Universiteit van Amsterdam

Kennis van betekenis: keerzijde van accent op individueel presteren
Oratie Onderwijskunde

vrijdag 17 juni, 16.00 uur
Mw. prof. dr. M.L.L. Volman, hoogleraar Onderwijskunde: Kennis van betekenis. Betere leerprestaties en een hoger kennisniveau worden op dit moment gezien als dé uitdaging voor het onderwijs. In haar oratie waarschuwt Monique Volman voor de keerzijden van dit accent op individueel presteren. Dit kan bij jongeren leiden tot een gebrek aan betrokkenheid bij de samenleving; voor sommigen door een eenzijdige focus op het eigen succes, voor anderen doordat ze al jong ervaren onderaan de ladder te staan. Ook 'jongeren betrekken bij de samenleving' is echter een taak van scholen. Onderwijskundig onderzoek naar schooluitval en motivatieproblematiek heeft veel kennis opgeleverd over manieren om betrokkenheid van leerlingen bij school en bij het leerproces te bevorderen. Volman pleit ervoor ook aandacht te besteden aan het bevorderen van betrokkenheid als kwaliteit van leerresultaten. Het verwerven van kennis en vaardigheden is namelijk geen doel op zich, maar bedoeld om leerlingen te helpen zich in de wereld te oriënteren en er in te (willen) handelen. Het realiseren van zulke leerresultaten vraagt ook om andere manieren om leerlingen te motiveren. Scholen kunnen leerlingen de betekenis van leren duidelijk maken door leerinhouden te koppelen aan vragen en problemen die hen aanspreken. Tevens moeten scholen volgens Volman leerlingen laten ervaren dat zij zelf met hun kennis en vaardigheden kunnen bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen, technische vraagstukken en aan plezier, schoonheid en troost. Hoge leerprestaties zijn niet voor alle leerlingen haalbaar. De ervaring op je eigen manier van betekenis te zijn, ligt echter binnen het bereik van alle leerlingen, of ze nu worden opgeleid tot ambachtsman of academica, stelt Volman. Scholen en wetenschappers zouden moeten samenwerken in onderzoek waarin onderwijsvormen worden ontwikkeld en geëvalueerd die bijdragen aan leerresultaten met deze kwaliteit.
Locatie: Aula van de UvA, Singel 411, Amsterdam.