Wageningen Universiteit en Researchcentrum
17 mei 2011
Onderdeel: LEI
De afkeer die mensen in eerste instantie vaak hebben van in vitro-vlees
is sterk moreel geladen. Deze eerste reactie slaat vaak snel om na meer
uitleg. Dit blijkt uit de notitie In-vitrovlees: Yuck! (?); Een eerste
verkenning van een eerste reactie.
In vitrovlees of kweekvlees ontstaat uit dierlijke stamcellen; onder de
juiste omstandigheden kan hieruit spierweefsel groeien. Op deze wijze
kan vlees worden geproduceerd zonder dat daar dieren aan te pas komen.
Deze techniek is de eerste proeven nog niet ontstegen, maar het
ministerie van EL&I wil het onderzoek ernaar stimuleren, en tegelijk
alvast de mogelijke reacties in beeld brengen. Het laat daarom een
multidisciplinair Utrechts-Wagenings onderzoek uitvoeren met als
uiteindelijk doel een eetbaar product te ontwikkelen dat aantrekkelijk
wordt gevonden. Deze notitie verkent een nogal eens voorkomende eerste
reactie: afkeer.
Slachtofferloos vlees
De afkeer waarmee mensen in eerste instantie vaak op het idee van in
vitrovlees reageren heeft sterke morele kanten. Het is niet zo dat
mensen het niet denken te lusten, ze wijzen het veeleer om ethische
redenen af. Twee associaties lijken daarbij een belangrijke rol te
spelen. Ten eerste wordt in vitrovlees geassocieerd met vlees waarmee
âgerommeldâ is, en ten tweede met genetisch gemanipuleerd voedsel.
De afkerige morele reactie slaat vaak snel om als mensen zich
realiseren dat voor in vitrovlees geen dieren worden gehouden en
hiervoor dus ook geen dier in slechte omstandigheden gehouden wordt. In
vitrovlees biedt de mogelijkheid om 'slachtofferloos' vlees te eten.
Ook wordt voor het maken van in vitro vlees geen gebruik gemaakt van
genetische modificatie. Het idee dat er bij de productie op
onduidelijke manieren wordt gerommeld kan niet zo snel verdwijnen:
voorlopig bestaat in vitro vlees niet en het is dus ook niet duidelijk
hoe het precies zal worden gemaakt.
Lust en walging
Vlees roept op zichzelf al snel een gevoel van walging op. In alle
culturen zijn er taboes op (bepaalde soorten) vlees en in alle culturen
wordt vlees gezien als zowel als het meest lustvolle als het meest
walgelijke voedsel. Negatieve oordelen over intensieve veehouderij
versterken de afkerige neigingen, en kunnen het oordeel over in vitro
vlees juist positief beïnvloeden. Vergelijkingen met andere
ontwikkelingen op het gebied van 'eiwittransitie' kunnen verhelderend
zijn. Insecten worden, net als in-vitrovlees, onder de aandacht
gebracht als een duurzaam alternatief voor vlees, en ook hier speelt
walging een rol. Voorstanders wijzen er dan bijvoorbeeld op dat we wel
garnalen eten, die helemaal niet zoveel anders zijn dan insecten.
Nota 10-179: In-vitrovlees: Yuck! (?); Een eerste verkenning van een
eerste reactie
Contact
Cor van der Weele