Vilans
Samenredzaamheid of: de kracht van het sociale netwerk
Laatst kwam de vraag weer voorbij. Komt het bij de ondersteuning van
ouders met een verstandelijke beperking nog vaak voor dat de
professionele zorg de krachten van het sociale netwerk links laat
liggen? Mijn antwoord is dan: `Ja, helaas wel'. Ik vind dat een gemiste
kans.
Mensen hebben mensen nodig
We hebben allemaal mensen om ons heen aan wie we onze twijfels en
vragen voorleggen, met wie we letterlijk en figuurlijk `meeleven'. We
hebben elkaar nodig. Samenredzaamheid, zoals publicist Pieter Hilhorst
dat zo mooi noemt. Dat geldt voor iedereen en is van alle tijden en
alle culturen. Zeker voor kinderen en ouders in kwetsbare
omstandigheden (door een verstandelijke beperking, ziekte of armoede)
lijkt deze samenredzaamheid een beter uitgangspunt dan zelfredzaamheid.
Het hebben en gebruiken van netwerken is immers de sleutel tot
maatschappelijk functioneren. Samenredzaamheid stimuleren, het in kaart
brengen en versterken van het netwerk: het ligt zó voor de hand in de
hulpverlening. Je zou dan ook denken dat de hulpverlening daar flink op
insteekt.
`Ze bemoeien zich al zoveel met me'
Toch valt het in de praktijk tegen. Hulpverleners die bij de cliënt
informeren naar het netwerk krijgen vaak als antwoord: `Nee, niemand
hoeft ervan te weten' of `Ze bemoeien zich al zoveel met me' of `Er is
teveel ruzie, ik wil liever hulp van jou'. En de hulpverlener laat het
daarbij of constateert: hier is niemand die iets zinnigs kan betekenen,
hier is teveel aan de hand of hier is iedereen beperkt. Ook al is de
hulpverlener `systeemgericht' en `netwerk-georiënteerd' geschoold, ook
al staat dit in de missie en visie van de organisatie.
Collectief in de war
Hulpverleners lijken collectief in de war, meegenomen door nieuwe
inzichten in hun vak en door de actualiteit:
* recht op zelfbeschikking (een cliënt die `nee' zegt tegen zijn
netwerk respecteer je)
* angst voor risico's (in geval van veiligheid van kinderen)
* afgaan op wat je zelf ziet (alleen maar incapabele mensen in de
familie)
* ervaringen uit het verleden (ik heb al eerder gemerkt dat familie
niets kan doen)
Gek genoeg vindt iedereen de eigen kracht van mensen en hun omgeving
belangrijk, maar als het om je eigen cliënt gaat, lijkt het anders te
liggen. Dan zijn er ineens doorslaggevende redenen om zelf aan de slag
te gaan en om andere hulpverleners te consulteren, `ketengeschakeld'.
Uiteraard wordt de cliënt daarbij betrokken. We werken immers
transparant...
Vergroot de kring
Maar waarom niet eerst de kring van eigen mensen groter gemaakt? De
mensen die deel uitmaken van het leven van de cliënt? De opa's en
oma's, ooms, tantes, vrienden, buren? Die mensen blijven betrokken en
kunnen het verschil maken! Wat bij hulpverleners lijkt te zijn zoek
geraakt is het onderscheid tussen een plan maken en hulp bieden. De
neiging om hulp te bieden is groot, maar daarmee is er nog geen plan
dat op langere termijn soelaas biedt. Ik pleit voor het maken van zulke
plannen. Plannen die de persoon in kwestie en het netwerk samen
bedenken en waarvoor ze samen de verantwoordelijkheid durven nemen,
aangevuld en ondersteund door hulpverleners. Juist als je problemen
hebt zijn de mensen om je heen de eerst aangewezenen om je te helpen.
Hulpverleners kunnen daarin kunnen motiveren en activeren!
Wettelijk recht
Een plan dat je zelf maakt is trouwens binnenkort een wettelijk recht.
Bij een maatregel van jeugdbescherming hebben ouders en kinderen straks
het wettelijk recht om eerst zelf een plan te maken voor hun problemen.
De Tweede Kamer heeft een daartoe strekkend amendement aangenomen. Maar
ook zonder die wet, ook in andere situaties, kunnen we aan de slag.
Morgen kunt u als hulpverlener al beginnen om die samenredzaamheid te
stimuleren. Wat let u? En als u daar hulp bij zoekt, denk dan eens aan
een Eigen Kracht-conferentie. Neem contact met ons op als u daar meer
over wilt weten.
Meer informatie vindt u op de website van de Eigen Kracht Centrale
Door Lineke Joanknecht | 0 reacties
Tags: kinderwens, sociale netwerken, zelfredzaamheid, ouderbegeleiding,
eigen regie