CIDI - Centrum Informatie en Documentatie Israël

2 maanden na de 'verzoening': Abbas geweerd uit Gaza

do 04-08-2011

Meer dan twee maanden zijn voorbij gegaan sinds Fatah en Hamas hun 'historische verzoening' aankondigden. Maar de beloofde gezamenlijke regering is nog niet geïnstalleerd en de enige echte ontwikkeling in de relaties is dat Hamas Mahmoud Abbas tot persona non grata in Gaza verklaarde. Waar gaat dit verstandshuwelijk naar toe?

De vernederende verbanning van Abbas kwam nadat Abbas op 27 juni, tijdens een bezoek aan Hongarije, zei: "Ik ben volledig vastbesloten om iedereen te verrassen door een bezoek aan Gaza te brengen." Luttele uren daarna verklaarde een Hamas woordvoerder: "Alleen nadat er een gezamenlijke regering samengesteld is, mag Abbas Gaza binnen".

De impasse in Fatah-Hamas relaties hangt samen met de toekomstige rol van Salam Fayyad, de premier van de Palestijnse Autoriteit. Abbas wil Fayyad - wiens populariteit in het Westen veel groter is dan thuis - tot premier van de gezamenlijke regering benoemen.

Hamas weigert om verschillende redenen. Om te beginnen willen zij niet gezien worden als ondergeschikt aan Abbas, omdat dat hun imago kan schaden. Volgens professor Mordechai Keidar, arabist aan de Universiteit van Bar Ilan, hebben zij echter ook concrete redenen om bezwaar te hebben tegen Fayyads nominatie.

"Fayyad was verantwoordelijk voor de ontmanteling van de Hamas infrastructuur in de Westoever, inclusief arrestaties en zelfs soms marteling van Hamas militanten, met hulp van `kleine duivel' Israel", zegt Keidar.

Vanuit het Hamas standpunt is Fayyad een verrader. En als Hamas zou meewerken aan een regering met een verrader, dan dat zou Hamas, vervolgens hun eigen redenering, medeplichtig worden aan verraad.

Fatah staat er echter op dat Fayyad tot premier benoemd wordt. Zijn populariteit in het Westen is nu cruciaal geworden en dient als bescherming tegen Westerse kritiek over twee problematische kwesties: het feit dat de Palestijnse Autoriteit een bondgenootschap is aangegaan met de Islamistische Hamas en het plan om een Palestijnse natie uit te roepen bij de VN in september - ondanks de herhaalde bezwaren van de VS.

Fayyad speelt een cruciale rol in Fatahs plannen om het Westen een Palestijnse staat te laten erkennen. Tevens willen Abbas and Fatah niet dat het lijkt alsof zij marionetten van Hamas zijn.

Dr. Guy Bechor van het Interdisciplinary Center in Herzliya - een expert op het gebied van interne Palestijnse politiek - vertelt over een geheim Egyptisch compromisvoorstel tussen Hamas en Fatah op dit punt.

"Volgens het compromis voorstel, zou Abbas zowel president als premier worden, maar dan met twee plaatsvervangers: een in de Westoever en een in de Gazastrook. Abbas wil echter dat Fayyad als Westoevercommissaris benoemd wordt, Hamas weigert en de onderhandelingen zijn weer terug bij af."

Ondertussen beginnen Arabische en Palestijnse media meer aandacht te wijden aan het gebrek aan legitimiteit van het leiderschap van de PA. Abbas' ambtsperiode en mandaat liepen achttien maanden geleden af. Het mandaat van zijn parlement, dat in 2006 gekozen werd, is zes maanden geleden verlopen. Maar dit parlement - waarin Hamas een meerderheid heeft - functioneerde toch al niet vanwege het Hamas-Fatah geschil, waardoor Fayyads regering nooit constitutioneel is geweest. Dit betekent dat Abbas en zijn regering geen rechtsgeldigheid hebben, hetgeen bij de bevolking tot weerstand leidt. Het is reden genoeg voor Hamas om de verzoening niet door te zetten: Met elke nieuwe dag, verliest aartsvijand Fatah een stukje meer kracht en steun bij de bevolking.