Universiteit van Amsterdam

Keeper van verliezend team springt bij penaltyserie vaker naar rechts

Doelmannen die proberen een penalty tegen te houden tijdens een penaltyserie, springen vaker naar rechts als hun team achter staat. Deze neiging naar rechts ontstaat door de tijdsdruk waaronder ze moeten kiezen welke kant ze opspringen. Dat blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hun bevindingen worden binnenkort gepubliceerd in het vaktijdschrift Psychological Science. De UvA-onderzoekers (Marieke Roskes, Daniel Sligte, Shaul Shalvi en Carsten K.W. De Dreu) analyseerden alle penaltyseries in de geschiedenis van het WK voetbal (van 1982 tot 2010). Het blijkt dat doelmannen tijdens deze penaltyseries even vaak naar links als naar rechts springen als ze hun doel verdedigen. Alleen als ze onder hoge druk staan doordat hun team achter staat, springen ze vaker naar rechts dan naar links.

Als hun team achter staat, kan een keeper de held van de wedstrijd worden door een penalty tegen te houden, waardoor hun team weer kans op de overwinning zou hebben. Eerder onderzoek met dieren laat zien dat het nastreven van positieve dingen een voorkeur voor rechts oproept. Honden kwispelen bijvoorbeeld hun staart naar rechts als zij hun baasje zien, en padden grijpen vaker met hun tong naar rechts om een prooi te vangen. Positief doel activeert linkerhersenhelftDeze voorkeur naar rechts wordt veroorzaakt doordat positieve doelen de linkerhersenhelft activeren. Deze hersenhelft stuurt de rechterkant van het lichaam aan. Doordat positieve doelen de linkerhersenhelft activeren, krijgen dieren (en mensen) de neiging om naar rechts te bewegen. De UvA-onderzoekers lieten echter zien dat mensen alleen deze neiging naar rechts vertonen als ze vlug moeten handelen, en geen tijd hebben om hun gedrag te corrigeren. In een experiment waarin mensen een lijn heel vlug in twee gelijke delen moesten verdelen, zetten ze de 'middellijn' een beetje naar rechts als ze onder tijdsdruk werken (zoals doelmannen tijdens het WK).

'Het is indrukwekkend dat zelfs in zulke belangrijke situaties mensen beïnvloed worden door biologische factoren,' zegt Marieke Roskes. 'We hopen dat deze informatie het Nederlandse elftal naar de overwinning helpt in het volgende WK'. PublicatiegegevensMarieke Roskes, Daniel Sligte, Shaul Shalvi, en Carsten K.W. De Dreu . 'The right side? Under time pressure approach motivation leads to right-oriented bias'. Psychological Science (2011).