Aantal bijna-aanrijdingen spoorwerkers fors toegenomen
Aantal bijna-aanrijdingen spoorwerkers fors toegenomen
Het aantal werkers aan het spoor dat aan de dood ontsnapte en met de
schrik vrij kwam, nam in 2010 fors toe. Dat blijkt uit een rapport van
de Inspectie van Verkeer en Waterstaat (IVW) die spreekt van 'een
verontrustende ontwikkeling'. Tijdsdruk, het boetebeleid van Prorail,
de marktwerking en het inhuren van tijdelijke arbeidskrachten zijn de
belangrijkste oorzaken volgens FNV Bondgenoten.
Foto: Michel Coumans
Er vielen geen doden in 2010, maar het aantal bijna-aanrijdingen steeg
behoorlijk. Verontrustend vindt de IVW de ontwikkeling van de
bijna-aanrijdingen van treinen met infrawerkers. Het aantal
net-niet-ongelukken steeg van 13 in 2009 naar 27 in 2010. Ook het
aantal bijna-aanrijdingen met machines nam toe, van nul naar vier,
blijkt uit het rapport.
Oorzaken
Waar de stijging vandaan komt, durft de inspectiedienst niet te zeggen.
"Misschien door de extra storingen, of door het toegenomen werk. maar
harde feiten hebben we daar niet over", aldus een woordvoerder. Een op
de vier keer (in 35 gevallen) was de veiligheid voor baanwerkers niet
goed geregeld. Vooral de Leiders Werkplekbeveiliging en de
Veiligheidsmannen voerden volgens het IVW hun taken niet altijd naar
behoren uit. Eén keer stelde de IVW een boeterapport op.
Tijdsdruk
"Een hele belangrijke oorzaak is natuurlijk de enorme tijdsdruk
waaronder de werkzaamheden moeten gebeuren", zegt vakbondsbestuurder
Egon Groen. "Buitendienststellingen zijn altijd 's nachts en vaak niet
veel eerder dan vanaf 1 uur. Tenminste, als er niet op het laatste
moment toch nog een trein langs moet van ProRail. Vervolgens moet de
Leider Werkplek Beveiliging als een dolle zorgen dat hij het hele
gebied zo snel mogelijk beveiligd heeft om de resterende uren zo goed
mogelijk te benutten. Pas daarna kunnen de monteurs aan de slag. De
eerste uren is het wachten, wachten, wachten. Geen wonder dat velen
gefrustreerd raken en de verleiding om met Persoonlijke Waarneming (PW)
te gaan werken soms groot is." PW houdt in dat het spoor niet buiten
dienst is, maar er een beveiligingsman op de uitkijk staat. "Dit gaat
vaak fout. De verleiding is groot om mee te gaan werken."
Boetebeleid ProRail
Als het gebied tegen een uur of half drie 's nachts beveiligd is,
moeten de monteurs haasten om het werk op tijd af te krijgen, want om 5
uur moet het hele gebied weer vrijgegeven zijn, zodat de treinen weer
kunnen rijden. Groen: "Ben je te laat, dan riskeer je een boete. Het is
niet goed te praten, maar hierin kan een verklaring liggen voor
achtergebleven gereedschap."
Inhuur door werkgevers
Een belangrijke achterliggende oorzaak is volgens FNV Bondgenoten ook
de wildgroei aan inhuur. "Mensen die voor een paar uurtjes ingevlogen
worden, ook voor veiligheidswerk, hebben een andere band met elkaar dan
collega's die jarenlang met elkaar optrekken", zegt Groen. "Het kost
bovendien extra geld. De oorzaak is weer de tijdsdruk. Een uitvoerder
zegt niet graag nee en kiest dan soms voor de makkelijke weg in plaats
van goed na te gaan of er eigen personeel beschikbaar is."
Marktwerking
Door de marktwerking wordt steeds vaker gebruik gemaakt van Proces
Gerichte Onderhoudscontracten (PGO), ofwel tijdelijke contracten.
"Werknemers maken zich permanent zorgen over de werkgelegenheid. Dit
draagt niet bij aan de concentratie."
Veiligheidscultuur
Volgens Bondgenoten wijst de inspectie terecht meerdere malen in het
rapport op het begrip 'veiligheidscultuur'. Groen: "Instructies moeten
goed opgesteld zijn door 'kantoor'. Het komt nog te vaak voor dat de
papieren niet volledig in orde zijn. Ook is het goed als het kantoor
wat vaker checkt of hun papieren werkelijkheid ook in de
praktijk klopt".
Vooruitzicht 2011 ook slecht
Ook voor het eerste kwartaal 2011 ziet het er al zo slecht uit dat de
inspectie nu al kan concluderen dat ook 2011 niet goed zal zijn. De
bond vindt dit een zorgelijke ontwikkeling, maar is blij dat IVW het
aantal inspecties in 2010 heeft opgevoerd. In plaats van circa 60
inspecties, voerde IVW in 2010 135 inspecties uit op en langs het
spoor.
Spreek elkaar aan!
Groen: "De trap moet van boven naar beneden worden schoongeveegd.
Iedereen moet beseffen wat het betekent om in het holst van de nacht
onder tijdsdruk soms in hondenweer het werk af te krijgen. Maar onder
aan de trap aangekomen, moeten de instructies ook nageleefd worden. Hoe
groot de verleiding soms ook is om lekker aan het werk te gaan: werken
kan altijd (nog). Het klinkt schoolmeesterachtig, maar spreek elkaar
aan op onveilig gedrag."
FNV Bondgenoten