Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Persbericht Wageningen UR, nr 047, 28 juli 2011.
http://www.wageningenuniversity.nl/NL/nieuwsagenda/nieuws/P047natura.htm
Britse aanpak inrichting Natura 2000-gebied voorbeeld voor Nederland
Aan de Britse Thanet Coast lukt het steeds beter om tot goede beheerplannen te komen voor hun Natura 2000-natuurgebied, terwijl in de Overijsselse Weerribben-Wieden scepsis en wantrouwen over Natura 2000 groeien. Hoe kan dat? Onderzoekers van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, vergeleken de manieren waarop de plannenmakerij voor de twee gebieden wordt georganiseerd. Het opbouwen van goede relaties met alle betrokkenen blijkt cruciaal voor een hoge slaagkans voor de bescherming van natuurwaarden.
De Europese Unie wil de biodiversiteit in Europa beschermen met een netwerk aan natuurgebieden, de Natura 2000-gebieden. Immers, planten en dieren houden zich niet aan landsgrenzen. Voor elk gebied moet de nationale overheid een beheerplan opstellen. In Nederland heeft het opstellen van zulke plannen reeds veel stof doen opwaaien. Sterker: De wijze waarop de beheerplannen tot stand komen kunnen de natuurdoelen direct schaden, en bovendien het draagvlak voor het natuurbeleid op de lange termijn verminderen. Een slechte procedure werkt vertragend en zaait twijfel over de resultaten en noodzaak van natuurbescherming. Dit concluderen Raoul Beunen en Jasper de Vries van de leerstoelgroep Landgebruiksplanning van Wageningen University op basis van een vergelijkende studie naar de implementatie van Natura 2000 in Nederland en Groot-Brittannië. De bevindingen zijn gepubliceerd in Journal of Environmental Planning and Management.
Natura 2000 is in de Europese Unie overal in uitvoering en veel lokale overheden, ondernemers en bewoners hebben bijna dagelijks te maken met dit beleid. In het onderzoek, waarbij de aanpak van het Thanet Coast project, de krijtrotsen ten noorden van Doverin Groot-Brittannië werd vergeleken met de manier waarop het beheerplan in de Weerribben-Wieden moet worden gerealiseerd, laat zien dat de organisatie van het proces cruciaal is voor de ontwikkeling van relaties tussen de verschillende betrokken partijen en daarmee uiteindelijk voor het slagen van het project. Het Thanet Coast project kent een breed draagvlak en heeft al de nodige successen opgeleverd, terwijl de betrokkenen bij het Weerribben-Wieden-proces gaandeweg steeds sceptischer zijn geworden over het realiseren van Natura 2000-doelen.
Het onderzoek laat zien dat juist het opbouwen van goede relaties tussen alle betrokken partijen een belangrijke voorwaarde is voor een duurzame bescherming van natuurwaarden. In een slecht doordacht en georganiseerd proces ontbreken deze relaties waardoor op lange termijn de steun voor natuurbeleid ernstige schade kan oplopen.
De brede steun voor het Thanet Coast project was dan ook vooral het gevolg van direct persoonlijk contact tussen de verschillende betrokkenen, zoals agrariërs en bedrijven in de toeristensector, de mogelijkheid die aan alle betrokken werd geboden om input te gegeven en de wijze waarop de organisatie deze input gebruikte en wist om te gaan met de verwachtingen van de verschillende partijen. De inbreng van de verschillende partijen en individuen werd niet afgedaan met een 'Bedankt' en vervolgens terzijde gelegd, maar er werd geprobeerd die deel te laten uitmaken van 'Our Coast', zoals het gebied werd aangeduid. De focus lag dus sterk op het aangaan en onderhouden van relaties binnen het vormgevingsproces in het gebied.
De Nederlandse aanpak via een overleg met een select groepje vertegenwoordigers van betrokken overheden en belangenorganisaties bood weinig mogelijkheden voor contact tussen bewoners, ondernemers en de verantwoordelijke overheden en geruime tijd was er zelfs sprake van een absolute radiostilte. Als gevolg hiervan werden bewoners, ondernemers en lokale politici steeds kritischer en wantrouwiger. Ook bij de betrokken vertegenwoordigers nam het vertrouwen in een goede afloop steeds verder af.
Publicatie
Raoul Beunen en Jasper R. de Vries (2011): The governance of Natura 2000. sites: the importance of initial choices in the organisation of planning processes, Journal of Environmental Planning and Management. Online op http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09640568.2010.549034.