voor haar rekening.

Certificering
Het webteam speelde in 2010 tevens een belangrijke rol in het behouden en behalen van de HKZ-certificaten. De rol van het team bestaat daarbij vooral uit ondersteuning, begeleiding en toezicht houden op plaatsing van de handboeken per afdeling. ·

E-portal Gezond ZHZ
De website Gezond ZHZ trok in 2010 een kleine 7.000 bezoekers, exclusief de bezoekers van de websites Verzuip jij je toekomst ZHZ, Gezonde school ZHZ, Beweegmaatje en 50plusnet.

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 25



Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector

Rand van de GGD ZHZ-puzzel is gelegd
In een druk jaar waarin de GGD ZHZ vorm gaf aan verdere professionalisering van de organisatie werden steeds stukjes van de puzzel op de juiste plek gelegd en stevig verankerd, onder meer door middel van de HKZ-certificering. De rand van de GGD ZHZ-puzzel ligt er, in 2011 wordt de puzzel afgemaakt. In de jaargang 2009/2010 zijn HKZcertificaten behaald en behouden bij onderstaande afdelingen: · Jeugdgezondheidszorg · OGGZ vangnet en advies · Epidemiologie en beleid · Technische Hygiënezorg ( ISO gecertificeerd) · Reizigersadvisering · Infectieziektebestrijding · Gezondheidsbevordering · Forensische geneeskunde · Tuberculose · Medische milieukunde

HKZ-certificering 2010/2011
In 2010 is de GGD Zuid-Holland Zuid vier maal bezocht door Lloyd's voor een eerste en een tweede fase bezoek audit. Deze auditbezoeken hadden met name betrekking op beoordeling van het gedocumenteerde kwaliteitssysteem van de afdelingen Forensische geneeskunde, Tuberculose en Medische Milieukunde. De bezoeken leidden tot het behalen van de deelcertificaten voor alle afdelingen.

Tevens vonden vervolgbezoeken plaats bij de afdelingen OGGZ, IZB, GBO. Deze gesprekken verliepen naar volle tevredenheid van Lloyds, de HKZ-certificering werd voor alle afdelingen behouden. Lloyd's gaf in verschillende rapportages punten aan waaraan de GGD Zuid-Holland Zuid moet werken. Deze aandachtspunten zijn meegenomen in de interne audits en in corrigerende maatregelen en zijn grotendeels afgehandeld. Opvallend is de vooruitgang in de uitvoering van structurele klanttevredenheidsonderzoeken en de Fona-meldingen. ·

Jaarbericht GGD ZHZ 2010 pagina 26



Adres In mei 2010 is de hoofdvestiging van de GGD ZHZ verhuisd naar het Gezondheidspark: Karel Lotsyweg 40, 3318 AL Dordrecht Postbus 166, 3300 AD Dordrecht Route Een routebeschrijving vindt u hier. Openingstijden maandag t/m vrijdag van 08.15 tot 17.00 uur t 078 770 85 00 f 078 770 85 01 e mail@ggdzhz.nl

De GGD ZHZ voert in opdracht van de negentien gemeenten in de regio wettelijk taken uit op het gebied van: · Jeugdgezondheidszorg · Infectieziektebestrijding · Medische milieukunde · Openbare geestelijke gezondheidszorg · Gezondheidsbevordering en onderzoek

Colofon
Eindredactieenrealisereingafdeling communicatie GGD ZHZ en Scherp tekstwerk Vormgeving Studio Raaf Mei 2011. Vragen en opmerkingen over dit jaarbericht kunt u richten aan de afdeling communicatie GGD ZHZ: communicatie@ggdzhz.nl De GGD ZHZ is één van de sectoren van de Regio ZHZ

woensdag 18 mei 2011