Wageningen Universiteit en Researchcentrum
16 aug 2011
Nummer: R
Toekans in de tropen verspreiden muskaatnoten 's ochtends het verst.
Dat blijkt uit onderzoek van de Wageningse ecoloog Patrick Jansen.
Stel je bent een wilde nootmuskaatboom in Zuid Amerika en je wilt je
nakomelingen een goede start geven in het leven. Hoe doe je dat? Het
beste recept is: 's morgens de noten prijsgeven en zorgen dat ze
ongeveer een uur meereizen in de krop van een hongerige toekan. De kans
is dan het grootst dat de noot zo ver mogelijk van de moederboom
terechtkomt.
Foelie
Wilde nootmuskaatbomen in Zuid Amerika moeten het voor de verspreiding
van hun zaad vooral hebben van toekans. De vogels zijn dol op de
vruchten. Niet om de muskaatnoot zelf, maar om de verpakking, de
zogeheten zaadmantel of foelie. Dat felrode vliesje staat stijf van de
vetten en eiwitten. Als dat vliesje is afgepelt, spuugt de vogel het
zaad uit.
Rugzakje
Over die zaadverspreiding is al veel bekend. Maar één ding is nooit
gelukt: bepalen hoe ver toekans die zaden verspreiden. De reden ligt
voor de hand. Het is praktisch onmogelijk om vogels in het dichte
oerwoud te volgen. Tot nu dus. Jansen van het Centrum voor
Ecosysteemstudies van Wageningen UR (University & Research Centre) en
collega's volgden de dagelijkse bewegingen van toekans in Panama door
ze een rugzakje om te hangen met apparatuur. GPS om de verplaatsing
vast te leggen en een versnellingssensor om duidelijk te krijgen
wanneer de vogel aan het eten is.
Blijdorp
Daarnaast werd (in dierentuin Blijdorp, Rotterdam) bepaald hoelang het
duurt voordat een toekan zaad na gebruik uitspuwt. Uit die combinatie
van gegevens werd de verspreidingskans van zaden berekend. Gemiddeld
komt zaad naar schatting 144 meter van de moederboom terecht. Eén op
de vijf zaden reist wel 200 meter en sommige zaden halen zelfs een
kilometer. O ja, en 's ochtends vroeg vliegen toekans dus het verst. |
Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.