Winnaars Gulden Feniks 2011 bekend
7 juni 2011
Winnaars Gulden Feniks 2011 bekend
Vandaag zijn tijdens PROVADA de Gulden Feniks prijzen voor 2011 in de
drie categorieën Renovatie, Transformatie en Gebiedstransformatie
uitgereikt. De Gulden Feniks is de enige prijs die exclusief voor de
bestaande gebouwde omgeving is. De jury wees In de categorie Renovatie
de Politieacademie in Apeldoorn aan als winnaar. Het Arnhemse
Modekwartier 100% Mode in de wijk Klarendal won de prijs in de nieuwe
categorie Gebiedstransformatie. In de categorie Transformatie hebben
twee excellente projecten ex aequo een Gulden Feniks gewonnen: het ROC
Twente in Hengelo en de Lichttoren in Eindhoven. Erevoorzitter Femke
Halsema reikte de prijzen uit aan de verschillende projectteams.
Winnaar Renovatie: Politieacademie in Apeldoorn
De renovatie van de Politieacademie in Apeldoorn is een toonbeeld van
hergebruik van een onderwijsgebouw waarbij door nieuwe toevoegingen het
geheel sterk in betekenis is toegenomen. De jury is onder de indruk van
de respectvolle wijze waarop het bestaande complex, ooit gebouwd als
klein seminarie maar al ruim 30 jaar in gebruik bij de politieacademie,
nu dienst doet als modern en open opleidingscentrum. De hoge lokalen,
de breviergangen en de kapel zijn fantastische plekken voor onderwijs
en ondersteunende functies geworden. De niet-passende functies zoals de
schietbaan zijn op terughoudende wijze ondergebracht in aparte
nieuwbouw.
De meest tot de verbeelding sprekende ingreep aan het complex is de
boogvormige glazen overkapping. Door deze opmerkelijk gevormde kap kan
de voormalige binnenplaats nu functioneren als het kloppende hart van
de Politieacademie. Doordat aan het bestaande monument nieuwe elementen
zijn aangebracht in gelijk opgaande betekenisvermeerdering met het
oude, is sublimatie ontstaan van het geheel waarbij het geheel meer is
dan de som der delen en beter dan ooit geweest is.
Winnaar Gebiedstransformatie: 100% Mode in Klarendal
100% Mode is een innovatieve en thematisch gerichte
gebiedstransformatie in de Arnhemse wijk Klarendal. Deze wijk, ooit
gebouwd voor arbeiders aan de spoorweg, was eind vorige eeuw verloederd
tot achterstandswijk. De bebouwing was in een slechte staat, winkels en
voorzieningen trokken weg, de wijk was voortdurend in het nieuws in
verband met overlast, vechtpartijen, drugshandel en dergelijke. Eerdere
pogingen om de wijk een impuls te geven waren op niets uitgelopen
totdat de gemeente in 2003 de regie oppakte en samen met onder andere
Woningbouwvereniging Volkshuisvesting en de bekende Modeacademie ArtEZ
een succesvol concept ontwikkelde voor een modekwartier. Inmiddels zijn
veertig tot vijftig startende mode-ondernemers in de hoofdstraten
gevestigd en zorgen voor verlevendiging in de aandachtswijk.
Versterking van de sociaaleconomische structuur, bevordering van de
creatieve sector en behoud van de historische kwaliteit gaan
hand-in-hand. Een sleutelproject is de verplaatsing van het historische
postdistributiekantoor van het station naar een cruciale plek in het
gebied. Dit 19e eeuwse gebouw is in stukken gezaagd en herbouwd tot een
trendy grand café/restaurant met aantrekkelijk terras. Klarendal groeit
uit de positie van achterstandsgebied naar een wijk waar je gezien kan
worden. Dat trekt publiek en investeerders van buiten de wijk aan. De
jury heeft veel waardering voor de thematische aanpak en de resultaten
die nu al zijn geboekt.
Winnaar Transformatie: ROC Twente in Hengelo
De oude Gieterijhal van Stork is op een voorbeeldwaardige wijze
ingepast in het nieuwe ROC Twente. De jury prijst het lef waarmee het
ROC het heeft aangedurfd om van dit industrieel erfgoed het hart van
haar opleidingen te maken. De enorme hal is daarbij niet vol gebouwd
maar juist zo open mogelijk gebleven, met behoud van de lange
zichtlijnen en op een wijze dat de oude sfeer nog zeer goed voelbaar
is. Door deze transformatie is belangrijk erfgoed zinvol hergebruikt,
heeft de school een uniek karakter gekregen en is het gebied aan het
spoor versterkt op weg naar een nieuw leven. De vestiging van het grote
ROC op deze plaats heeft een sterke uitstraling op herontwikkeling van
het gehele gebied. De historische elementen zijn naar de mening van de
jury uitstekend bewaard gebleven en gecombineerd met de nieuwe
vleugels. Deze vleugels staan op de plaats van de constructief en
cultuurhistorisch minder belangrijke, oude zijbeuken. Hierdoor is de
oorspronkelijke structuur herkenbaar gebleven. Dit is geen compromis
naar het verleden maar een heldere kijk op de toekomst, een vorm van
hergebruik die aanmoediging verdient omdat zonder een dergelijk modern
hergebruik deze industriële hallen weinig overlevingskansen hebben.
Winnaar Transformatie: De Lichttoren in Eindhoven
De Lichttoren heeft een enorme symboolwaarde voor de stad Eindhoven en
is op zorgvuldige en voorbeeldwaardige wijze behouden gebleven. De
nieuwe functiemix, waarbij naast loft appartementen en kantoorruimte
ook winkels en horeca hun plek vonden, voegt levendigheid toe aan dit
deel van de binnenstad. De transformatie is uitgevoerd met zeer veel
respect voor het bestaande, ruige karakter van de voormalige
gloeilampenfabriek. Overal is de oorspronkelijke betonconstructie in
het zicht gebleven. Toevoegingen, die voor de transformatie nodig
waren, zijn op een bewonderenswaardige wijze ingepast, zoals de glazen
balkons op de borstweringen van de woningpuien. Ook aan duurzaamheid is
veel aandacht besteed; de Lichttoren is goed geïsoleerd en van moderne
installaties voor energielevering voorzien. Bovenal vindt de jury het
belangrijk dat een dergelijk belangrijk monument op een aantrekkelijke
wijze is getransformeerd met grote impact op de omgeving.
Meer informatie
Op de website van de Gulden Feniks is een uitgebreide beschrijving van
alle inzendingen te vinden.
Stichting Bouw Research