Zonder straling zoeken naar uitzaaiingen borstkanker
Nieuwe samenwerking moet leiden tot cryo-magnetisch detectiesysteem
13 juli 2011
Onderzoekers van onder meer het onderzoeksinstituut MIRA van de
Universiteit Twente krijgen 1,4 miljoen euro subsidie om een methode te
ontwikkelen om, zonder radioactieve deeltjes, te bepalen of patiënten
met borstkanker uitzaaiingen hebben. De methode maakt gebruik van
ongevaarlijke magnetische nanodeeltjes en een geavanceerde
ultragevoelige `metaaldetector'.
In Nederland krijgen ongeveer dertienduizend vrouwen per jaar de
diagnose borstkanker te horen. Bij een groot deel van deze patiënten
wordt met behulp van de zogenaamde schildwachtklierprocedure bepaald of
er sprake is van uitzaaiingen. Bij deze procedure brengt de arts
radioactieve deeltjes het lichaam in, waarmee hij vervolgens kan
bepalen of er uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel zitten, de
plaats waar je bij borstkanker altijd als eerste eventuele uitzaaiingen
kunt vinden. De methode kent echter diverse nadelen. Zo vormt de
beperkte houdbaarheid van de radioactieve deeltjes een probleem op
logistiek vlak, waardoor de behandeling niet altijd en overal
uitgevoerd kan worden (wereldwijd is dit zelfs de reden dat slechts de
helft van de patiënten de procedure kan ondergaan). Bovendien zorgt de
radioactiviteit voor een gezondheidsrisico voor patiënt en medisch
personeel.
Geavanceerde metaaldetector
Een andere methode waarmee uitzaaiingen kunnen worden opgespoord is met
behulp van magnetische nanodeeltjes. Deze nanodeeltjes worden in het
lichaam ingebracht en kunnen worden getraceerd met een magnetisch
detectiesysteem, in wezen een geavanceerde 'metaaldetector'. Bestaande
detectoren kunnen echter onvoldoende het verschil tussen de
achtergrondruis en het signaal van de nanodeeltjes meten. Hierdoor is
de gevoeligheid te beperkt.
180 graden onder nul
Onderzoekers van onder meer de Universiteit Twente gaan daarom een
methode ontwikkelen waarmee je veel gevoeliger de magnetische
materialen kunt detecteren, een cryo-magnetisch detectiesysteem. Door
het systeem te voorzien van een compacte sensorantenne die gekoeld
wordt tot 180 graden onder nul, is het mogelijk om de
signaalruisverhouding sterkte verbeteren.
De nanodeeltjes worden al klinisch toegepast als contrastmateriaal voor
MRI scans en hebben dus hun werkzaamheid en veiligheid al bewezen.
Belangrijkste voordelen van het gebruik van de nanodeeltjes, in
tegenstelling tot radioactieve deeltjes, is dat ze in principe
onbeperkt houdbaar zijn en dus altijd en overal gebruikt kunnen worden.
Bovendien veroorzaken ze geen gezondheidsrisico voor patiënt en medisch
personeel.
Onderzoek
Het onderzoek naar de mogelijkheid van een cryo-magnetisch
detectiesysteem vindt plaats binnen de vakgroep NeuroIMaging van het
onderzoeksinstituut MIRA van de Universiteit Twente. Dr. ir Bennie ten
Haken is coördinator van het project.
De UT-onderzoekers werken nauw samen met het UT spin-off bedrijf Kryoz
Technologies BV, Panthon BV, DKMS BV, Universitair Medisch Centrum St
Radboud en Medisch Spectrum Twente. De totale kosten van het project
bedragen ongeveer drie miljoen euro. Hiervan wordt 1,4 miljoen euro
gesubsidieerd door Agentschap NL en de provincies Overijssel en
Gelderland. Het onderzoek loopt vier jaar. De onderzoekers verwachten
dat ze in 2015 kunnen aantonen of de methode daadwerkelijk geschikt is
voor klinische toepassing.
Universiteit Twente