European Union



EUCO 32/11

PRESSE 209

PR PCE 7

Opmerkingen van
Herman VAN ROMPUY
voorzitter van de Europese Raad tijdens
de Conferentie van voorzitters van het Europees Parlement

Het is mij een eer u verslag uit te brengen over de afgelopen, gedegen bijeenkomst van de Europese Raad, waar wij op een aantal gebieden vooruitgang hebben geboekt.

De eerste dag was gewijd aan de economie. De discussie bestreek drie onderwerpen:

Ten eerste, de coördinatie van het economisch beleid, met het werk dat is verzet in het kader van het Europees semester en het Euro Plus-pact;

Ten tweede, de uitvoering van het uitgebreide maatregelenpakket van maart;

Ten derde, de situatie van de landen waar programma's van de EU en het IMF lopen, waaronder Griekenland.

Wat het eerste punt, de coördinatie van het economisch beleid, betreft, kan ik u het volgende mededelen:

We hebben het eerste Europees semester afgesloten, dat het nieuwe kader vormt voor de coördinatie van het economisch beleid. We hebben een goede en lange discussie gehad over de nationale begrotingskeuzen en over economische hervormingen. We hebben de aanbevelingen van de Commissie aan de lidstaten overgenomen, zonder deze te verwateren -- zoals ik graag wil benadrukken.

Dat is zeer positief, te meer daar de Commissie een aantal compromisloze evaluaties en krachtige publieke aanbevelingen heeft gedaan. Nu ligt de bal in het kamp van de lidstaten: zij moeten deze aanbevelingen gebruiken bij het opstellen van hun begrotingen en hervormingen.

Wat ik beluister in onze discussies is niet enkel dat de lidstaten met de aanbevelingen van de Commissie kunnen leven; nee, alle leden van de Europese Raad zijn ieder voor zich vastbesloten om ze toe te passen.

We hebben ook gesproken over de verplichtingen in het kader van het Euro Plus-pact voor de lidstaten die aan het pact deelnemen -- dat wil zeggen alle lidstaten op vier na. Iedereen was het erover eens dat we op de goede weg zijn: meer concurrentievermogen, stimulering van de werkgelegenheid, versterking van de financiële stabiliteit, betere overheidsfinanciën, alsmede hervorming van de pensioensector ter wille van de houdbaarheid. Maar we stelden vast dat in de volgende ronde nog ambitieuzere en concretere verplichtingen op basis van het pact nodig zijn.

Met deze intensievere coördinatie van het economisch beleid handelt de Unie naar de belangrijke les die uit de staatsschuldcrisis getrokken moet worden: onderlinge afhankelijkheid, het feit dat de beslissingen van het ene land gevolgen hebben voor alle andere, en dan vooral (maar niet alleen) voor de landen die de euro delen.

Deze eerste ervaring is positief. Er is een sterker besef van gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Ook al zijn dit moeilijke en zorgelijke tijden, we geven de Economische en Monetaire Unie een hechter fundament.

Het tweede gespreksthema tijdens de discussie over de economie was de vraag hoe het staat met de uitvoering van het alomvattende economische maatregelenpakket van maart.

We hebben onze steun uitgesproken voor de gewijzigde tekst over de Europese Faciliteit voor financiële stabiliteit en de verdragstekst van het Europees stabilisatiemechanisme, het permanente veiligheidsnet voor de toekomst.

We hebben herinnerd aan het fundamentele belang van volledig transparante stresstests voor banken.

We hebben de stand van zaken besproken met betrekking tot het wetgevingspakket voor het versterken van het economisch bestuur (ook wel het "six-pack" genoemd): een sterker stabiliteitspact en het nieuwe macro-economisch toezicht.

Graag zou ik iets nader willen ingaan op dit punt, waarvan ik weet dat uw Parlement er groot belang aan hecht.

Raad en Parlement zijn het eens over meer dan 95% van de tekst, en ik dring er bij de wetgevers daarom op aan de laatste onderhandelingen af te ronden, zodat dit belangrijke pakket binnenkort kan worden aangenomen - naar ik hoop tijdens de volgende vergaderperiode van het Parlement. Ik wens het Hongaarse voorzitterschap en het Parlement geluk met de tot dusver verrichte werkzaamheden.

Tijdens de onderhandelingen met de Raad heeft het Parlement belangrijke verbeteringen weten aan te brengen. De Hongaarse minister die de Raad voorzat, verklaarde dat "de kwaliteit van de tekst sterk is verbeterd, het is een krachtiger en samenhangender pakket geworden."

De delegatie van het Parlement naar de trialoog heeft onder meer het volgende weten te bewerkstelligen:

Het Europees semester wordt in wetsteksten gecodificeerd, waarbij onder meer wordt voorzien in een uitgebreide evaluatie van de vorderingen van de lidstaten met betrekking tot de EU-2020-strategie voor banen en groei.

Er wordt voorzien in stemming bij omgekeerde gekwalificeerde meerderheid voor vijf van de zes besluiten waar dat juridisch mogelijk is (dit geldt onder meer voor de aanbevelingen betreffende het voorkómen en corrigeren van macro-economische onevenwichtigheden). Over het zesde besluit bestaat nog verschil van mening, maar het aanbod van de Raad behelst een herzieningsclausule.

De rol van het Parlement bij de opstelling van het scorebord ten behoeve van het opsporen van eventuele macro-economische onevenwichtigheden zal gelijkwaardig worden aan die van de Raad.

Er worden zware boetes gesteld op statistische fraude, en er wordt voorzien in waarborgen voor de onafhankelijkheid van de nationale statistische instanties.

De procedure bij buitensporige onevenwichtigheden wordt aangevuld met vroegtijdiger sancties.

Dat alles is niet gering. Maar zowel tot het Parlement als, uiteraard, tot de Raad zou ik willen zeggen dat dit het moment is om tot overeenstemming te komen over een goed compromis. De standpunten zijn elkaar zeer dicht genaderd, maar ik ben mij ervan bewust dat alle verdere belangrijke wijzigingen zeer moeilijk zullen zijn.

In het Frans zegt men: le mieux ne doit pas être l'ennemi du bien (het betere mag niet de vijand zijn van het goede).

Het derde en laatste punt van de besprekingen van de Europese Raad over de economie betrof de situatie van de landen waar een EU/IMF-programma loopt.

De Europese Raad was ingenomen met de vorderingen die Ierland heeft gemaakt bij de uitvoering van zijn hervormingsprogramma, dat goed op schema ligt. Ook was hij verheugd over de consensus onder de verschillende partijen in Portugal over de onverkorte uitvoering van het hervormingsprogramma.

Wat Griekenland betreft, hebben we een uitvoerige tekst aangenomen die u in de conclusies zult hebben aangetroffen. Daarin wordt erop gewezen dat het van doorslaggevend belang is dat het Griekse parlement de cruciale wetten inzake de begrotingsstrategie goedkeurt. Het Griekse parlement bespreekt die juist vandaag. De aanneming ervan zal de basis vormen voor een nieuw programma dat de gezamenlijke steun krijgt van Griekenlands Europese partners en het IMF, en de uitbetaling mogelijk maken om tijdig aan de Griekse financieringsbehoeften in juli te voldoen.

De staatshoofden en regeringsleiders van de eurozone steunden de aanpak waartoe de Eurogroep op 20 juni heeft besloten, namelijk dat zal worden gestreefd naar vrijwillige deelname van de particuliere sector in de vorm van informeel en vrijwillig doorrollen van bestaande schuld en dat een "selective default" zal worden vermeden.

Op de tweede dag, geachte Parlementsleden, hebben we de besprekingen geconcentreerd op drie onderwerpen: onze reactie op de ontwikkelingen in de Arabische wereld, migratie en vrij personenverkeer, en de toetreding van Kroatië.

Wat het eerste onderwerp betreft, zal de Europese Unie een belangrijke rol blijven spelen in de historische ontwikkelingen die zich momenteel voltrekken in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Ook zonder Europa was er een Arabische lente geweest, maar zonder ons komt er geen Arabische zomer!

We zijn getuige van positieve en negatieve ontwikkelingen. Aan de positieve kant zien we, naast de democratische hervorming in Tunesië en Egypte van afgelopen lente, een grondwetshervorming in Marokko, nieuwe beloften van politieke hervormingen in Jordanië, en het opheffen van de noodtoestand en plannen voor grondwetshervormingen in Algerije.

Wij willen een bijdrage leveren tot deze veranderingen. We bieden de landen van de regio een nieuw partnerschap aan, ter bevordering van de democratische én de economische hervormingen ten behoeve van de burgers. Daarbij zullen de prestaties en behoeften van onze partners los van elkaar worden beoordeeld: "minder voor minder", en "meer voor meer".

Wij hebben in de sterkst mogelijke bewoordingen de voortdurende onderdrukking en het onaanvaardbare en choquerende geweld veroordeeld dat het Syrische regime tegen zijn eigen burgers blijft gebruiken. Door te kiezen voor onderdrukking, in plaats van zijn eigen beloften voor brede hervormingen na te komen, ondergraaft het regime zijn eigen legitimiteit. Degenen die verantwoordelijk zijn voor de misdaden en het geweld tegen burgers zullen ter verantwoording worden geroepen. De Europese Raad heeft de conclusies van de Raad van 20 juni 2011 onderschreven en juichte het toe dat nieuwe sancties zijn aangenomen. Hij verleende ook zijn volledige steun aan de diplomatieke inspanningen die erop gericht zijn de VN-Veiligheidsraad zijn verantwoordelijkheid te laten opnemen en adequaat te laten reageren op de situatie in Syrië.

In Libië blijft de militaire druk gehandhaafd zolang Khadafi aanblijft. De Europese Unie is voorts met haar internationale partners doende de democratische overgang in het tijdvak na het Khadafi-bewind voor te bereiden.

Wat Jemen aangaat, herhalen we dat er dringend een ordelijke en brede overgang moet plaatsvinden.

Het tweede punt van bespreking op de tweede dag was migratie. Dat punt had ik vorige zomer al op de agenda geplaatst, nog voordat het door de gebeurtenissen in de Arabische wereld een nieuw dringend karakter kreeg.

Wij zijn tot vier conclusies gekomen:

In de eerste plaats kunnen we de migratiedruk op onze zuidgrenzen het best verminderen door jonge mensen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten te helpen in eigen land een toekomst op te bouwen. Een geslaagd migratiebeleid begint buiten onze grenzen. Daarom zullen de nieuwe partnerschappen met de zuidelijke buurlanden ook betrekking hebben op migratie, mobiliteit en veiligheidsaspecten.

Ten tweede zetten we, met betrekking tot asiel, het licht voor de onderhandelingen in de Raad - opnieuw - op groen. We beschouwen de recente voorstellen van de Commissie over procedures en opvangvoorzieningen als een geschikte basis voor die toekomstige onderhandelingen. We houden vast aan 2012 als streefdatum voor de invoering van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel.

Ten derde, met betrekking tot Schengen, zijn alle staatshoofden en regeringsleiders uitgesproken voorstander van vrij personenverkeer: dat is een vitale verworvenheid van de Europese integratie en een grondrecht van de burger. Zonder aan dit basisbeginsel te tornen, vonden we het nodig de Schengenregels te verbeteren. "Er moet een beschermingsmechanisme worden ingebouwd om te kunnen reageren op buitengewone omstandigheden die een bedreiging vormen voor de Schengensamenwerking in haar algemeenheid, zonder dat het beginsel van vrij personenverkeer in gevaar wordt gebracht."

In het kader van dit mechanisme kan, in allerlaatste instantie, een beschermingsclausule worden opgenomen op grond waarvan, in een werkelijk kritieke situatie, als een lidstaat niet langer in staat is zijn verplichtingen na te komen, bij wijze van uitzondering opnieuw controles aan de binnengrenzen kunnen worden ingevoerd.

Een dergelijke maatregel zou dan worden genomen op basis van specifieke objectieve criteria en een gemeenschappelijke beoordeling, voor een strikt beperkte toepassing en tijdsduur, met dien verstande dat in dringende gevallen snel moet kunnen worden opgetreden.

Ten vierde hebben we de overeenstemming tussen het Europees Parlement en Raad betreffende de versterking van Frontex, ons agentschap voor de buitengrenzen, bekrachtigd. Zo kan Frontex nu verbindingsofficieren in derde landen stationeren -- hetgeen aansluit bij het nieuwe nabuurschapsbeleid. Voortaan zullen de operaties verricht worden door de "Europese grenswachtteams".

Wat ten slotte Kroatië betreft, heeft de Europese Raad de weg geëffend voor de toetreding van Kroatië tot de EU als 28ste lidstaat. We verwachten dat de Raad de toetredingsonderhandelingen zeer spoedig, nog vóór eind juni, zal afronden. We zouden dan nog vóór het einde van het jaar het toetredingsverdrag ondertekenen. Overeenkomstig de voornemens van de Commissie zou de toetreding dan medio 2013 haar beslag krijgen.

De toekomstige toetreding van Kroatië geeft een nieuwe impuls aan de Europese roeping van de landen van de Westelijke Balkan.

Naast deze beleidsdiscussies heeft de Europese Raad de heer Mario Draghi per november 2011 benoemd tot president van de Europese Centrale Bank, overeenkomstig het gunstig advies dat uw Parlement met een zo overweldigende meerderheid heeft uitgebracht.

Geachte collega's, hiermee eindig ik mijn verslag over wat, met betrekking tot verschillende aangelegenheden, een zeer gedegen Europese Raad was, waarbij echter het besluit over Kroatië eruit sprong: deel uit te maken van de Unie is voor de bevolking van Kroatië de vervulling van een langgekoesterde wens.