Van Gogh Museum
* Arrangementen
Van Gogh Museum Amsterdam
Amsterdam, 21 juni 2011
Van Gogh in Antwerpen en Parijs. Nieuwe inzichten
Was Vincent van Gogh vooral een impulsief genie? Hoe doorstaan Van
Goghs kleuren de tand des tijds? En heeft Van Gogh tóch zijn broer
Theo geschilderd? De zomertentoonstelling Van Gogh in Antwerpen en
Parijs. Nieuwe inzichten van het Van Gogh Museum is opgebouwd rondom de
resultaten van intensief onderzoek naar 93 schilderijen van Van Gogh
uit zijn Antwerpse en Parijse periode. Van Goghs groei als kunstenaar
was spectaculair. In korte tijd veranderde hij van een realistische
schilder met een beperkt, somber kleurenpalet in een modernistische
kunstenaar die zich uitdrukt met brutale penseelstreken en heldere,
felle kleuren. Te zien tot 18 september 2011.
Wie vragen stelt, vindt soms onverwachte antwoorden. Oude en vertrouwde
kunstwerken komen in een ander daglicht te staan, dat houdt de blik
scherp. Vandaar dat het Van Gogh Museum voortdurend zijn eigen
collectie onderzoekt. Ook om te achterhalen hoe de collectie het beste
onderhouden kan worden voor toekomstige generaties. Voor dit onderzoek
is de samenwerking met technische deskundigen en natuurwetenschappers
steeds belangrijker geworden. Het Van Gogh Museum loopt hierbij voorop.
Hoogtepunten en verrassingen uit jarenlang kunsthistorisch en
materiaal-technisch onderzoek vormen de basis voor de tentoonstelling
Van Gogh in Antwerpen en Parijs. Nieuwe inzichten. Over het verblijf
van Vincent van Gogh (1853-1890) in deze steden was voorheen minder
bekend omdat Van Goghs correspondentie toen relatief beperkt was. Aan
de hand van 54 werken is echter te zien op welke manier Van Goghs
spectaculaire artistieke ontwikkeling zich voltrok tussen 1885 en 1888.
Dat proces verliep zeker niet rechtlijnig. Hoe experimenteerde hij?
Soms deed hij twee stappen vooruit en dan weer één terug â of opzij.
Van Gogh wordt vaak gezien als een impulsief genie. Zonder enige
planning en vooropgezet idee zou hij spontaan aan het werk zijn gegaan.
Onder het verfoppervlak blijkt iets anders, namelijk hoe zorgvuldig hij
zich vaak voorbereidde. Maar Van Gogh had niet alles onder controle. In
Antwerpen en Parijs gebruikte hij een nieuw assortiment van tubeverven
in levendige kleuren. Hij realiseerde zich helaas niet dat sommige
verven niet duurzaam waren en aan kleur zouden inboeten. Door
reconstructies is nu bekend hoe de schilderijen zijn veranderd en
misschien nog altijd aan verandering onderhevig zijn.
De onderzoekers stuitten ook op nieuwe inzichten als het gaat om
datering van Van Goghs werk. Zo bleek de aanname dat Van Goghs
versleten arbeidersschoenen nog uit zijn vroege tijd in Nuenen zouden
stammen, niet te kloppen. Ontdekt is dat het schilderij van latere
datum moet zijn omdat onder het werk een Parijs stadsgezicht verborgen
blijkt te zitten. Ook kwam men erachter dat de locatie van het park dat
Van Gogh afbeeldde in zijn bekende De Tuin der geliefden niet in het
dorp Asnières ligt, zoals men dacht, maar in het Parijse Montmartre.
Â
In Antwerpen wilde Van Gogh geld verdienen. Hij dacht daarbij vooral
aan de verkoop van portretten. Om serieus genomen te worden als
professional besloot hij zelfs tot een make-over en liet zijn
verwaarloosde gebit opknappen. Het mocht niet baten en Van Gogh vertrok
naar Parijs waar zijn broer Theo woonde. Van Gogh maakte er talrijke
zelfportretten en volgens de heersende opinie zou hij Theo, zijn steun
en toeverlaat, nooit geschilderd hebben. De twee broers leken echter
veel op elkaar. Het onderzoeksteam van het museum vermoedt nu dat een
van de âzelfportrettenâ van Van Gogh waarschijnlijk toch een portret
van zijn broer Theo is.
De resultaten van dit onderzoek van Louis van Tilborgh en Ella
Hendriks, m.m.v. Margriet van Eikema Hommes en Monique Hageman, zijn
gepubliceerd in een bestandscatalogus van meer dan 600 paginaâs:
Vincent van Gogh, Paintings 2. Antwerp & Paris, 1885-1888.
Â
---