Commissariaat voor de Media

14 juli 2011

Rechtbank Amsterdam bekrachtigt uitleg Commissariaat over dienstbaarheidsverbod

De Rechtbank Amsterdam heeft het Commissariaat voor de Media (CvdM) in drie zaken over ongeoorloofde dienstbaarheid door de publieke omroep in het gelijk gesteld. 'Ongeoorloofde dienstbaarheid' houdt in dat publieke media-instellingen met hun activiteiten niet dienstbaar mogen zijn aan het maken van winst door derden.

Gratis aanbieden van faciliteiten
De Rechtbank Amsterdam heeft het CvdM in het gelijk gesteld over een boete van ⬠50.000,- die de toezichthouder had opgelegd aan de NPO in verband met de cd 'The Look of Love'. Het CvdM oordeelde dat Radio 2 zich dienstbaar had gemaakt aan het maken van winst door platenmaatschappij EMI. De NPO had EMI namelijk gratis gebruik laten maken van het omroeporkest MCO en diens studio. Daarnaast had de NPO meegewerkt aan het in de markt zetten van de cd door het album te veel te promoten en door afspraken te maken met de platenmaatschappij over de planning rond de release van de cd.

De Rechtbank Amsterdam volgde het Commissariaat in zijn overweging dat de NPO/Radio 2 het uitbrengen van het album heeft geïnitieerd. EMI werd toegestaan om zonder vergoeding gebruik te maken van studio en MCO-orkest. Gezien de aanzienlijke kosten die deze inzet met zich meebrengt, had het CvdM terecht geconcludeerd dat tussen de platenmaatschappij en MCO geen sprake was van een marktconforme vergoeding hiervoor en dat EMI bevoordeeld was door het handelen van de NPO.

Verder waren de presentatie van single en het album en het uitbrengen daarvan, zorgvuldig op elkaar afgestemd. De Rechtbank acht het voldoende aannemelijk dat een en ander niet uitsluitend berust op artistieke keuze van Radio2. Door de planning had de NPO concreet bijgedragen aan de promotie van het album en daarmee aan het maken van winst door EMI. Het CvdM hoeft niet te bewijzen dat er verkoopbevorderend effect had plaatsgevonden, en stelt zich terecht op het standpunt dat de NPO dienstbaar was aan het maken van winst door EMI. De NPO heeft hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak.

Uitspraak

Exposure & merchandising
De TROS heeft zich schuldig gemaakt aan het dienstbaar zijn aan de commerciële belangen van Schuitema N.V., exploitant van onder meer C1000, door het uitzenden van het kinderprogramma 'Bibaboerderij'. Dat overwoog de Rechtbank Amsterdam op 13 juli 2011.

Door het met regelmaat uitzenden van de serie kreeg het format een grote exposure. Hierdoor werd Schuitema in de gelegenheid gesteld om haar merchandiseproducten van de kinderserie in de markt te zetten. Overigens ging de Rechtbank niet mee in het standpunt van het CvdM dat ook sprake zou zijn van verboden sponsoring van het kinderprogramma.

De TROS had een beroep gedaan op het gelijkheidsbeginsel omdat andere publieke omroepen verschillende soortgelijke kinderseries uitzenden waarvan ook merchandiseproducten bestaan. De Rechtbank overwoog echter dat het gelijkheidsbeginsel niet is geschonden, omdat niet is gebleken dat die omroepen in feite niet betalen voor de uitzendrechten.

Uitspraak

Publieksreis
Met de reis 'Alle fans aan dek' was de TROS dienstbaar aan het maken van winst door Van der Valk Vakanties. De Rechtbank Amsterdam steunde het oordeel van het CvdM die hiervoor in 2008 een boete had opgelegd aan de omroep.

Tijdens een cruisereis zouden Nederlandstalige artiesten optredens verzorgen waarvan de TROS een registratie zou maken. De Rechtbank steunde het oordeel van het Commissariaat dat de reis niet als hoofddoel had het publiek in staat te stellen bij de locatie-uitzending aanwezig te zijn. De optredens maakten namelijk onlosmakelijk deel uit van de reis. De artiesten hadden zonder betaling hun medewerking verleend aan de reis, vanwege de in het vooruitzicht gestelde exposure via de uitzending van de optredens op tv.

Verder bleek dat de TROS afhankelijk was van een commerciële derde (Van der Valk Vakanties) voor de doorgang van haar televisieprogramma, en dat Van der Valk invloed kon uitoefenen op de keuze van eventueel vervangende artiesten. De Rechtbank concludeerde dat de TROS zich schuldig had gemaakt aan het dienstbaar zijn aan de commerciële belangen van Van der Valk Vakanties en dat het CvdM zich terecht op het standpunt heeft gesteld dat de TROS het dienstbaarheidsverbod had overtreden. Ook werd de opgelegde boete niet te hoog geacht. De TROS heeft hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak.

Uitspraak

Zie het origineel