Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Gemaal Leemans bemaalt weer de Wieringermeer
Publicatiedatum : 6 juni 2011
Gemaal Leemans is vernoemd naar de hoofdinspecteur-generaal van
Rijkswaterstaat ir. W.F. Leemans. Hij was in zijn tijd de meest
gezaghebbende waterbouwkundige van Nederland.
Gemaal Leemans in Den Over is versneld weer ingezet voor het droogmalen
van de Wieringermeer. Leemans spuit water uit de zoute Wieringermeer
rechtstreeks op de Waddenzee. Daarmee wordt de drinkwatercapaciteit van
het IJsselmeer ontzien. Tijdens de revisie van Leemans deed gemaal Lely
dienst, maar dit gemaal in Medemblik spuit het zoute water rechtstreeks
in het IJsselmeer.
Zoet water uit IJsselmeer en Markermeer is essentieel voor het water in
sloten, vaarten en meren in het gebied tussen het Noordzeekanaal en het
Marsdiep. Met name de water-inlaat bij Schardam is het infuus voor het
Noord-Hollandse boezemwater. Bij Andijk wordt IJsselmeerwater met een
pijpleiding naar de drinkwaterduinen in het westen gevoerd. Niemand
heeft baat bij veel zout.
Wieringermeer
De Wieringermeer is onderdeel van de Zuiderzeewerken uit het midden van
de vorige eeuw. Sinds de drooglegging in 1927 wordt de Wieringermeer
bemalen door twee gemalen. Dit zijn de gemalen Leemans in Den Oever en
Lely in Medemblik. Beide gemalen sloegen water uit op de voormalige
Zuiderzee en na de aanleg van de Afsluitdijk op het IJsselmeer.
In het IJsselmeer kwam via de Rijn veel zout. Een groot deel was
afkomstig uit de Franse Kalimijnen. Ook het water uit de diepe delen
van de Wieringermeer is behoorlijk zout. Het water uit dit gedeelte van
de polder bevat 2,7 gr/liter zout, zeewater ongeveer 27 gr/liter. Dit
zout komt uit oude lagen van de oorspronkelijke zeebodem omhoog met
kwelwater.
Uit het IJsselmeer wordt bij Andijk water gewonnen voor drinkwater. De
drinkwater-winning ondervond veel hinder van het zout.
In 1997 is, in het kader van het Rijnzoutverdrag (tussen Frankrijk,
Zwitserland, Duitsland en Nederland), bij gemaal Leemans een lange
perskoker aangelegd rechtstreeks naar de Waddenzee. In principe bemaalt
Leemans de Wieringermeer en staat Lely stand-by. Hierdoor is de
zoutlast op het IJsselmeer behoorlijk afgenomen.
Revisie Leemans
Dit jaar worden de vier pompen van gemaal Leemans gereviseerd. Het was
de bedoeling om het gemaal buiten bedrijf te laten tot ook pomp 4 was
gereviseerd. In verband met de aanhoudende droogte wordt er op het
IJsselmeer niet of nauwelijks gespuid. Het water wordt vastgehouden als
voorraadbuffer. Om het zoutgehalte in het IJsselmeer niet te veel te
laten oplopen is besloten om gemaal Leemans, zij het met een pomp
minder, weer in bedrijf te stellen. Hierdoor kan het water weer naar de
Waddenzee worden afgevoerd.