Veel uitvoeringskennis onbenut door politiek
Persbericht van Uitgeverij Thoeris B.V.
Politici, managers en beleidsmakers gaan te weinig te rade bij
professionals in de uitvoering van de publieke dienstverlening.
Daardoor zijn de systemen van de overheid, wetten en regels vaak niet
toegesneden op de leefwereld van mensen, snappen burgers de overheid
niet meer en voelen professionals zich miskend. Dat zegt Tof Thissen,
directeur Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) en Eerste
Kamerlid, in zijn boek En plein public waarin dienstverleners uit de
publieke sector worden geportretteerd. Thissen biedt zijn boek aan
premier Rutte aan op 1 juni in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag.
Unaniem geven de dienstverleners in het boek aan dat overheidssystemen,
regels en wetten een adequate aanpak van problemen regelmatig in de weg
staan en soms zelfs tegen elkaar in werken, wat de uitvoering van hun
taken lastig maakt, en burgers ten einde raad. De in het boek
geportretteerde schuldhulpverlener noemt het 'toeslagencircus van de
Belastingdienst': bedoeld om mensen uit de schulden te houden, maar in
de praktijk een veroorzaker van schulden. 'Mensen die zijn aangewezen
op de slechtst betaalde en onzekere banen hebben geen buffers om te
wachten tot de Belastingdienst maanden of zelfs een jaar later nog eens
definitief de juiste toeslagen vaststelt, zegt ze.
En plein public geeft meer voorbeelden waar overheidssystemen niet
aansluiten op de leefwereld van mensen. De werkloze jongere die een
opleiding beveiliging wil, maar van de sociale dienst alleen een
standaard sollicitatietraining kan krijgen die hij bovendien al vier
keer heeft gedaan. Zeven hulpverleners die van elkaar niet weten dat
zij hetzelfde gezin adviseren. De wegbezuinigde stagecoördinatoren in
het middelbaar beroepsonderwijs, waardoor jongeren van school moeten
omdat ze er niet zelf in slagen een stageplaats te vinden. Buren die
onmiddellijk de gemeente bellen omdat niemand meer weet hoe om te gaan
met de onderbuurman die de hele dag in zichzelf praat en ouders die
hoopvol naar de juf kijken als hun kind niet zo goed leest, terwijl de
politiek hamert op zelfredzaamheid.
Systemen, wetten en regels ondergaan hun vuurdoop pas op de werkplek
van de beroepskracht, aldus Thissen. Heel vaak een werkplek van of in
opdracht van de gemeente, waar steeds meer taken terechtkomen, meestal
met minder geld en altijd met hoge verwachtingen van burgers. 'De
praktijk is vrijwel altijd complexer, weerbarstiger en roept andere
verwachtingen op dan waarmee op de tekentafel van de beleidsmakers en
politiek rekening is gehouden.'
Er is ook goed nieuws. De 27 portretten van de professionals in En
plein public laten niet alleen zien waar de schoen soms wringt, maar
tekenen ook de kracht van de publieke dienstverlening. Een
grootscheepse vaccinatiecampagne? 'Het is een soort schoolreisje.
Niemand zeurt dan over lang doorwerken,' vertelt een GGD-arts. Een
vmbo-docent organiseert wiskunde op vrijwillige basis voor leerlingen
die dat niet in hun profiel hebben, waardoor ze veel meer mogelijkheden
voor een vervolgopleiding hebben. Een Amsterdamse brandweerman vindt
het geen enkel probleem om 's nachts zijn bed uit te moeten omdat
iemand zijn deur dicht heeft laten vallen, of voor een patiënt die naar
beneden moet worden gedragen om naar het ziekenhuis te kunnen. Positief
nieuws over de Belastingdienst? Deze stelt zich regelmatig constructief
op bij het verlenen van een betalingsregeling aan mensen met grote
geldproblemen. 'Als je maar iemand aan de telefoon hebt die bereid is
te luisteren,' aldus een thuisbegeleider. De ambtenaar burgerzaken in
een kleine gemeente die na sluitingstijd de paspoorten verlengt van een
gezin dat diezelfde avond nog met het vliegtuig op vakantie gaat.
Thissen: 'De in En plein public geportretteerde professionals waken
ervoor mensen in hokjes te stoppen en ze geven de ander iedere dag
opnieuw krediet. Ze zijn ervan doordrongen dat ze in dienst zijn van de
burger, dat de samenleving hun salaris betaalt. Het blijkt keer op keer
cruciale bagage voor het belangrijke werk dat ze doen.' En: 'Ik hoop
dat de verhalen van de 27 professionals in dit boek tal van jonge
mensen inspireren om na hun studie of vakopleiding een aantal jaren
voor ons allen, namens ons allemaal in dienst van de overheid te
werken. Of misschien wel een betekenisvol leven lang!'
*
Links:
http://www.thoeris.nl
Razende Robot Reporter