Rijksoverheid
Staatssecretaris Henk Bleker presenteert tienpuntenplan Natura 2000
Nieuwsbericht | 14-09-2011
Er moet meer balans komen in het Natura 2000-beleid. De natuur in
Natura 2000-gebieden wordt terecht goed beschermd door Europese
regelgeving, maar staat soms andere maatschappelijke ontwikkelingen in
de weg. Zoals bij de planning van wegen of een windmolenpark.
Staatssecretaris Henk Bleker van Economische Zaken, Landbouw en
Innovatie (EL&I) wil die impasse doorbreken met een tienpuntenplan dat
hij vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Analyse van de vogelrichtlijn en de habitatrichtlijn
Het plan stoelt op een analyse van de vogelrichtlijn en de
habitatrichtlijn die beide van toepassing zijn op de Natura
2000-gebieden. Er is gekeken hoeveel zogeheten `rek en ruimte' deze
Europese regelgeving biedt. Ondanks de striktheid van de richtlijnen is
op tien punten een aanpassing van het beleid mogelijk. Uitgangspunt
blijft dat Nederland voldoet aan de internationale verplichtingen, maar
dat gelijktijdig ook normale economische ontwikkelingen kunnen
doorgaan. Deze analyse is getoetst door een commissie van hoogleraren
onder leiding van Peter van Wijmen, hoogleraar natuurbeschermingsrecht
in Tilburg.
Natura2000-gebieden en bescherming natuurwaarden
Staatssecretaris Henk Bleker: "In een druk bevolkt en ondernemend land
als Nederland blijft het van belang om scherp aan de wind te varen om
aan alle wensen recht te kunnen doen. Dit tienpuntenplan biedt
duidelijkheid voor ondernemers en omwonenden van Natura 2000-gebieden
én voor de bescherming van natuurwaarden. Ik wil nuchter, met verstand
en idealisme aan de slag met Natura 2000 en wil daarbij vaart maken."
10-puntenplan
Het plan bevat 10 nieuwe werkwijzen om meer balans in het natuurbeleid
aan te brengen:
Ander ambitieniveau
Er wordt de komende jaren vooral ingezet op het behoud van bedreigde
natuurtypen en minder op verbetering of uitbreiding van natuurtypen.
Limieten stellen
Er wordt kwantitatief bepaald hoeveel de natuur in Nederland nog
verbeterd moet worden voor het bereiken van een gunstige staat. In
plaats van alleen te bepalen dat bijvoorbeeld de droge heide moet
worden uitgebreid, zal worden vastgesteld met hoevéél hectare de droge
heide moet zijn uitgebreid en wanneer. Als dat is bereikt, is het
klaar. Dit geeft duidelijkheid in en rondom het gebied.
Doelverlaging
Wanneer Nederland heeft laten zien dat de gunstige staat van bepaalde
natuurtypen bereikt is en geborgd wordt, dan kan in gebieden waar dit
type voorkomt meer speelruimte ontstaan.
Aanwijzingsbesluiten aanpassen
De aanwijzingsbesluiten lijken soms in beton gegoten. Periodiek
aanpassen is wenselijk. Dit is nodig omdat de natuur zelf dynamisch is,
maar ook vanwege externe omstandigheden als klimaatverandering. Ook zal
periodiek worden gekeken op welke plaats de uitbreiding het beste kan:
ecologisch, qua effect, omgeving en kosten. Als het nodig is kunnen de
beschermingsdoelen van de natuurtypen dus worden aangepast.
Accentverschuiving ganzendoelen
De Natura 2000-gebieden zijn voor ganzen vooral van belang als slaap-
en rustgebied. Foerageergebied (vooral graslanden) is er in Nederland
voldoende. Daarom zal de bescherming van ganzen zich in een aantal
gebieden enkel richten op de slaap- en rustfunctie. Door deze
accentverschuiving wordt het mogelijk om op grasland vaker vergunningen
af te geven voor bijvoorbeeld hoogwaterdoelen.
Schrappen van complementaire doelen
Complementaire doelen zullen geschrapt worden. Dit zijn doelen die
weliswaar bijdragen aan het halen van de Europese verplichtingen, maar
niet door Europa verplicht zijn gesteld.
Samenvoegen gebieden
Een groter gebied biedt de mogelijkheid om bepaalde natuurtypen op de
ene plek in een gebied extra te beschermen, zodat elders in het gebied
voor hetzelfde natuurtype minder bescherming nodig is. Zo ontstaat er
ruimte voor activiteiten. Er komt een proef om de extra mogelijkheden
te onderzoeken. Die gaat plaatsvinden op drie plekken: Oost Twente, het
Rivierengebied en Laag Holland (het gebied boven Amsterdam).
Schrappen van beschermde natuurmonumenten
Voor de bijna 190 beschermde natuurmonumenten, waarvan zo'n 60 buiten
Natura 2000-gebieden, zal het nationaal beschermingsregime worden
afgeschaft. Het grootste deel van deze natuurmonumenten en de daarbij
behorende natuurdoelen worden nu beschermd door het regime van de
ecologische hoofdstructuur (EHS).
Internationale samenwerking
In onderling overleg met andere lidstaten zal worden gezocht naar
mogelijkheden om het behalen van de gunstige staat van bepaalde
natuurtypen met elkaar af te stemmen. Zo zou er bijvoorbeeld voor
zeldzame plantensoorten met België en Duitsland kunnen worden
samengewerkt. De Duitsers beschermen een bepaalde soort extra, waardoor
Nederland op dat gebied de teugels wat kan laten vieren. En andersom
natuurlijk.
Schrappen gebieden
Enkele Natura 2000-gebieden kunnen worden geschrapt. Dit kan niet
zonder toestemming van Brussel. Voor een drietal gebieden is het
mogelijk om de Europese bescherming op te heffen: het gebied
Boddenbroek bij Bentelo in Overijssel, het Teeselinkven bij Neede in
Gelderland en het deelgebied Achter de Voort bij Ootmarsum, ook in
Overijssel. De Europese Commissie moet nog goedkeuring verlenen
Duidelijkheid
In Natura 2000-gebieden is de hoeveelheid stikstof aan limieten
gebonden, omdat die schadelijk is voor de natuur. Dit tienpuntenplan
lost dat probleem niet op, maar voor het einde van het jaar wil de
staatssecretaris komen met de PAS (programmatische aanpak stikstof) om
dit stikstofprobleem op te lossen. Ook voor knelpunten rond
hoogwaterveiligheid moeten nog oplossingen worden gezocht. Wanneer dat
is gebeurd kunnen de aanwijzingsbesluiten worden genomen, Henk Bleker
wil dat voor het einde van het jaar doen: "Dat is noodzakelijk voor
ondernemers en bewoners van Natura 2000-gebieden die wat voor elkaar
willen krijgen. Die wachten al jaren op duidelijkheid."