Rijksoverheid
Openingstoespraak project Hollandse Meesters
Toespraak | 23-05-2011
Op donderdag 18 mei opende staatssecretaris Halbe Zijlstra het project
Hollandse Meesters in de Kunsthal te Rotterdam.
o Als iemand het heeft over `Hollandse Meesters', dan denk je toch
al snel aan `de grote vier' uit de Gouden Eeuw: Johannes Vermeer, Frans
Hals, Jan Steen en Rembrandt van Rijn. Toen zij leefden, had je nog
geen film of video. En daarom weten we ook niet zo precies hoe het er
in hun ateliers aan toeging. Er werden in ieder geval lange dagen
gemaakt, want ze hebben ons heel veel meesterwerken nagelaten.
o Toch blijft het onze nieuwsgierigheid prikkelen, hoe deze
meesters vroeger werkten. We zouden ze graag bezig zien en over hun
werk horen praten. Zo'n blik achter de schermen geeft je ook een
bepaalde kijk op het schilderij. Als je weet hoe iets tot stand is
gekomen, dan speelt die kennis mee in je beoordeling.
o Vanuit die gedachte is dit project `Hollandse Meesters' geboren.
Want anders dan in de Gouden Eeuw kunnen we nu wél filmen in de
werkruimtes van hedendaagse kunstenaars om iedereen te laten zien hoe
hun werk tot stand komt. Je bent als kijker getuige van een heel
persoonlijk proces, je mag over de schouders meekijken. En je krijgt
antwoord op de vraag: "What makes them tick?"
o Documentairemaakster Ineke Hilhorst, een van de
initiatiefneemsters van dit project, zei het heel treffend: "Het draait
als het ware om de hartslag van het atelier, de plek die zoveel zegt
over de kunstenaar. Hoe staat die in het leven, hoe denkt hij?" Met
deze atelierportretten komen we erachter. En dat zijn geen zakelijke
minidocumentaires, want we hebben hier te maken met filmische
kunstenaars die beeldende kunstenaars portretteren: een garantie voor
boeiende cross-overs.
o Naast Ineke Hilhorst stonden ook fotograaf Michiel van Nieuwkerk
en producent René Mendel aan de wieg van dit project, dat wordt
ondersteund door het Mediafonds en het Fonds voor Beeldende Kunsten,
Vormgeving en Bouwkunst. Ik ben blij dat beide fondsen, die op hun
beurt worden ondersteund door OCW, elkaar hebben gevonden. Zo'n
onverwachte samenwerking leidt tot prachtige resultaten. Ik ga ervan
uit dat ook andere fondsen hierdoor worden geïnspireerd.
o Vandaag krijgen we de eerste 15 films te zien. En dit is nog maar
het begin van een omvangrijke serie, waarin een hele generatie
belangrijke kunstenaars de hoofdrol speelt: de Hollandse Meesters van
de 21e eeuw. Voorlopig is hiervoor een lijst van 100 namen gehanteerd.
Die canon staat niet in marmer gebeiteld, maar het is wel een
representatieve selectie. Daardoor wordt de serie ook een historisch
document over hedendaagse beeldende kunst.
o Het Mediafonds en het Fonds BKVB staan achter de ambitie om
uiteindelijk honderd films te maken, maar na iedere 20 films worden de
resultaten geëvalueerd. Natuurlijk in de eerste plaats op kwaliteit,
maar de fondsen hebben al aangegeven dat ook de kijkcijfers zwaar
zullen meewegen. Ik juich het vanzelfsprekend toe dat u ook het
criterium van publieksbereik hanteert, want dat is een belangrijk punt
in het cultuurbeleid van dit kabinet.
o Ook in dat opzicht heeft u er veel werk van gemaakt; u heeft
ervoor gekozen om het publiek op verschillende manieren te benaderen.
De films zijn nu niet alleen in de Kunsthal te zien, maar straks ook
bij de regionale omroepen. Bovendien zijn ze beschikbaar voor musea en
u gaat ze permanent online zetten. En dan zijn ze ook nog eens te
bekijken in tien mobiele bioscoopjes, speciaal hiervoor ontworpen door
kunstenaar Rob Vrijen. Die tweepersoons bioscoopjes staan nu nog in de
Kunsthal, maar vanaf 26 juni gaan ze op toernee door het hele land.
Alles bij elkaar moet dat wel tot hoge kijkcijfers leiden!
o Zo meteen heb ik de eer om de eerste film te starten. Een portret
van de oudste deelnemende kunstenaar, Herman de Vries, gefilmd door
Barbara Makkinga. Een prachtige première van een uniek project, dat ik
heel veel succes en een mooie toekomst toewens. En voor nu wens ik u
allemaal heel veel kijkplezier met Hollandse Meesters!