Afscheid prof.dr. Dick de Boer en boekpresentatie
Datum: 23 mei 2011
Op maandag 23 mei 2011 om 16.15 uur houdt prof.dr. Dick E.H. de Boer in
de Aula van het Academiegebouw zijn afscheidscollege als hoogleraar
middeleeuwse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, onder de
titel `Een Boekje open over de Middeleeuwen'. Voorafgaand vindt een
afscheidssymposium plaats. Aan het eind van de plechtigheid presenteert
De Boer - als een symbolisch afscheidscadeau aan de Groningse
samenleving - zijn boek Emo's Reis. Een historisch culturele
ontdekkingstocht door Europa in 1212.
Het eerste exemplaar van Emo's Reis wordt aangeboden aan twee personen
die de belangstelling voor de Groningse cultuur en geschiedenis èn de
historische verbindingen met Münster belichamen: Jan Terlouw,
voorzitter van de commissie die de levensvatbaarheid van het Groninger
Forum concept onderzocht, en Udo Grote, hoofd van de Schatzkammer van
de Dom van Münster.
Emo van Huizinge
Emo's Reis verbindt de Fries-Groningse landen aan het begin van de 13de
eeuw met het bruisende, dynamische Europa van die tijd. Dick de Boer
kijkt naar die tijd door de ogen van Emo van Huizinge, een ongeveer 40
jaar oude zoon uit een gegoed Fries geslacht, die als proost (abt) het
kloostertje Bloemhof in Wittewierum tot aanzien zou brengen. Voordat
het zover was, reisde Emo tussen november 1211 en juli 1212 naar Rome
om steun te krijgen van de toenmalige paus in een conflict met de
bisschop van Münster. `Superpaus' Innocentius III was één van de
machtigste pausen uit de geschiedenis. Innocentius had niet alleen een
enorme gedrevenheid en intelligentie, maar was ook een baken in een
woelige zee, doordat in deze periode twee kandidaten streden om het
keizerschap in het Duitse Rijk, ketterijen en hervormingsbewegingen de
kerk in beroering brachten en de strijd tegen de Islam in Spanje en het
Heilige Land oplaaide.Intussen bloeiden handel en wetenschappen en was
overal in Europa het geklop te horen van steen- en beeldhouwers die
haast koortsachtig werkten aan de bouw van kerken, kloosters en
kathedralen. Soms nog in de strenge, sobere romaanse stijl, vaak in de
sprankelende, lichte stijl van de gotiek.
Naar Rome en terug
In zijn boek volgt Dick de Boer de reis van Emo naar Rome en terug, van
dag tot dag, als een reisgids door het Europa van 800 jaar geleden. Het
boek werkt als een tijdmachine, waarin de lezer plaats kan nemen, om
daarmee zelf - in een leunstoel, op een fiets of in een auto - door dat
fascinerende Europa te reizen. Mensen te ontmoeten die kleur gaven aan
die tijd, troubadours, abten, edelen, hertogen; handschriften,
muurschilderingen en beelden, gebouwen en landschappen te zien die acht
eeuwen geleden bestonden en nog steeds te zien zijn. Zo volgt de lezer
Emo via het piepkleine kloostertje van St. Gerlach in Houthem naar het
reusachtige moederklooster van Prémontré bij Laon, reist hartje winter
over de Alpenpas van de Mont Cenis naar Rome. Bezoekt het middeleeuwse
Rome, ineengeschrompeld binnen de oude muren, waar koeien graasden op
het Forum en schapen op het Circus Maximus, en waar tientallen kerken
verrezen. De lezer maakt kennis met de problemen die het pausdom
bezighielden en met de stroperige bureaucratie van Rome en hij volgt
Emo op zijn terugtocht naar het noorden, via Bologna en Milaan, achter
de legerbenden van de ene keizer aan en voor die van de andere keizer
uit. Via de bisschopssteden en de kleinen Joodse gemeenschappen langs
de Rijn, en langs Münster terug naar huis. Meer dan 800 illustraties en
vele tientallen `tekstillustraties' in de vorm van vertaalde citaten
uit heiligenlevens, kronieken, brieven en oorkonden maken het tot een
heel levendig boek. Het is fantastisch vormgegeven door de Harense
grafisch ontwerper Jan Kees Schelvis, die in zijn ontwerpen letterlijk
de rode draad van de reis heeft verwerkt tot schematische kaarten per
reisetappe.
Het boek is de vrucht van een fascinatie van De Boer van ruim 20 jaar,
die vijf jaar geleden in echt onderzoek werd omgezet. Voor de
reconstructie van de reis werkte De Boer deels samen met de
schrijfster-kunstenares Ynskje Penning, die op basis van dit thema de
historische roman, Emo's Labyrint schreef.
Emo's Reis wordt uitgegeven door de Uitgeverij Noordboek, ISBN 978 90
330 07 880, 29.95 euro, 496 blz.
Rijksuniversiteit Groningen