UMC St Radboud
Behandeling van sclerodermie komt in zicht
25-07-2011
Dr. Timothy Radstake, als reumatoloog/onderzoeker verbonden aan het UMC
St Radboud en aan de Boston University of Medicine (USA), ontvangt van
de Europese Unie een ERC Starting Grant van anderhalf miljoen euro voor
zijn onderzoek naar de oorzaak en behandeling van sclerodermie. Voor de
honderd beschikbare grants waren maar liefst tienduizend aanvragen
ingediend.
Bindweefsel
Sclerodermie is een ernstige auto-immuunaandoening, met als kenmerk dat
het bindweefsel van de huid en van interne organen zoals hart, maag en
longen verlittekent en hard wordt. Officieel heet de ziekte systemische
sclerose. De aandoening komt voor bij één op de tienduizend mensen en
wordt gerekend tot de reumatische ziekten. Sclerodermie leidt vaak tot
ernstige invaliditeit en vroege dood.
Fibroblasten
Naar de oorzaak van sclerodermie is lang gezocht in de belangrijkste
cellen van het bindweefsel, de fibroblasten, die zich bij
sclerodermiepatiënten abnormaal gedragen. De onderzoeksgroep van
Radstake heeft recent een reeks belangrijke ontdekkingen gedaan,
waaruit duidelijk werd, dat er iets heel anders aan de hand is. Niet de
fibroblasten zèlf zijn de oorzaak van de ziekte, maar cellen uit het
afweersysteem, plasmacytoïde dendritische cellen, ofwel pDC's.
Sclerodermiepatiënten hebben duizend maal zo veel pDC's in hun bloed
als gezonde mensen, doordat er bij de aanmaak en uitrijping van deze
cellen iets misgaat. Al deze pDC's zetten een chemisch-biologische
kettingreactie in gang, met als eindresultaat snel verouderende
fibroblasten en verhardend bindweefsel overal in het lichaam. Stilstand
Tot nu toe is de relatie tussen sclerodermie en pDC's vrijwel
uitsluitend onderzocht in het laboratorium en bij muizen. Radstake gaat
de Europese subsidie gebruiken om het muismodel voor sclerodermie te
verbeteren. Hij wil met verschillende strategieën nagaan, of het
mogelijk is de ziekte tot stilstand te brengen door de pDC's uit te
schakelen. Bijvoorbeeld door ze uit het lichaam te halen, door de
signaalstofjes die ze maken te neutraliseren of door ze in het lichaam
heel selectief te deactiveren.
Als dit bij kleine groepen patiënten succesvol is, breekt het moment
aan om ook bij grotere groepen patiënten klinische studies op te
zetten. Dat zou een enorme stap vooruit betekenen, omdat er tot nu toe
tegen sclerodermie geen effectieve therapie beschikbaar is.