Persbericht 6 juni 2011
Situatie en persoonlijkheid bepalen begrip lichaamstaal
De invloed van de situatie en iemands persoonlijkheid op het aflezen van iemands emotie uit de gezichtsuitdrukking of lichaamshouding is groot en meestal onbewust. Dat blijkt uit experimenteel onderzoek van de neuropsychologe Mariska Kret, die deze week promoveert aan Tilburg University. Ze onderzocht onder meer verschillen tussen mannen en vrouwen, het interpretatievermogen van delinquenten en het effect van hoofddoekjes.
Hoe mensen zich gedragen en bewegen heeft een directe invloed op ons, of we ons daar nu van bewust zijn of niet. Zo letten we op gezichtsuitdrukkingen, de klank van de stem en de lichaamshoudingen. Maar mensen verschillen onderling ook in de manier waarop ze emoties herkennen en ervaren. Mariska Kret onderzocht een aantal van die verschillen. Ze blijken vooral duidelijk op te treden als er sprake is van een vorm van dreiging.
De manier waarop we emoties waarnemen is bijvoorbeeld afhankelijk van het geslacht van zowel de waarnemer als de waargenomene, blijkt uit het onderzoek van Kret. Een aantal hersengebieden is bij mannen actiever dan bij vrouwen als ze geconfronteerd worden met dreigende lichaamstaal van een man. Bij dreigende lichaamstaal van een vrouw treedt dat effect bij mannen veel minder op.
Agressieve en gewelddadige delinquenten hebben vaak problemen met de herkenning van andermans emoties en blijken in vergelijking met niet-delinquente proefpersonen vooral angstige lichaamstaal vaak te interpreteren als boosheid. Daarnaast hebben ze grote moeite met het herkennen van een blije lichaamshouding wanneer deze wordt gepresenteerd tegen de achtergrond van een groep vechtende mensen, of een blije gezichtsuitdrukking wanneer het lichaam een dreigende houding vertoont. Zo'n tekort in het herkennen van andermans emoties zou ten grondslag kunnen liggen aan agressie en gewelddadig gedrag, concludeert Kret.
Een andere vooronderstelling die Kret onderzocht is dat het dragen van een islamitisch hoofddoekje in de vorm van een niqaab de herkenning van emoties belemmert. Ze onderzocht dat door proefpersonen gezichtsuitdrukkingen te laten herkennen van mensen met een niqaab, mensen met dezelfde mate van gezichtsbedekking in de vorm van een muts en sjaal, mensen met een hijab (waarbij het gezicht volledig zichtbaar is) en mensen met een muts. Het meest opvallende resultaat was dat de emotie angst het best herkend wordt wanneer het gezicht deels verscholen gaat achter een niqaab, meer dan bij een muts en sjaal, terwijl precies dezelfde delen van het gezicht bedekt werden.
Dit onderzoek bevestigt dus dat de niqaab de herkenning van emoties belemmert, maar de reden is niet zozeer dat alleen de ogen zichtbaar zijn, maar vooral dat de negatieve associaties die mensen hebben met de Islam onbewust invloed uitoefenen op hoe zij de iemands emoties interpreteren.
Universiteit van Tilburg