Wageningen Universiteit en Researchcentrum 17 jun 2011
Nummer: NP

Promovendus Bram Vanthoor bij Wageningen UR Glastuinbouw heeft een rekenmethode ontwikkeld om kassen te ontwerpen die beter zijn afgestemd op lokale omstandigheden. De methode is getoetst voor Nederland en Spanje. In de toets werden twee verschillende kasontwerpen gegenereerd die goed waren afgestemd op de situatie ter plekke. De methode biedt perspectief om wereldwijd de kassenbouw te optimaliseren. Vrijdag 17 juni 2011 verdedigt Vanthoor zijn proefschrift. Â
Boogkassen, parral-kassen, Venlo-kassen en breedkappers; de variatie aan kasmodellen is wereldwijd groot. Bij het ontwerp van een kas moet bovendien worden gekozen tussen een groot aantal verschillende constructie-elementen zoals kasdekmaterialen, verwarming- of koelsysteem. Voor welk type kas een teler kiest en hoe de kas wordt uitgevoerd, hangt af van onder andere het buitenklimaat, economische factoren, wetgeving, sociale omstandigheden en de aanwezigheid van bronnen zoals water, energie en CO2. De keuze voor één mogelijkheid heeft vaak direct gevolgen voor de andere elementen en hangt ook nog af van het gewas dat in de kas geteeld gaat worden. Dat maakt het optimaliseren van het ontwerpproces erg lastig.

Optimalisatie ontwerp
Bram Vanthoor ontwikkelde een ontwerpmethode die, afhankelijk van het lokale klimaat en economische condities, een kas genereert die het maximale financiële resultaat oplevert. De methode gaat steeds uit van de lokale omstandigheden en houdt rekening met acht ontwerpelementen, namelijk kasconstructie, kasdekmateriaal, buitenscherm, krijtmaterialen, energiescherm, verwarmingssysteem, koelsysteem en CO2-doseersysteem.

De ontwerpmethode is gebaseerd op drie modellen, namelijk een kasklimaatmodel, een gewasmodel en een economisch model. Deze modellen berekenen afhankelijk van de ingevoerde variabelen het financiële resultaat. Vervolgens past een optimalisatie-algoritme het kasontwerp stapje voor stapje aan. Zo wordt uiteindelijk het financiële resultaat gemaximaliseerd en de beste kas gevonden.

De ontwerpmethode is getoetst voor locaties in Spanje en Nederland. Voor de twee locaties kwam het model met twee heel verschillende, maar realistische voorstellen voor de optimale kas. De Spaanse kas had een groter ventilatieoppervlak en werd gekrijt om hoge temperaturen tegen te gaan, terwijl in het koudere Nederland een hogere verwerkingscapaciteit en een energiescherm optimaal was. Voor beide locaties werd duidelijk dat een hoge lichtdoorlaat van de kas de economische prestatie verbetert en dat een buitenscherm, geothermische verwarming en mechanische koeling het resultaat verslechteren.

Perspectief van de methode
De methode is in eerste instantie ontwikkeld voor tomaat. Aanpassing voor andere gewassen is mogelijk. Het toepassen van de ontwerpmethode kan wereldwijd er toe bijdragen dat de teelt van gewassen in kassen verder wordt geoptimaliseerd. Ook is het mogelijk om de beste locatie voor vestiging van nieuwe kassen te bepalen met de nieuwe benadering en kunnen de gevolgen van economische veranderingen op de teelt worden voorspeld. Bram Vanthoor woont en werkt inmiddels als business developer voor een tuinbouwtoeleverancier in Mexico. De opgedane kennis wordt daar ingezet om kassen beter aan te passen aan de lokale condities.