Universiteit van Tilburg
Onderzoek
Kredietcrisis niet alleen te wijten aan banken
25 juli 2011 - 62 keer bekeken - Banken & financiële markten
Ongebreidelde hebzucht, absurd hoge bonussen en een bedrijfscultuur
waarin het winstbejag op korte termijn centraal staat: in de ogen van
velen - zowel in het politieke als publieke domein - waren dit de
ingrediënten van de gifcocktail, die uiteindelijk verantwoordelijk was
voor de kredietcrisis. Het was `de schuld van de banken'. En dus moeten
die banken orde op zaken stellen. Steeds luider klinkt het appèl vooral
vanuit de politieke hoek: matig de bonussen, stop met de graaicultuur
en keer terug naar een meer ethische wijze van zakendoen.
Volgens hoogleraar Johan J. Graafland, econoom en theoloog, en filosoof
Bert van de Ven, beiden van de Universiteit van Tilburg, is er méér
nodig dan alleen een moreel beroep om de financiële sector zo te
veranderen, dat een herhaling van de kredietcrisis kan worden
voorkomen. In hun visie mag de kredietcrisis ook niet uitsluitend op
het conto van de banken worden geschreven.
Gedragscodes
De onderzoekers hebben de gedragscodes van verschillende banken
vergeleken met het werkelijke gedrag, dat heeft geleid tot de
kredietcrisis. "In sommige gevallen zien we dat gedrag afwijkt van de
regels die de banken zélf hebben opgesteld. Dat valt ze niet volledig
te verwijten, want de context van de vrije markt waarin de banken
moeten opereren, liet ze in feite weinig ruimte om in alle gevallen
ethisch verantwoord zaken te doen. Die vrije markt heeft - sinds de
deregulering in de jaren zeventig - een sterke focus op hoge
rendementen en `shareholders value'. In zekere zin verwachten we van
handelaren een zekere mate van hebzucht".
Bescheiden beleid
Aandringen op een maatschappelijk meer verantwoordelijke wijze van
zakendoen is volgens Graafland en Van de Ven niet voldoende. Personeel
in de financiële sector moet volgens hen ervan overtuigd raken, dat een
andere manier van werken ook in het beste belang van de bank zélf is.
"Niet alleen maar het eigenbelang nastreven, niet alleen maar focussen
op de aandeelhouders, maar ook oog hebben voor de belangen anderen
zoals handelspartners, het personeel en de samenleving als geheel".
Beide onderzoekers pleiten verder voor een meer bescheiden en
proportioneel bonusbeleid.
De overheid zou volgens de onderzoekers scherp in de gaten moeten
houden of hevige concurrentie tussen banken onderling niet leidt tot
het nemen van onverantwoorde risico's. De toezichthoudende instanties
zouden in dat geval aanvullende solvabiliteitseisen kunnen stellen of
bepaalde risicovolle transacties moeten verbieden.