De Nederlandse Bank

Datum 25 juli 2011
Thema Economie
Centrale bank communicatie: heldere taal helpt!

Heldere communicatie door centrale banken leidt tot minder sterke koersschommelingen op financiële markten. Wanneer monetair beleidsmakers heldere taal gebruiken, bestaat er bij het publiek minder onzekerheid over de boodschap. De volatiliteit van rentes en aandelenprijzen is daardoor lager.

Centrale banken communiceren regelmatig over monetair beleid. Ze gebruiken hiervoor verschillende kanalen, zoals jaarverslagen, persconferenties en interviews. Door veelvuldig te communiceren, proberen monetair beleidsmakers transparant te zijn over het gevoerde beleid. Ze leggen hun besluiten uit en geven eventueel een indicatie over toekomstige stappen. Hierdoor kan het publiek beter begrijpen wat zij van de centrale bank kunnen verwachten.

Niet alleen de frequentie, maar ook de manier waarop wordt gecommuniceerd, blijkt belangrijk te zijn. Als een centrale bank weliswaar vaak communiceert, maar op een onduidelijke wijze, zou het publiek moeite kunnen hebben om de aangeboden informatie te verwerken. Onderzoek van DNB, over communicatie door de Amerikaanse centrale bank, toont aan dat heldere taal inderdaad helpt. Hoe duidelijker de Federal Reserve communiceerde, hoe minder sterk de koersschommelingen op financiële markten waren.

Wat is heldere taal?

Helderheid kan worden gemeten door naar de structuur van een tekst te kijken. Binnen de psychologie en taalkunde zijn hiertoe diverse criteria ontwikkeld. Een in het onderzoek gebruikte maatstaf is simpelweg gebaseerd op de lengte van de woorden en zinnen van een tekst. De intuïtie is dat lange zinnen en woorden het moeilijk maken een tekst te begrijpen. Deze maatstaf drukt uit hoeveel jaren scholing iemand nodig heeft, om een tekst voldoende te begrijpen. Een hogere waarde betekent dus minder helderheid: er is meer moeite voor nodig om de boodschap te doorgronden.

Hoe duidelijk was de Federal Reserve?

Figuur 1 toont de maatstaf voor helderheid van uitspraken van drie voorzitters van de Federal Reserve: Paul Volcker, Alan Greenspan en Ben Bernanke. Zij deden deze uitspraken tijdens de zogeheten Humphrey-Hawkins hoorzittingen in het Amerikaanse Congres tussen 1980 en 2009. Deze hoorzittingen, genoemd naar twee Amerikaanse politici, zijn sinds het einde van de jaren 1970 een belangrijk communicatiemiddel van de Amerikaanse centrale bank. Tijdens de Humphrey-Hawkins hoorzittingen geeft de voorzitter een overzicht van de economische verwachtingen en de mogelijke implicaties voor het monetair beleid. De helderheid van deze uitspraken was nogal verschillend. Soms was veertien jaar scholing voldoende, maar soms was ruim zestien jaar nodig om de uitspraken van de voorzitters voldoende te doorgronden. Vooral sinds het begin van de financiële crisis in 2007 is de helderheid van communicatie afgenomen: het aantal benodigde jaren scholing is sterk opgelopen van ongeveer vijftien naar bijna zeventien.

Helderheid van communicatie tijdens Humphrey-Hawkins hoorzittingen

Noot: De blauwe lijn toont een maatstaf voor helderheid van communicatie, toegepast op uitspraken door drie voorzitters van de Federal Reserve tijdens de Humphrey-Hawkins hoorzittingen in het Amerikaanse Congres. De staven markeren de eerste waarneming van achtereenvolgens Paul Volcker (1980), Alan Greenspan (1988) en Ben Bernanke (2006).Hogere waardes wijzen op minder heldere communicatie.

Positieve invloed van heldere taal

Heldere communicatie blijkt makkelijker te interpreteren door financiële markten. Er is minder onzekerheid over wat de centrale bank nu precies bedoelt, zodat er minder sterke prijsschommelingen optreden. Dit blijkt door de ontwikkeling van de maatstaf voor helderheid te relateren aan prijsschommelingen op financiële markten, zoals rentes, wisselkoersen en aandelenindices. Er blijkt een duidelijk verband tussen de sterkte van koersbewegingen en de helderheid van communicatie: een grotere mate van helderheid hangt samen met minder sterke bewegingen op financiële markten. Het positieve effect van helderheid is vooral aanwezig voor tweejaars en driejaars rentevoeten en de Dow Jones beursindex. Tijdens het voorzitterschap van Alan Greenspan was het effect van helderheid het sterkst zichtbaar, maar helderheid was evengoed nuttig ten tijde van andere voorzitters van de Federal Reserve, zoals Paul Volcker.