Vrije Universiteit Amsterdam

Foucault, Levinas en het ethisch belichaamd subject


* Startdatum: 05-07-2011


* Tijd: 11.45


* Locatie: Aula


* Titel: Foucault, Levinas and the Ethical Embodied Subject


* Spreker: P. Lok Wing-Kai


* Promotor: prof.dr. L. Zuidervaart


* Onderdeel: Faculteit der Wijsbegeerte


* Wetenschapsgebied: Theologie en wijsbegeerte


* Evenementtype: Promotie

Peter Lok definieert in zijn promotieonderzoek een breed begrip van ethisch belichaamde subjectiviteit en draagt daarmee bij aan de reflectie op de ethische dimensies van contemporaine opvattingen van belichaamde subjectiviteit. Hij concentreert zich daarbij op het werk van twee Franse filosofen, Michel Foucault en Emmanuel Levinas, die beiden de belichaamde subjectiviteit als ethisch zien, hoewel op verschillende manieren.

Het onderwerp van de dissertatie van Lok is de notie van een 'ethisch belichaamd subject'. Wat is dat? Lok: "Eeuwenlang hebben noties als 'lichaam', 'lichamelijkheid', 'zintuiglijkheid', 'emoties' in de filosofie een heel specifieke rol vervuld: zij dienden om het primaat van de rede en daarmee de bijzondere positie van de mens in het heelal te bevestigen. Wat de mens is, dat toont zich niet in de overeenkomsten met andere levende wezens, namelijk zijn lichamelijkheid, maar in datgene waarin hij zich onderscheidt: zijn redelijke vermogens. In het bijzonder Descartes is beroemd geworden door de strenge scheiding die hij aanbrengt tussen lichaam en geest. In de mate waarin deze geest niet in verwarring gebracht en misleid wordt door het lichaam, zou hij toegang hebben tot de waarheid - wat wijsgerigen 'subject' noemen".

Hedendaagse stromingen in de wijsbegeerte zien echter in een zodanige scheiding van lichaam en geest als Descartes die maakte een onderdrukking van het lichaam, die zij in verband brengen met diverse maatschappelijke misstanden - de onderdrukking van de vrouw, en die van de homosexualiteit. Zij zien het als een ethische plicht om de notie van subjectiviteit te herdefiniëren in termen van een belichaamde subjectiviteit, dat wil zeggen een perspectief op de menselijke ervaring waarin lichamelijkheid niet langer uitgesloten, maar haar constitutieve rol juist erkend wordt.

In gesprek met deze hedendaagse stromingen stelt Lok de vraag hoe een zodanige belichaamde subjectiviteit ten volle ethisch is en een respectvolle en verantwoordelijke relatie tot de medemens mogelijk maakt. Hij concentreert zich daarbij op het werk van Michel Foucault en Emmanuel Levinas die beiden de belichaamde subjectiviteit als ethisch zien, hoewel op verschillende manieren. Volgens Foucault ontsluit de belichaamde subjectiviteit de ethiek, dat wil zeggen dat de mens ethisch wordt wanneer hij een verandering in relatie tot zijn lichaam doorvoert. Daarentegen maakt volgens Levinas pas de ethiek de belichaamde subjectiviteit mogelijk: de ethische relatie tot de Ander is voor zo'n verandering fundamenteel. De discussie over de voors en tegens van beide posities stelt Peter Lok in staat om een breed begrip van ethisch belichaamde subjectiviteit te definiëren en daarmee vanuit de filosofie een bijdrage te leveren aan de kritische reflectie op de maatschappelijke impact van onze theoretische constructies. Meer informatie over het proefschrift in VU-DARE
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam