De Nederlandse Bank
Datum 25 juli 2011
Thema Economie
Centrale bank communicatie: heldere taal helpt!
Heldere communicatie door centrale banken leidt tot minder sterke
koersschommelingen op financiële markten. Wanneer monetair
beleidsmakers heldere taal gebruiken, bestaat er bij het publiek minder
onzekerheid over de boodschap. De volatiliteit van rentes en
aandelenprijzen is daardoor lager.
Centrale banken communiceren regelmatig over monetair beleid. Ze
gebruiken hiervoor verschillende kanalen, zoals jaarverslagen,
persconferenties en interviews. Door veelvuldig te communiceren,
proberen monetair beleidsmakers transparant te zijn over het gevoerde
beleid. Ze leggen hun besluiten uit en geven eventueel een indicatie
over toekomstige stappen. Hierdoor kan het publiek beter begrijpen wat
zij van de centrale bank kunnen verwachten.
Niet alleen de frequentie, maar ook de manier waarop wordt
gecommuniceerd, blijkt belangrijk te zijn. Als een centrale bank
weliswaar vaak communiceert, maar op een onduidelijke wijze, zou het
publiek moeite kunnen hebben om de aangeboden informatie te verwerken.
Onderzoek van DNB, over communicatie door de Amerikaanse centrale bank,
toont aan dat heldere taal inderdaad helpt. Hoe duidelijker de Federal
Reserve communiceerde, hoe minder sterk de koersschommelingen op
financiële markten waren.
Wat is heldere taal?
Helderheid kan worden gemeten door naar de structuur van een tekst te
kijken. Binnen de psychologie en taalkunde zijn hiertoe diverse
criteria ontwikkeld. Een in het onderzoek gebruikte maatstaf is
simpelweg gebaseerd op de lengte van de woorden en zinnen van een
tekst. De intuïtie is dat lange zinnen en woorden het moeilijk maken
een tekst te begrijpen. Deze maatstaf drukt uit hoeveel jaren scholing
iemand nodig heeft, om een tekst voldoende te begrijpen. Een hogere
waarde betekent dus minder helderheid: er is meer moeite voor nodig om
de boodschap te doorgronden.
Hoe duidelijk was de Federal Reserve?
Figuur 1 toont de maatstaf voor helderheid van uitspraken van drie
voorzitters van de Federal Reserve: Paul Volcker, Alan Greenspan en Ben
Bernanke. Zij deden deze uitspraken tijdens de zogeheten
Humphrey-Hawkins hoorzittingen in het Amerikaanse Congres tussen 1980
en 2009. Deze hoorzittingen, genoemd naar twee Amerikaanse politici,
zijn sinds het einde van de jaren 1970 een belangrijk
communicatiemiddel van de Amerikaanse centrale bank. Tijdens de
Humphrey-Hawkins hoorzittingen geeft de voorzitter een overzicht van de
economische verwachtingen en de mogelijke implicaties voor het monetair
beleid. De helderheid van deze uitspraken was nogal verschillend. Soms
was veertien jaar scholing voldoende, maar soms was ruim zestien jaar
nodig om de uitspraken van de voorzitters voldoende te doorgronden.
Vooral sinds het begin van de financiële crisis in 2007 is de
helderheid van communicatie afgenomen: het aantal benodigde jaren
scholing is sterk opgelopen van ongeveer vijftien naar bijna zeventien.
Helderheid van communicatie tijdens Humphrey-Hawkins hoorzittingen
Noot: De blauwe lijn toont een maatstaf voor helderheid van
communicatie, toegepast op uitspraken door drie voorzitters van de
Federal Reserve tijdens de Humphrey-Hawkins hoorzittingen in het
Amerikaanse Congres. De staven markeren de eerste waarneming van
achtereenvolgens Paul Volcker (1980), Alan Greenspan (1988) en Ben
Bernanke (2006).Hogere waardes wijzen op minder heldere communicatie.
Positieve invloed van heldere taal
Heldere communicatie blijkt makkelijker te interpreteren door
financiële markten. Er is minder onzekerheid over wat de centrale bank
nu precies bedoelt, zodat er minder sterke prijsschommelingen optreden.
Dit blijkt door de ontwikkeling van de maatstaf voor helderheid te
relateren aan prijsschommelingen op financiële markten, zoals rentes,
wisselkoersen en aandelenindices. Er blijkt een duidelijk verband
tussen de sterkte van koersbewegingen en de helderheid van
communicatie: een grotere mate van helderheid hangt samen met minder
sterke bewegingen op financiële markten. Het positieve effect van
helderheid is vooral aanwezig voor tweejaars en driejaars rentevoeten
en de Dow Jones beursindex. Tijdens het voorzitterschap van Alan
Greenspan was het effect van helderheid het sterkst zichtbaar, maar
helderheid was evengoed nuttig ten tijde van andere voorzitters van de
Federal Reserve, zoals Paul Volcker.